آشنایی با مفاهیم بازار فارکس

بازار تبادل ارز خارجی یا فارکس (به انگلیسی: Foreign exchange market) با نام اختصاری FOREX اصطلاحی است برگرفته از دو کلمه Foreign Exchange است که به معنی تبادل پول خارجی است. به پول خارجی در زبان فارسی ارز گفته می شود بنابراین FOREX را می توان «دادوستد ارز» نامید.

ساده ترین تعریف برای «دادوستد»، «تبدیل یک ارز به ارز دیگر است» که حجمی از این تبادل ها به منظور خرید و فروش کالا یا خدمات شرکت ها یا دولت ها، هزینه های سفر و خرید جهانگردان یا سرمایه گذاری اشخاص یا بنگاه ها در کشور مورد استفاده ی ارز است.

البته بیشترین حجم تبادل های ارزی با هدف کسب سود از تفاضل قیمت خرید و فروش انجام می گیرد. چیزی که تفاوت دو مقدار Bid و Ask در معاملات محسوب می شود. در بازار تبادل ارز جهان تمامی بانک ها (اعم از تجاری و مرکزی و سرمایه گذاری) ، مؤسسات مالی بزرگ، شرکت های چندملیتی، تاجران، شرکت های بیمه، شرکت های صادرات و واردات، صندوق های بازنشستگی، سفته بازها و اشخاص حقیقی در آن ارزهای مختلفی همچون دلار آمریکا، یورو، پوند، ین و … را داد و ستد می کنند. (1)

آشنایی با ISO کدها و نمادها در بازار فارکس (بازار ارز)

کدهای ارزی ایزو، کدهای الفبایی سه حرفی هستند که نمایانگر ارزهای مختلفی هستند که در سراسر جهان استفاده می شود. وقتی این کدها به صورت جفتی با هم ترکیب شوند نمادها و نرخ های متقاطع مورد استفاده در تجارت ارز را تشکیل می دهند. کد الفبایی سه حرفی مخصوص هر کشور نیز دارای یک کد عددی سه رقمی مربوط به آن است.

این کدها توسط سازمان بین المللی استاندارد (ISO) ارائه می شود که سازمان غیردولتی شناخته شده ای است که استانداردهای لازم برای تولید، تجارت، فناوری و ارتباطات را ارائه می دهد. برای ارزها، سند حاکم ISO 4217: 2015 خوانده می شود.

آشنایی با مفهوم جفت ارز در بازار فارکس (Currency Pairs)

کدهای ارزی ایزو، پایه ی جفت ارزها هستند که عبارت اند از ساختارهای سهمیه و قیمت ارزهای معامله شده در بازار فارکس. ارزش ارز نرخی است و با مقایسه آن با ارز دیگر تعیین می شود. اولین کد سه رقمی که برای تعیین ارز در یک سهم جفت ارز مورداستفاده قرار می گیرد، ارز پایه نامی‌ده می شود و به ارز دوم، نرخ ارز گفته می شود. جفت ارز مشخص می کند که برای خرید یک واحد از واحد پایه نیاز به چه مقدار از نرخ ارز است.

به عنوان مثال، یورو/ دلار (EUR/USD) نرخی برای یورو در برابر دلار آمریکا است. EUR کد ارزی ایزو با سه حرف از واژه ی یورو است و USD کدی برای دلار آمریکا است. قیمت ذکرشده برای این جفت 1.2500 بدین معنی است که یک یورو به مبلغ 1.2500 دلار آمریکا مبادله می شود، زیرا در این حالت، EUR واحد پول پایه و USD نرخ ارز (یا پیشخوان ارز) است. این بدان معناست که 1 یورو قابل تعویض با 1.25 دلار آمریکا است. راه دیگر برای بررسی این مسئله این است که خرید 100 دلار برای شما 125 دلار هزینه خواهد داشت. (2)

معاملات جفت ارزها در بازار ارز انجام می شود که همان طور که گفته شد به بازار فارکس نیز معروف است. این بازار بزرگ ترین و پر نقدینگی ترین بازار در دنیای مالی است. این بازار امکان خرید، فروش، مبادله و سوداگری ارز را فراهم می کند. همچنین امکان تبدیل ارز برای تجارت بینالمللی و سرمایه گذاری را فراهم می کند. بازار فارکس در 24 ساعت شبانه روز، پنج روز در هفته (به جز تعطیلات) باز است و حجم قابل توجهی از معاملات را شامل می شود. (3)

آشنایی با واحد سنجش تغییرات جفت ارزها (Pips, Points)

پیپ یک مفهوم اساسی در مبادلات ارزی (فارکس) است. معامله گران فارکس، ارزهایی را خریداری می کنند و می فروشند که ارزش آن ها در مقابل یک ارز دیگر بیان می شود. حرکت در نرخ ارز توسط پیپ اندازه گیری می شود. ازآنجاکه بیشتر جفت ارزها تا حداکثر چهار رقم اعشار قیمت داده می شوند، کوچک ترین تغییر برای این جفت ها، 1 پیپ است. ارزش یک پیپ را می توان با تقسیم 1 / 10، 000 یا 0.0001 با نرخ ارز محاسبه کرد.

