دوران جدیدی از درمان هراس‌های متداول با کمک واقعیت مجازی

در این درمان دیک تریسی به منظور غلبه بر ترس خود از ارتفاع نیاز نداشت به ساختمانی مرتفع برود. او برای این کار از یک هدست واقعیت مجازی (VR)کمک گرفت و از این طریق یعنی به صورت مجازی سوار بر آسانسور شده و به ارتفاع بالایی برده شد، این تصویر به قدری واقعی به نظر می‌رسید که او را به زانو درآورد.

به گفته او: «حتماً آدم احمقی به نظر می‌رسیدم، به خود می‌گفتم که بلند شو، قرار نیست هیچ اتفاقی بیفتد».

درمان به وسیله واقعیت مجازی می‌تواند به افرادی مانند تریسی با قرار دادن تدریجی آنها در معرض بزرگترین ترس‌هایشان کمک کند. این فناوری پس از 20 سال تحقیق اکنون به نقطه اوج خود رسیده است. تجهیزات مورد نیاز آن سبک‌تر و مقرون به صرفه‌تر شده‌اند و با پیشرفتهای فنی که در صنعت بازی و سرگرمی صورت گرفته است به افراد کمک می‌شود تا از ترس پرواز، ارتفاع، عنکبوت هراسی یا سگ هراسی رهایی یابند.

اکنون واقعیت مجازی به مطب‌های درمانی بیشتری راه یافته و نیاز به تولید این محصولات بیشتر احساس می‌شود. کارشناسان پیش بینی می‌کنند که افراد مبتلا به هراس یا فوبیاهای خفیف می‌توانند با موفقیت خود را در خانه معالجه نمایند.

تحقیقات صورت گرفته نشان می‌دهند که درمان به وسیله واقعیت مجازی می‌تواند برای افراد مبتلا به فوبی دست آوردهایی را در دنیای واقعی به همراه داشته باشد و همچنین به خوبی درمان‌های سنتی که بیماران را به تدریج در معرض موارد اضطراب زا قرار می‌دهند عمل کند.

واقعیت مجازی برای نیک هارل متصدی کتابخانه اهل دنور، پس از درمان سنتی ترس از پرواز با هواپیما به مثابه یک درمان مضاعف بوده است. این ترس موجب شده بود که او به مدت دو سال از پرواز به پاریس خودداری کرده و رفتن به تعطیلات با دوستان خود را لغو کند.

هارل توضیح می‌دهد که: «دوست ندارم در یک لوله فلزی (هواپیما) حبس شوم» «در این محیط نمی‌توانم نفس بکشم و دچار تپش قلب می‌شوم».

هارل با کمک گرفتن از یک متخصص درمان، ابتدا از طریق مواجهه درمانی (Exposure therapy) با ترس‌های خود روبرو شد. آسانسور، اتوبوس و قطار تمرینات خوبی برای هواپیما به حساب می‌آمدند.

به گفته هارل: «به فاصله چند ماه، دوباره توانستم پرواز کنم».
اما تعداد کمی از افراد مبتلا به فوبیا به درمان هراس خود اقدام می‌کنندبا اضافه شدن VR به برنامه درمانی، هارل توانست ترس خود را تحت کنترل قرار دهد. اما تعداد کمی از افراد مبتلا به فوبیا به درمان هراس خود اقدام می‌کنند. بسیاری برنامه خود را بر آن می‌گذارند که از مواردی که موجب ترس آن‌ها می‌شود دوری کنند و برای کمک گرفتن و درمان آن بیش از حد احساس خجالت می‌کنند.

تریسی از آکسفوردشایر واقع در انگلستان از قرار گرفتن در ارتفاع یعنی از نردبان گرفته تا مناظر دیدنی نفسگیر خودداری می‌کرد. او که 62 ساله و بازنشسته است، با قرار گرفتن در پله برقی به تپش قلب دچار می‌شد. او برای درمان خود در یک پروژه درمانی به وسیله VR شرکت نمود. تریسی اولین شخصی بود که دنیای VR را با یک مربی انیمیشن مجازی امتحان می‌کرد. دانیل فریمن استاد روانشناس دانشگاه آکسفورد، این برنامه را با پشتیبانی خدمات بهداشت و درمان ملی برای آکسفورد تهیه کرده بود.

تیم فریمن در حال حاضر مشغول کار بر روی دنیای VR هستند به طوری که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به وسیله آن می‌توانند قرار گرفتن در یک کافه، آسانسور یا فروشگاه را تمرین کنند.

