نويسنده: عليرضا آزاد
قواعد عام تفسير
قواعد عام تفسير، بخش مهمي از مباحث اصول تفسير را شامل مي شود. گرچه بسياري از اين قواعد مورد ارتکاز ذهني همگان است، بداهت آن ها مانع از تشريح شان نخواهد بود.قواعد عام تفسير را مي توان ذيل شش عنوان که خود حاوي زيرمجموعه هايي به شرح پيش رو هستند، گنجاند:
1. توجه به معناي واژگان: الف) در عصر نزول، ب) در گذر زمان و ضمن نقل مفهومي. (1)
2. در نظر گرفتن قواعد ادبيات عرب
3. توجه به قراين: الف) قراين پيوسته لفظي که عبارتند از: سياق کلمات، سياق جملات، سياق آيات، سياق سور و ...؛ ب) قراين پيوسته غيرلفظي عبارتند از: چگونگي نزول لفظ و معنا، سبب نزول، شأن نزول، فرهنگ عصر نزول، زمان و مکان نزول و نيز آنچه که مربوط به ويژگي هاي دريافت کننده وحي و مخاطبان آيات و موضوع سخن است؛ ج) قراين ناپيوسته که عبارتند از: ساير آيات قرآن، روايات تفسيري، اصول تخاطب و ... .
4. توجه به اصول لفظي: الف) اصالت حقيقت؛ ب) اصالت عموم؛ ج) اصالت اطلاق؛ د) اصالت عدم نقل و عدم اشتراک؛ و) اصالت ظهور ... .
5. در نظر داشتن انواع دلالت هاي کلام اعم از: الف) مطابقي؛ ب) تضمّني؛ ج) التزامي؛ د) اقتضا؛ هـ) تنبيه و ايماء؛ و) اشاره؛ ز) مفهومي و ... .
پي نوشت :
1. بررسي هاي هم زماني و در زماني زبان امروز موضوع مباحث گسترده زبان شناسي است که بي شک مفسران از دانستن آن بي نياز نخواهند بود. جهت مطالعه بيشتر در اين باره ر.ک: مهري باقري، مقدمات زبان شناسي، ص 36-39.
منبع مقاله :آزاد، عليرضا؛ (1391)، تفسير قرآن و هرمنوتيک کلاسيک، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ اول
