داروها و مسئله الکل

در ساخت و سنتز برخى از دارو ها هم چون تنطور ها يا شربت هاى دارويى و نيز در تهيه روکش قرص ها از الکل به عنوان حلال شيميايى استفاده مى شود . اين الکل ، مطابق تحقيقى که از دانشکده داروسازى به عمل آمده ، ممکن است الکل صنعتى خالص يا الکل تخميرى باشد. هر چند استفاده از الکل تخميرى ، به لحاظ مواد اوليه آن ، ترجيح دارد.

1- حکم مسئله از لحاظ نجاست

بنابر نظريه نجاست الکل تخميرى ، چنان چه معلوم باشد که الکل کاربردى ، از نوع تخميرى است ، پاک بودن تنطور يا شربت دارويى ، با مشکل مواجه مى شود ، زيرا الکل به مجرد رسيدن به مايع ، آن را نجس مى کند. و لذا اگر پس از انحلال در مايع ، ماهيت آن نيز عرفاً تغيير کند ، نجاست آن به حال خود باقى خواهد ماند. در فقه نيز اين مسئله مطرح شده است که اگر خمر با مايع ديگرى مخلوط شود آن مايع را نجس مى کند. هر چند پس از ترکيب ، طبيعت خمر و اسکار آن بر طرف شود يا حتى محلول به دست آمده از ترکيب خمر با ماده ديگر ، عنوان ثالثى به خود بگيرد.

2 -بررسى مسئله از لحلاظ حرمت نوشيدن

آيا مى توان شربت دارويى را که ماده حرام در آن به کار رفته ، مورد استفاده قرار داد؟
در پاسخ بايد گفت : اگر شربت دارويى که در آن الکل به کار رفته ، در اثر نوشيدن ( ولو به مقدار زياد ) مستى مى آورد ، عنوان “مسکر” بر آن صادق بوده و نوشيدن حتى يک قاشق از آن نيز حرام است. زيرا آن چه زياد آن مستى مى آورد ، مقدار کم آن نيز حرام است ( ما اسکر کثيره فقليله حرام .)

3- روايات تحريم مداوا به خمر

اکنون اين سوال پيش مى آيد که آيا روايات تحريم مداوا به خمر و مسکر شامل شربت ها يا تنطور هاى دارويى نيست ؟
توضيح اين که در روايات متعددى آمده که خداوند در شيء حرام ، شفا قرار نداده است. و درصحيحه حلبى از امام درباره دارويى که با خمر عجين شده مى پرسد ، حضرت پاسخ مى دهد : “ نه ! به خدا قسم نمى خواهم بدان بنگرم ، چگونه با آن مداوا کنم در حالى که هم چون پيه يا گوشت خوک مى ماند ... “.
از توضيحاتى که گذشت معلوم مى شود که روايات مزبور شامل شربت هاى دارويى و مانند آن نيست ، زيرا شربت دارويى ، مسکر نيست تا حرام باشد.
بنابراين ، توليد ، فروش و مصرف تنطور هاى دارويى با شروطى که گذشت ، حرام نمى باشد. تنها يک سوال باقى مى ماند. و آن اين که اگر مصرف شربت هاى دارويى را به اين دليل که الکل تخميرى در آن کار رفته براى بزرگ سالان ( افراد بالغ ) حرام دانستيم آيا دادن اين شربت ها به کودکان از لحاظ شرعى چه حکمى دارد ؟
قبل از پاسخ به اين سوال يک نکته را تذکر مى دهيم. و آن اين که خمر و نوشيدنى هاى سکر آور با ساير اشياى نجس تفاوت دارد ، زيرا شرب هم چون قتل نفس ، از کار هاى ناپسندى است که شارع مقدس به هيچ وجه راضى به تحقق آن نيست. و از اين روست که اگر ببينيم شخصى از روى جهل ، مايع مست کننده را مى نوشد ، بايد وى را آگاه کنيم . در حالى که غذاى نجس شده چنين حکمى را ندارد. مگر اين که شخص سبب خوردن غذاى نجس شود هم چنين نوشاندن شراب به اطفال حرام است هر چند آنان از نظر شرعي، مکلف نبوده. بلکه خوراندن غذاى نجس نيز به آنان حرام نيست.
اکنون اگر ثابت شود شربت دارويى که در جريان تهيه آن از الکل استفاده شود ، مسکر است هر چند که مستى در اثر نوشيدن مقدار زياد آن حاصل شود ، در اين صورت دادن اين دارو به کودکان نيز حرام است. و مشمول رواياتى است که نوشاندن خمر و مسکر را به اطفال موجب عذاب اخروى مى داند.
ولى اگر شربت دارويى ولو مقدار زياد آن مسکر نبوده و عنوان خمر بر آن صادق نباشد. (چنان که تحقيق به عمل آمده همين را ثابت مى کند ) و تنها مشکل اين دارو نجاست آن به دليل ترکيب با الکل تخميرى باشد ، دادن اين دارو به اطفال ، اشکال شرعى ندارد ، زيرا خورانيدن غذا يا نوشيدنى نجس شده به اطفال از اين جهت تکليفى ندارد ، ممنوعيت شرعى ندارد.

---

معرفي سايت مرتبط با اين مقاله