به گفته فریمن: «بسیاری از بیماران ما از دنیای واقعی دوری می‌کنند». برنامه درمانی ترس از ارتفاع به وسیله VR نشان می‌دهد که می‌توانید درمان را به صورت خودکار درآورید.

آیا می‌دانید VR چیست؟ هدست را بر روی چشم قرار داده و به اطراف نگاه کنید. شبیه سازی یک محیط تعاملی و سه بعدی را مشاهده خواهید کرد. با  نگاه کردن به بالا آسمان را خواهید دید. با نگاه کردن به پایین دستها و پاهای شما به تصویر درمی‌آیند.

با قرار گرفتن تدریجی در معرض آنچه موجب ترس فرد می‌شود، روان پزشک یا متخصص درمان می‌تواند فردی که از ارتفاع می‌ترسد را به یک ساختمان بلند همراهی و هدایت کند. با کمک VR بیمار یاد می‌گیرد بدون اینکه از مطب روان پزشک خارج شود، در یک بالکن مرتفع مجازی احساس امنیت کند.

این نوع درمان به تدریج وحشت و ترس را از فرد خارج ساخته و موجب می‌شود کف دست او دیگر عرق نکرده، کمتر دچار تپش قلب شود و ترس به سطوح قابل کنترل کاهش ‌یابد.

مطالعات صورت گرفته در مواجهه فرد با هراس خود به وسیله VR بر روی کمتر از 100 بیمار آزمایش شده‌اند. به گفته کاترینا میربروکر محقق دانشگاه اوترخت واقع در هلند که بررسی‌های انجام شده در این زمینه را منتشر ساخته است، VR درمانی از طریق اینترنت به منازل کشیده خواهد شود یعنی حوزه‌ای که هنوز مطالعات چندانی در خصوص آن صورت نگرفته است.

پزشک هارل برای شرکتی به نام لیمبیکس در حال آزمایش میدانی از VR است، توافقی میان این شرکت و مرکز ملی نوآوری سلامت روان دانشکده پزشکی دانشگاه کلرادو برای انجام این آزمایش صورت گرفته است.

چنین ارتباطاتی برای شرکت‌های VR که به اعتبار علمی نیاز دارند، به منظور فروش محصولات خود به متخصصین درمان دارای اهمیت است. محققان نیز در این بین بی نصیب نمی‌مانند.

هانتر هافمن دانشمند تحقیقاتی از دانشگاه واشنگتن واقع در سیاتل که دو دهه پیش VR درمانی تحت عنوان دنیای عنکبوت (Spider World) را انجام داده بود می‌گوید: «همه ما در حال کولی گرفتن از این فناوری هستیم، فناوری که در ابتدا برای اهداف بازیهای ویدئویی طراحی شده بود». او مانند سایر محققان که با شرکتها برای فروش پلتفرمها و محتوای VR همکاری می‌کردند عمل نکرده و حاضر به اعطای مجوز پروژه ترس از حشرات خود به آنها نشد.

به گفته استفن وایتساید، مدیر کلینیک اختلالات اضطراب کودکان مایو، کودکان ممکن است روزی از VR برای یادگیری مقابله با اضطراب خود استفاده کنند. این کلینیک مطالعاتی بر روی کودکانی که دارای اضطراب رفتن به مدرسه هستند، در حال تحقیق است.
پژوهشگران مایو عنوان می‌کنند که کودکان تجربه VR را به مواجهه درمانی سنتی ترجیح می‌دهندپژوهشگران مایو عنوان می‌کنند که کودکان تجربه VR را به مواجهه درمانی سنتی ترجیح می‌دهند. قدم بعدی آن است که ببینند آیا این درمان به خوبی جواب می‌دهد یا خیر.

VR درمانی موجب بهبود زندگی تریسی شد. پس از هفت جلسه کار با VR او اکنون به راحتی خودرو خود را در طبقه فوقانی یک پارکینگ چند طبقه پارک می‌کند. او بر روی سقف پشت بام خانه ایستاده و قالیچه خود را تمیز می‌کند.

او می‌گوید: «هرگز در رؤیاهای خود نیز نمی‌توانستم متصور شوم که این کار را انجام می‌دهم». «می‌دانم که ترس از ارتفاع تا چه اندازه زندگی روزانه من را تحت تأثیر قرار داده و آن را محدود ساخته بود»

 
منبع: apnews