صلح نامه حدیبیه

در ماه ذی القعده سال ششم هجری پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) همراه عده زیادی از یارانش كه آنان را تا هزار و پانصد نفر بر شمرده‌اند، با هفتاد شتر قربانی به قصد انجام عمره، به سوی مكه حركت فرمودند. وقتی این خبر به مشركان رسید، سپاهی را مامور كردند تا نگذارند پیامبر داخل مسجد الحرام بشود. سرانجام پس از مبادله پیك‌هایی میان حضرت و اهل مكه، قرار شد صلح نامه‌ای بین پیامبر اسلام و نماینده مشركان، سهیل بن عمرو نوشته شود. هنگامی كه می‌خواستند صلح نامه را بنویسند پیامبر علی را خواست و فرمود: بنویس:
بسم الله الرحمن الرحیم. سهیل بن عمرو و مشركان گفتند: ما رحمانی نمی‌شناسیم. اما تنها یك رحمان داریم آنها هم صاحب یمانه است؛ یعنی مسیلمه كذاب كه دعوی نبوت داشت. باید همان گونه كه در زمان جاهلیت می‌نوشتند بنویسی«باسمك اللهم» پیامبر به علی (علیه السلام) فرمود: بنویس این صلح نامه‌ای است كه محمد رسول الله (علیه السلام)...
مشركان گفتند: اگر تو واقعاً رسول خدا بودی و ما با تو جنگ می‌كردیم و راه خانه خدا را بر تو می‌بستیم، كه بسیار ستمكار می‌بودیم. نزاع بر سر این است كه تو را رسول خدا نمی‌دانیم. پس بنویس این صلح نامه محمد بن عبدالله است؟!
در این موقع یاران پیامبر بر آشفتند و گفتند: اجازه بده ما با این‌ها جنگ كنیم.
پیامبر فرمود: همان گونه كه اینها می‌خواهند بنویس. (1)
در این هنگام آیه نازل شد و مخالفت آنان با نام رحمان را مورد سرزنش قرار داد. (2)
(كَذَلِكَ أَرْسَلْنَاكَ فِی أُمَّةٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهَا أُمَمٌ لِتَتْلُوَ عَلَیْهِمُ الَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْكَ وَهُمْ یَكْفُرُونَ بِالرَّحْمَنِ.. )
همان گونه (كه پیامبران پیشین را فرستادیم)، تو را به میان امتی فرستادیم كه پیش از آنها امت های دیگر آمدند و رفتند، تا آنچه به تو وحی نموده ایم بر آنها بخوانی؛ در حالی كه آنان به رحمان كفر می‌ورزند. (3)

پی‌نوشت‌ها:

1-متن پیمان در كتاب‎‌های سیره و تاریخ مانند: اعلام الوری ج1. ص204؛ تاریخ الانبیاء: ص564 نوشته شده است.
2-مجمع البیان: ج5. ص292
3-رعد/30.

منبع مقاله :
غفارنیا، محمد، (1387) 142 قصّه از قرآن: همراه با شأن نزول آیاتی از قرآن، قم: جامعه القرآن الکریم، چاپ اول