واحد سنجش تغییرات جفت ارزها Pip است که مخفف "Percentage in Point" به معنی درصد در اعشار است. پیپ کوچک ترین حرکت قیمتی است که نرخ ارز می تواند بر اساس قرارداد بازار فارکس انجام دهد. به عنوان مثال، معامله گری که می خواهد جفت USD / CAD را خریداری کند، دلار آمریکا خریداری می کند و در مقابل دلار کانادایی را نیز می فروشد.

برعکس، معامله گری که می خواهد دلار آمریکا بفروشد، جفت USD / CAD را می فروشد و هم زمان دلار کانادایی را نیز خریداری می کند. معامله گران غالباً از اصطلاح "پیپ" برای اشاره به گستردگی (Spread) بین قیمت پیشنهادی و درخواست قیمت جفت ارز استفاده می کنند و نشان می دهند که از یک تجارت چقدر سود یا ضرر حاصل می شود. کوچک ترین حرکتی که جفت ارز USD / CAD می تواند انجام دهد 0.0001 دلار یا یک پایه است. (4)

آشنایی با مفهوم اسپرد (Spread) و قیمت خرید و فروش (Bid & Ask)

واژه ی Spread می تواند چندین معنا در بازارهای مالی داشته باشد. اما در اصل، همه ی آن ها به تفاوت بین دو قیمت، نرخ یا بازده اشاره می کنند. یکی از رایج ترین تعاریف، Spread شکاف بین قیمت پیشنهادی و قیمت های درخواستی یک دارایی مانند سهام، اوراق قرضه یا کالا است.

یکی از متداول ترین انواع آن گستردگی Bid-Ask یا پیشنهاد-درخواست است که به شکاف بین قیمت پیشنهادی از طرف خریداران و قیمت درخواستی از طرف فروشندگان برای یک دارایی اشاره دارد. این گستردگی یا شکاف بین دو قیمت، متأثر از فاکتورهایی است؛ مانند:

تعداد کل سهام موجود برای معامله

میزان تقاضا یا علاقه مندی به یک سهم

کل فعالیت های تجاری انجام شده برای یک سهم

یکی از کاربردهای اسپرد Bid-Ask اندازه گیری نقدینگی بازار و میزان هزینه ی معاملات سهام است. به عنوان مثال، در تاریخ 8 ژانویه 2019 قیمت پیشنهادی از طرف خریداران برای شرکت Alphabet Inc، شرکت مادر گوگل، 1، 073.60 دلار و قیمت درخواستی توسط فروشندگان 1، 074.41 دلار بود. میزان گستردگی بین آن ها حدود 80 سنت یا 0.80 دلار است. این نشان می دهد که Alphabet یک سهام بسیار شناور است و حجم معاملات قابل توجهی دارد. (5)

آشنایی با تعریف اهرم افزایش سرمایه (Leverage)

اهرم یا Leverage نتیجه ی استفاده از وام به عنوان منبع تأمین اعتبار هنگام سرمایه گذاری برای گسترش پایه ی دارایی شرکت و تولید بازگشتی با سرمایه ی ریسکی است. اهرم یک استراتژی سرمایه گذاری برای استفاده از وام های گرفته شده به ویژه استفاده از ابزارهای مختلف مالی برای افزایش بازده احتمالی یک سرمایه گذاری است.

اهرم همچنین می تواند به میزان بدهی ای که یک شرکت برای تأمین مالی دارایی ها استفاده می کند، اشاره داشته باشد. هنگامی که به یک شرکت، دارایی و یا سرمایه گذاری به عنوان اهرم بالا اشاره می شود، به این معنی است که میزان بدهی شرکت نسبت به حقوق صاحبان سهامش بیشتر است. شرکت ها می توانند برای تأمین مالی دارایی های خود از اهرم استفاده کنند. به عبارت دیگر، شرکت ها می توانند به جای انتشار سهام برای افزایش سرمایه، با استفاده از بدهی اقدام به سرمایه گذاری برای فعالیت های تجاری می کنند تا از این طریق ارزش سهام خود را افزایش بدهند.

سرمایه گذاران می توانند از طریق تجزیه و تحلیل ترازنامه، بدهی و حقوق صاحبان سهام را در قسمت اطلاعات شرکت های مختلف مطالعه کنند و می توانند در شرکت هایی سرمایه گذاری کنند که به نفع مشاغل خود اقدام به ایجاد اهرم می کنند. آماری مانند بازده سهام (ROE) ، نسبت بدهی به سهام (D / E) و بازده سرمایه ی به کار گرفته شده (ROCE) به سرمایه گذاران کمک می کند تا تعیین کنند که شرکت ها چگونه سرمایه را استقرار می دهند و به چه میزانی از شرکت های سرمایه وام گرفته اند. برای ارزیابی صحیح این آمار، باید در نظر داشته باشید که اهرم در انواع مختلفی ازجمله اهرم عملیاتی، مالی و ترکیبی به وجود می آید. (6)

آشنایی با واحد اندازه گیری حجم معاملات (Lot & Amount)

در فارکس معمولاً تعداد واحدهای ارزی که خریداری یا فروش می شوند بر اساس واحدهای خاصی به نام Lot اندازه گیری (Amount) می شوند. اندازه ی استاندارد برای یک لات 100000 واحد از ارز است. البته لات در سایزهای mini، micro و nano نیز وجود دارد که به ترتیب 10000، 1000 و 100 واحد هستند. برخی از کارگزاران مقادیر را در قالب لات نشان می دهند، درحالی که سایر کارگزاری ها واحدهای ارزی واقعی را نشان می دهند.

