فایدة دندان‌ها در شناسایی غذاهای ما قبل تاریخ

دانشمندان می‌‌گویند آثار میکروسکوپی بقایای گیاهان را بر سنگوارۀ دندان‌های میمون آسیایی غول پیکری به نام ژیگانتو پیتکوس، که از6 میلیون تا300000سال پیش می‌زیسته است، کشف کرده‌اند. شواهد حاکی از آن است که غذای متنوع این میمون که نسلش منقرض شده است ـ وحدود 3 متر قد و 500 کیلو گرم وزن داشته ـ شامل میوه‌های گرمسیری وعلف‌های لیفی، بوده است اگر دقت این روش تایید شود، ممکن است بتوان روزی از آن برای روشن ساختن عادت‌های غذایی جانوران منقرض شدۀ دیگری از جمله اجداد خود ما استفاده کرد.
مطالعۀ چهار دندان ژیگانتو پیتکوس با میکروسکوپ الکترونی پیمایشی نشان داده است که بر روی دو دندان، 30 اثر گیاهی یا گیاه سنگ (فیتولیت) وجود داشته‌است. راسل سیوکون از دانشگاه آیوای امریکا که سرپرستی این تحقیق را به عهده دارد می‌گوید اسید مونوسیلیسیک که در دستگاه آوندی گیاهان جریان دارد، پس ار سخت شدن در فضای بین یاخته‌ای و درون یاخته‌ای گیاه سنگ می‌سازد ـ یعنی نقش سختی از شکل یاخته‌ها که از جنس سلیسیوم است. بسیاری از گیاهان و همۀ علف‌ها اسید مونوسیلیسیک را با ریشه‌هایشان از آب‌های زیر زمینی جذب می‌کنند.
گیاه سنگ‌ها را 150سال پیش در آلمان کشف کردند، و مطالعۀ گیاه سنگ‌های موجود در خاک از دهۀ 1950 آغاز شد. از آن هنگام تاکنون این ذرات سخت سیلیسی بر انواعی از ابزارهای سنگی که در حفاری‌های باستان شناختی به‌دست آمده‌اند، دیده‌ شده‌اند.
سیوکون می‌گوید که ظاهرا گیاه سنگ‌ها هنگام جویده شدن گیاه، مینای دندان را خراش می‌دهند، وتحت تاثیر توام اصطکاک ورطوبت، به دندان می‌چسبد. اما لارنس مارتین از دانشگاه ایالتی نیویورک استدلال می‌کند که اگر اصطکاک باعث چسبیدن گیاه سنگ‌ها به مینای دندان شود، گرمای حاصل از اصطکاک نیز باید قاعدتا شکل گیاه سنگ‌ها را تغییر دهد و در نتیجه شناختن گیاهی را که منشا آن بوده است مشکل سازد. وی می‌گوید: "پژوهش در زمینۀ گیاه سنگ‌ها پیشرفت بزرگی در مطالعۀ رژیم‌های غذایی گذشتگان به بار خواهد آورد، اما هنوز معلوم نیست که گیاه سنگ‌ها چگونه به سطح دندان‌ها می‌چسبند." فردریک گراین که فرسایش میکروسکوپی دندان‌های ژیگانتو پیتکوس را بررسی کرده است می‌گوید: بیش‌تر احتمال دارد که این ذرات سیلیسی بعد از مرگ به دندان‌ها چسبیده باشند.
مارک تیفور از دانشگاه جانز هاپکینز می‌گوید هنوز کسی نمی‌داند که آیا گیاه سنگ‌ها به‌طور معمول به دندان‌های موجودات زنده می‌چسبند یا نه. اما سیوکون می‌گوید قصد دارد در دندان‌های لمورهایی که در ماداگاسکار زندگی می‌کنند به جستجوی گیاه سنگ‌ها بپردازد، و امیدوار است نمونه‌هایی از دندان‌های اجداد انسان به‌دست آورد تا گیاه سنگ‌هایشان را بررسی کند.