شناخت موشکافانه و عام این فواید، ما را در رسیدن به سلامت و طول عمر یاری می کند. ورزش در سلامت، مکمل غذایی است که می خوریم. که اگر به اندازه باشد، ورزش جذب و نفوذ آن را در نسوج افزایش می دهد، و اگر بیش از اندازه باشد ورزش به مثابه «تکان انباشت» هضم غذا را تسهیل می کند. برخی مواد موجود در غذا (غشای دانه ها، پوست برخی میوه‌ها و مقداری از فیبرها) قابل هضم نیستند و نیز بعضی از مواد را بدن به دلیل نیاز نداشتن یا مسمومیت جذب نمی کند. غذایی که ما مصرف می‌کنیم تمام قسمت های آن قابل هضم و جذب نیست. به عبارت دیگر، تمام غذایی که ما تناول می کنیم، بدون استثناکنش غذایی ندارد و ورزش این کنش را فعال می سازد و جذب غذا را برای مصرف بیشتر ریزمغذی‌ها افزایش می دهد.
ورزش علاوه بر تأثیرات هضم و جذب، میزان جذب غذا را بالا می برد، ولی به دلیل سرعت بیشتر سوخت ترکیبات غذایی، از انباشت و ذخیره مواد، خصوصا مواد لیپیدی جلوگیری می کند (اگر فعالیت ورزشی سنگین و مطلوب باشد، وزن بدن از طریق ساخت پروتئین اضافی افزایش می یابد) از فوایدی که ابوعلی سینا برای ورزش های منظم روزانه برشمرده، آمادگی و پذیرش باف‌تها و نسوج برای جذب مواد غذای تازه از خون است که پس از تخلیه مواد دفعی زاید و فضولات تجمع یافته در آنها، این امکان به وجود آمده است.(وزن کمتر) در ورزشکارانی که اصولی و کارشناسانه فعالیت میکنند، بیشتر به این دلیل است که بدن ورزشکار از انباشت چربی و قند خودداری می کند و جلوی افزایش وزن را می گیرد. تمرین های بدنی به عنوان ساز کاری شبیه انسولین تلقی شده است که می تواند با تسریع در مصرف آن، قند خون را بکاهد. هم چنین، در یک فرآیند بلند مدت، قادر است کلسترول و تری گلیسیرید خون را کاهش دهد.
حرکت مکانیکی بدن، مواد زاید را که بدن به آنها تعلقی ندارد، دفع میکند. در هر مرحله از مراحل هضم، قسمتی از آن به صورت ماده زاید در می آید و بدن به طور طبیعی باید قادر به دفع آن باشد، ولی باید دانست که طبیعت نمی تواند مواد دفعی را به کلی از بدن براند، و حتما پس از هضم، مقداری از مواد زاید در بدن باقی می ماند. وقتی این مقادیر اندک، زیاد و جمع شدند، مواد دفعی زیاد می گردد و به بدن زیان می رسانند. چنان که اشاره شد، دیابت و نیز نقرس و بیماری‌های عفونی از صور گوناگون انباشت مواد زاید در بدن هستند. ابوعلی سینا می گوید: «اگر این مواد دفعی باقی مانده و تجمع یافته و متعفن گردد، بیماری های عفونی به بار می آورد. بخارهای مواد باقی مانده، مزاج گوهر روح را تباه می گرداند. بدین جهت چاره ای جز این نیست که آنها را از بدن بیرون برانیم» این مواد را می توان به چند روش خارج کرد.
اول: از طریق استفاده داروهای سمی که خود برای بدن ضرر دارند و نیروی غریزی را کاهش می دهند. دوم: از طریق داروهای غیر سمی، مثل داروهای مسهل و مدر ، که موجب تعریق و خروج بیش از حد بدن و تحلیل برنده اندام هایند. سوم: از طریق انجام تمرین های بدنی و ورزشی. ورزش، کاربری ارگانهای دفع، مثل غدد عرق، رگهای خون، دستگاه دفع ادرار و روده ها را تسهیل می کند و درمان منظمی را برای بیرون راندن سموم از هر سلول ارائه میدهد.
ورزش، گر چه با تعریق میزان آب بدن را کاهش می دهد، به گونه ای نامعلوم قدرت این را دارد که بدن را به جذب آب بیشتر وادارد. این عملکرد سیستم پوست و تعریق، در وهله اول خون را رقیق و تلخیص میکند، یعنی ورزش روزانه و منظم گردش خون را در سرتاسر بدن تحریک می کند و از توقف آن در یک جا جلوگیری می نماید. بوعلی می گوید: ورزش موجب کاهش غلظت و تراکم مواد از لزوجت آنها و اخلاط می گردد. بدین وسیله که انسداد مسامات (سوراخ‌های ریز پوست) و غلظت‌های مواد دستخوش تغییر می گردند، و عضلات از قوام بهتر و نرمی برخوردار می شوند.
تعارضی بین بقا و موجودیت انسان با موجودات ریز و درشت طبیعت وجود دارد که لازم است انسان مراقب شرایط خود باشد. در مقوله سلامت آنچه اهمیت دارد، مراقبه انسان در برابر امراض، میکروب‌ها، ویروس ها و باکتری هاست. یکی از آثار مثبت حرکت و ورزش تولید انسولین بیشتر و جلوگیری از بروز دیابت است. کسی که مبتلا به بیماری قند شد، کمتر حرکت می کند، لذا قند در خون او بیشتر جمع می گردد. در موقعیت ورزش و فعالیت و حرکت، مقداری از قند، سوخته و اندازه آن در خون پایین می آید. خوشبختانه اینکه تنظیم گلوکوناژ خون (به وسیله ورزش) جلوی امراض قلبی عروقی و کلیوی را می گیرد.
برخی بیماری ها مثل تورم و زخم معده از مشکلات سیستم عصبی ناشی می شوند. کاهش استرس به وسیله ورزش، همراه اقدام های دیگر، این بیماری را تحلیل می برد. می دانیم بدن در مقابل میکروب ها به دو طریق دفاع می کند: دفاع مستقیم که میکروب ها را می کشد و از بین می برد یا دفاع غیر مستقیم توسط مایه کوبی و واکسن دفاع مستقیم زمانی مؤثر است که بدن قوی و سالم بوده و تمام ارگآن‌ها هم آهنگ کار کنند. حال اگر بپذیریم این قدرت و سلامت را ورزش به انسان میدهد، می توان از تأثیر حتمی و غیر مستقیم ورزش بهره برد.
گلبول های سفید خون که سربازان مدافع بدن هستند، میکروب ها و ویروس ها را گشته و گاه می خورند. گلبول های قرمز خون که تولید مغز استخوان هستند بدن را تقویت می کنند. تقویت و دفاع گلبول ها از طریق خون، خودش از طریق ورزش دو چندان می شود و به طور کلی می توان گفت ورزش نه تنها بدن را تقویت می کند بلکه از بعضی بیماری های غیر میکروبی نیز جلوگیری می‌نماید.
ادامه دارد..
منبع: رمز سلامت و طول عمر، حسین حسنی، صص128-122، مؤسسه بوستان کتاب، قم، چاپ اول، 1391