با فرض لات به اندازه ی استاندارد آن که 100000 واحد است، بررسی می کنیم که چگونه این واحد بر مقدار pip تأثیر می گذارد:
1. USD / JPY با نرخ مبادله ی 119.80:

(0.01/119.80) *100000=8.34 دلار در هر پیپ

2. USD / CHF با نرخ ارز 1.4555:

(0.0001/1.4555) *100000=6.87 دلار در هر پیپ

در مواردی که ابتدا دلار آمریکا ذکر نشود، فرمول کمی متفاوت است:

1. EUR / USD با نرخ ارز 1.1930:

(0.0001/1.1930) *100000=8.38*1.1930=9.99734

که گردشده اش برابر با 10 دلار است.

2. GBP / USD با نرخ ارز 1.8040:

(0.0001/1.8040) *100000=5.54*1.8040=9.99416

که گردشده اش برابر با 10 دلار است.

احتمالاً تعجب می کنید که چگونه یک سرمایه گذار کوچک مانند شما می تواند مبلغ زیادی را مبادله کند. کارگزار خود را بانکی در نظر بگیرید که اساساً 100000 دلار برای خرید ارز به شما ارزش می دهد. تمام چیزی که بانک از شما درخواست می کند این است که شما 1000 دلار آن را به عنوان کارمزد نزد آن ها باقی بگذارید.

این شیوه ای است که در فارکس اهرم ها اجرایی می شوند. به طورمعمول کارگزار نیاز به سپرده گذاری دارد که به عنوان "حاشیه" نیز شناخته می شود. وقتی پول خود را واریز کردید، می توانید تجارت کنید. کارگزار همچنین مشخص خواهد کرد که برای هر lot مورد معامله، چه مقدار حاشیه لازم است. (7)

اصول انجام محاسبه سود و زیان در بازار فارکس

محاسبه ی واقعی سود و زیان در یک موقعیت کاملاً ساده است. برای محاسبه ی P&L یا سود و زیان یک موقعیت، از رابطه ی زیر استفاده می کنیم: (8)

سود و زیان = (قیمت خرید – قیمت فروش) × (اندازه ی استاندارد لات) × (تعداد لات)

برای نمونه تصور کنید که در یک روز کاری 2 لات پوند انگلیس در برابر دلار آمریکا را در نرخ 1.7575 خریداری می کنید و آنگاه در نرخ 1.7590 به فروش می رسانید؛ سود به دست آمده از طریق زیر محاسبه می شود:

$300 = (2) (100.000) (1.7575-1.7590)

نتیجه گیری و جمع بندی

کدهای ارزی ایزو کدهای الفبایی سه حرفی هستند که نمایانگر ارزهای مختلفی هستند که در سراسر جهان استفاده می شود. اولین کد سه رقمی که برای تعیین ارز در یک سهم جفت ارز مورداستفاده قرار می گیرد، ارز پایه نامی‌ده می شود و به ارز دوم، نرخ ارز گفته می شود. حرکت در نرخ ارز توسط پیپ اندازه گیری می شود. ازآنجاکه بیشتر جفت ارزها تا حداکثر چهار رقم اعشار قیمت داده می شوند، کوچک ترین تغییر برای این جفت ها 1 پیپ است.

یکی از رایج ترین تعاریف، Spread شکاف بین قیمت پیشنهادی و قیمت های درخواستی یک دارایی مانند سهام، اوراق قرضه یا کالا است. یکی از متداول ترین انواع آن گستردگی Bid-Ask یا پیشنهاد-درخواست است که به شکاف بین قیمت پیشنهادی از طرف خریداران و قیمت درخواستی از طرف فروشندگان برای یک دارایی اشاره دارد.

اهرم یا Leverage نتیجه ی استفاده از وام به عنوان منبع تأمین اعتبار هنگام سرمایه گذاری برای گسترش پایه ی دارایی شرکت است. اهرم همچنین می تواند به میزان بدهی ای که یک شرکت برای تأمین مالی دارایی ها استفاده می کند، اشاره داشته باشد. در فارکس معمولاً تعداد واحدهای ارزی که خریداری یا فروش می شوند بر اساس واحدهای خاصی به نام Lot اندازه گیری (Amount) می شوند. لات در سایزهای mini، micro و nano نیز وجود دارد که به ترتیب 10000، 1000 و 100 واحد هستند.

پی نوشتها