نویسنده: صمصام صانعی
نام علمی:
Beta vulgaris subsp. Esculenta L. میباشد. نامهای دیگر آن به فارسی و عربی، چغندر سفید، چغندر قند، سِلق، سَلق و سَلَق نامیده شده است.تیره گیاه:
اسفناج Chenopodiaceaeنوع گیاه:
بوتهمشخصات ظاهری:
گیاهی است دو ساله و برگهای آن سبز، پهن، چیندار و نوک کند میباشند که مستقیماً از یقه گیاه بیرون میآیند. پس از گذشت یک سال از کشت چغندر (یک زمستان از کشت بگذرد) ساقهی گیاه به گل نشسته و میوه میدهد. گلهای آن دستهای و گوی مانند و در هر میوه چند دانه وجود دارد. ریشهی گیاه (چغندر قند) مخروطی شکل به شکل کله قند، حجیم و به رنگ زرد روشن است که تا عمق حدود 30 سانتیمتر یا بیشتر در زمین فرو میرود و وزن آن بین 1 تا 5 کیلوگرم میباشد.چنانچه بخواهند چغندر را به کارخانه جهت گرفتن قند تحویل دهند باید پاییز همان سالی که کشت شده چغندر را برداشت کنند، در این صورت دیگر از گیاه چغندر، تخم گرفته نمیشود زیرا چغندر سال دوم به گل نشسته و میوه میدهد که در هر میوه یک یا چند عدد تخم وجود دارد.
طبیعت:
طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن معتدل و حرارت آن میچربد.رویش جغرافیایی:
در اغلب نقاط کشورها و در ایران به صورت صنعتی کشت میشود.ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در ریشه (چغندر قند):
کالری، فیبر، فولات، مس، سلولز، مواد قندی نشاستهای (بویژه ساکارز)، کلسیم، منیزیم، چربی، آهن، پتاسیم، فسفر، سدیم و منگنز در آن تشخیص داده شده است.بخش مورد استفاده:
ریشه (چغندر قند)نحوه مصرف:
به جز گرفتن قند از آن نحوه و روشهای مصرف مختلف دیگری نیز دارد.خواص درمانی چغندر قند:
خلطآور و مسکن، محلل و انرژیزا، مغذی و تقویت کننده قوه باه، مسهل و نرم کننده، تقویت کننده کلیه و بهبود دهنده التهاب مجاری ادرار، آرام کننده و خوابآور میباشد. از چغندر قند فرآوردههای مختلفی به دست میآید از جمله قند و شکر. قبل از برداشت چغندر برگهای آن نیز به عنوان علوفه مصرف میشوند.منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.