هورمون درمانی به چه معناست؟

هورمون درمانی نوعی درمان است که به مظور کاهش و بهبود علائم ناشی از بروز یائسگی در زنان مورد استفاده قرار می گیرد. علائم ایجاد شده به دلیل کاهش سطح استروژن رخ داده و فرد را می آزارند. گر گرفتگی، اختلال در کیفیت خواب، درد و خونریزی در هنگام مقاربت، پوکی استخوان و... از جمله این مشکلات هستند.

زندگی شهری، تغییر سبک و شیوه زندگی، سخت شدن امرار معاش، ترافیک، استفاده از غذاهای آماده، انجام کارهای سنگین، اضطراب و عواملی از این قبیل موجب شده است تا زندگی شکلی متفاوت به خود بگیرد. همین تغییر سبک و شیوه زندگی زمینه ایجاد ابهامات و نگرانی های بسیاری را فراهم کرده است. این نگرانی ها به شدت با ابتلا به سرطان، آلزایمر، بیماری های مختلف زنان، پوکی استخوان و نیز کاهش طول عمر فرد و نیز کاهش چشمگیر سطح کیفی زندگی او ارتباط دارد. چرا که زنان امروزی که تحصیل کرده بوده و گاها نیز به اشتغال روی آورده اند، تمایل به از دست دادن زودتر از موعد کارایی خود ندارند. هورمون درمانی روشی بی نظیر برای مقابله با این مشکل می باشد.

زنانی که یائسه می شوند، امکان بارداری را از دست می دهند. با شروع دوران یائسگی مشکلاتی نظیر گر گرفتگی، پوکی استخوان، تشدید زمینه ابتلا به آلزایمر و مشکلاتی از این قبیل در فرد شدت می گیرد. غالبا چنین افرادی از درمان مشکل پیش آمده با استفاده از هورمون درمانی نیز ترس بسیاری دارند. اما خوب است بدانید زنان یائسه ای که به هورمون درمانی روی می آورند، در مقایسه با آن دسته از زنان یائسه که از انجام این کار خودداری می کنند، شانس ییشتری در عدم ابتلا به انواع سرطان های گوناگون نظیر سرطان پستان دارند.

نتایج آزمایشات و تحقیقات انجام شده در این زمینه حاکی از آن است که احتمال بقای طولانی مدت تر زن یائسه ای که هورمون درمانی انجام می دهد، در مقایسه با هم نوع خود که از انجام این کار اجتناب می ورزد، بیشتر است. این مورد در سرطان های دیگری نظیر سرطان دستگاه گوارش نیز به وضوح دیده می شود. پس می توان نتیجه گرفت که هورمون درمانی نه تنها موجب ایجاد سرطان در افراد نمی شود، بلکه از وقوع آن جلوگیری کرده و فواید چشمگیر دیگری نیز دارد.

اقدامات لازم برای شروع هورمون درمانی

گاهی اوقات سلول های سرطانی موجود در بدن فرد، گیرنده های استروژن و پروژسترون دارند. در این صورت داروهای هورمونی ضد استروژن یکی از عوامل موثر بر کنترل پیشرفت بیماری است. استفاده روزانه از تاموکسی فن بیست میلی گرم از جمله داروهای موثری است که استفاده از آن به افرادی که یائسه نشده باشند، توصیه می شود. استفاده از این دارو باید تا پنج سال به صورت مرتب ادامه داشته باشد تا دوره هورمون درمانی کامل شود. این دارو تنها یکی از داروهای مورد استفاده در هورمون درمانی بوده و استفاده از سایر داروهای ضد استروژن نیز به این دسته از افراد به منظور بهبود کنترل بیماری توصیه می گردد.

یکی از مهم ترین اقدامات اولیه برای شروع هورمون درمانی، انجام سونوگرافی از رحم و تخمدان فرد است. این کار به منظور اطمینان از عدم وجود مشکل پایه ای در رحم و تخمدان می باشد. این آزمایشات همچنین به بررسی وضعیت تیروئید و پرولاکتین و حتی چربی های بدن تری گلسیرید، کلسترول و آنزیم های کبدی پرداخته و وضعیت کلیه های فرد و نیز سطح فشار خون وی مورد ارزیابی قرار می گیرد.

قدم بعدی در این روش، استفاده از تست سرطان دهانه رحم می باشد. ماموگرافی و تست تراکم استخوان نیز از دیگر آزمایشات لازم برای زنان در سنین یائسگی است. انجام این دسته از آزمایشات حتی به افرادی که قصد انجام هورمون درمانی ندارند، توصیه می شود.

چرا هورمون درمانی؟!

یکی از عوارض شروع این کار درفرد، افزایش میزان حساسیت در پستان های وی می باشد. ایجاد تغییر حس زنان نسبت به اندام های خود از تغییر خون رسانی به رحم و تخمدان ها و تاثیر هورمون بر روی روند خون رسانی، ناشی می شود.

سن یائسگی در زنان عدد خاصی نداشته و با توجه به ژن، شرایط خانوادگی و سابقه بیماری های مختلف دارد. عوامل دیگری همچون وزن فرد، تعداد زایمان هایی که انجام داده و نوع داروهای مورد استفاده در شروع دوران یائسگی نیز بر این امر تاثیر به سزایی دارند. این دوران غالبا در سنین بین 48 سالگی تا 52 سالگی شروع می شود.

هورمون درمانی و پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی
هورمون درمانی در سنین یائسگی این شانس را به زنان می دهد که کمتر از سایر هم نوعان خود به بیماری هایی نظیر عروق کروناری قلب دچار گردند. گر گرفتگی یکی دیگر از کلافه کننده ترین مشکلات پیش آمده در دوران یائسگی است که با استفاده از هورمون درمانی بهبود خواهد یافت.

در کنار گر گرفتگی مشکلاتی مچون افزایش ضربان قلب و احساس گرمای بسیار زیاد در بدن از دیگر معضلات دوران یائسگی است که خاطر این بانوان را آزرده ساخته و آن ها را به سمت استفاده از هورمون درمانی سوق می دهد.

هورمون درمانی و پیشگیری از خشکی واژن
یکی دیگر از مواردی که هورمون درمانی را بر این دسته از افراد واجب می کند، تحلیل رفتن لایه پوشش دهنده سطح واژن به دلیل کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی است که مقاربت دردناک را به دنبال خواهد داشت. خشکی واژن دلیل اصلی ایجاد درد و حتی خونریزی در هنگام برقراری رابطه جنسی در دوران یائسگی می باشد.

هورمون درمانی همچنین زمینه درمان و جلوگیری از سوزش، تکرر و عفونت ادرار را فراهم خواهد ساخت.

هورمون درمانی و پیشگیری از آلزایمر
شاید برایتان جالب باشد که بدانید تاثیر هورمون استروژن بر حافظه و علی الخصوص بر حافظه کلامی افراد، امری اثبات شده می باشد. هورمون درمانی شانس ابتلای فرد به آلزایمر را تا سه برابر کاهش داده و بدن ترتیب به وی کمک بسیار شایانی خواهد کرد!

هورمون درمانی و پیشگیری از پوکی استخوان
از جمه مهم ترین تاثیرات هورمون درمانی بر بدن فرد، پیشگیری از وقوع پوکی استخوان می باشد. پوکی استخوان مشکل خاموشی است که بسیاری از زنان از وجود آن بی خبر هستند. استفاده از الکل و سیگار، سابقه روماتیسم مفصلی، استفاده از داروهایی نظیر کورتون برای مدت طولانی، استفاده از هورمون های تیروئیدی، استفاده از داروهای ضد تشنج و داروهی رقیق کننده خون علاوه بر یائسگی از دیگر عوامل ابتلا به پوکی استخوان در فرد می باشد که امکان رخداد آن با هورمون درمانی به طرز چشمگیری کاهش می یابد.

از دیگر مزایای این کار می توان به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ، کاهش دردهای عضلانی و بهبود کیفیت و کمیت خواب، تاثیر مثبت بر عملکرد مثانه و مجرای ادرار، افزایش قدرت بافت های همبند بدن و... اشاره کرد.

استفاده از قرص تاموکسی فن یکی از روش های هورمون درمانی است.

زمان مناسب برای انجام هورمون درمانی

تعیین زمان مناسب و نیز طول دوره هورمون درمانی از جمله مسائلی است که به ادهداف شخصی فرد تحت درمان بستگی دارد. بهترین زمان برای انجام درمان با استفاده از هورمون، نزدیک به سن یائسگی یعنی در حدود 48 تا 52 سالگی می باشد. نزدیکی هورمون درمانی به این سنین موجب افزایش مزایای آن و نیز کاهش ریسک ها خواهد شد.

آن دسته از زنانی که قبل از رسیدن به سن 40 سالگی یائسه می شوند، در حقیقت گرفتار یائسگی زودتر از موعد یا همان یائسگی زودرس شده اند. این افراد در صورتی که از ابتلا به سرطان سینه رنج نبرده و در حال حاضر نیز نبرند، می توانند تا رسیدن به سن نرمال که همان سن 51 سالگی است، هورمون درمانی را انجام دهند.

هورمون درمانی برای چه کسانی ممنوع است؟

اگر 5ردی که قصد استفاده از هورمون درمانی را دارد، یکی از شرایطی که در ادامه بررسی می کنیم را داشته باشد، استفاده از این روش به او توصیه نشده و احتمالا برای وی مناسب نخواهد بود.

•   وجود اختلال لخته شدن خون
•   ابتلا به سرطان هایی نظیر سرطان سینه، رحم و دهانه رحم
•   ابتلا به بیماری های قلبی، عروقی و ریوی
•   سابقه حمله قلبی
•   سابقه سکته مغزی

خطرات هورمون درمانی
بی شک این کار نیز همانند سایر روش های دیگر بدون عارضه نبوده و گاهی حتی می تواند مشکلاتی نظیر خطر بروز بعضی سرطان ها را تشدید کند.

•   هورمون درمانی با استفاده از هورمون استروژن گاهی به دلیل رشد لایه های مخاطی در درون رحم فرد، خطر بروز سرطان رحم را به طور چشمگیری افزایش خواهد داد. برای حل این مشکل بهتر است از هورمون پروژستین در کنار استروژن استفاده گردد.

•   هورمون درمانی ترکیبی، هر چند کم اما خطر ابتلا به حمله قلبی را افزایش می دهد. این مشکل همچنین با عوامل دیگری نظیر سن بیمار و نیز زمان آغاز هورمون درمانی مرتبط می باشد. این کار همچنین تا حدود کمی خطر ابتلا به سرطان سینه و و نیز وقوع سکته مغزی و ترومبوز ورید عمقی را افزایش می دهد.

چگونه از وقوع خطرات تهدید کننده هورمون درمانی پیشگیری کنیم؟!
اگر به آن دسته از افرادی تعلق دارید که می خواهید از بروز عوارض و خطرات گوناگون هورمون درمانی پیشگیری کنید، انجام ورزش هایی نظیر پیاده روی سریع ضمن کمک به حفظ سلامت استخوان هایتان، میزان گر گرفتگی و تعریق بدن را کاهش داده و حس خستگی زیاد را می کاهد. ورزش همچنین بهبود خلق و خوی بیمار را نیز در پی دارد.

از دیگر روش هایی توصیه شده می توان به ترک سیگار،حفظ وزن و اندام متعادل، رژیم غذایی مناسب و نوشیدن 6 تا 8 لیوان آب در طول شبانه روز اشاره کرد. در صورت موثر نبودن این روش ها، حتما به پزشک معالج خود مراجعه نمائید.