در هر برنامه ضمن خدمت بازرسان و دیگر مددکاران بهداشت یک بخش اصلی وجود دارد که به تاخیر و انحراف های اولیه زبان و پیامدهای احتمالی آن می پردازد. هنگامی که فردی به مراکز تشخیص اختلال زبان مراجعه می کند، اطلاعات کامل درباره نتایج سنجش باید در اسرع وقت در اختیار وی قرار گیرد، در غیر این صورت اشتیاق و رغبت به مراجعه به این مراکز کاهش می یابد و مهارت های بالقوه موجود در فرد نیز کارآیی خود را از دست می دهد. از جایی که احتمال می رود تقاضا برای استخدام بازرسان بهداشت برای کارهای مهمی که در حوزه مسئولیت آن‌هاست زیاد باشد، بهتر است بدون رضایت خاطر آنان در مورد کارهای محول شده، مسئولیت جدیدی به آنان واگذار نشود. با این حال، معیارهای حداقلی وجود دارد که باید رعایت شود. در ایالت نیوجرسی برای برخورداری از کمک پرستاران خدمات عمومی در درمانگاه های کودک سالم (well Baby) تلاش‌هایی به عمل آمد. در این کار مساله‌ای مشاهده شد که تقریبا در تمامی درمانگاه‌های کودک دیده می‌شود. بدین گونه که برخی از مکان‌هایی که این پرستاران به کار مشغول بودند بسیار شلوغ و پر سروصدا بود و تقریبا بدون هیچ استثناء کمبود وقت وجود داشت. افزون بر برنامه های فشرده کاری خود، آنان بایستی به وضعیت مادرانی رسیدگی می کردند که چند کودک بدخلق و نا آرام به همراه داشتند که همگی برای رفتن به منزل بی قراری می کردند. در میان آنان بندرت گریز از کار و همکاری با دیگران دیده می شد. تنها ایرادی که در کار آنان به چشم می آمد و بواقع درست می نمود این بود که آنان موضوع هایی را که موجب اضطراب نمیشد موقت کنار میگذاردند و پیگیری نمی کردند.
معمولا متخصصان دست اندرکار این امور مجبور می شوند میان علائق خود و آنچه موردنظر والدین است مصالح‌های صورت دهند. اما در بسیاری موارد امکان برقراری مصالحه وجود ندارد. هنگامی که قرار است کاری سرسری و عجولانه انجام گیرد و امکان دارد با پیامدهای نامناسبی همراه شود، بهتر است آن کار بطور کلی انجام نشود و علت عدم انجام آن در سوابق فرد درج گردد. جنبه پیشگیرانه شناسایی اولیه اختلال قوی ترین بعد آن است که باید بطور کامل به آن پرداخته شود. یک برنامه شناسایی و طبقه بندی کودکان که در میان خانواده های متخصصان سفید پوست طبقه متوسط اجتماع صورت گرفت، به این دلیل که والدین آن را برنامه سنجش به حساب آوردند و معتقد بودند توانایی های کودکانشان را منصفانه ارزیابی نکرده اند، با استقبال مواجه نشد. اگر قرار باشد از برنامه های شناسایی و طبقه بندی همواره به منزله یک اقدام پیشگیرانه استفاده شود، نباید اجازه داد این برنامه ها بدنام شود. ممکن است برنامه های شناسایی و طبقه بندی بهترین شیوه آموزش عمومی نباشد، اما اگر هدف یافتن کودکانی است که در معرض خطر ابتلا به اختلال‌های شایع و مشکل آفرین هستند باید بطور کامل از این برنامه ها حمایت کرد. مهمترین مساله استفاده از این ابزار، مانند تمامی وسیله های دیگر، بهره گیری منصفانه و همراه با روح واقع بینی و اشتیاق است.
با ورود کودک به دنیای بزرگترها، او فرصت بیشتری برای تمرین مهارت های زبان و نشان دادن کاستی های زبانی خود دارد. بجای آن که مادر و متخصصان و مراقبان بهداشت تنها داوران پیشرفت کودک باشند، احتمالا معلمان مهد کودک، بهیاران، اداره کنندگان بازی های گروهی، کارکنان مراکز مراقبت روزانه، و دیگر افرادی که فرصت مشاهده و دقت در کارهای فردی کودک را در جمع دوستان و همسالان او دارند این وظیفه را بر عهده می گیرند. کمک به کودکی که سخن نمی گوید و فراهم آوردن فرصت برای تجربه و استفاده از زبان و برقراری ارتباط با دیگران از اهداف بسیار موجه گروه های اجتماعی کوچک است. هنگامی که شمار کودکان فراوان، اما تعداد بزرگسالان اندک باشد نمی‌توان انتظار زیادی داشت. با این حال، حتی در این موارد، شناسایی تاخیر زبان، بویژه زمانی که تماس کاری خوبی با خدمات زبان و گفتار درمانی وجود دارد، امکان پذیر است. اگر امکان شناسایی این کودکان وجود داشته باشد، برخی اقدامات پیشگیرانه را می‌توان درباره آن‌ها به کارگرفت. تغییر مکان کودک می‌تواند در میزان آسیب پذیری وی موثر باشد. برای مثال اگر کودک در خانواده‌ای به دنیا آمده باشد که سابقه قبلی ابتلا به تاخیر زبان دارد، والدین او می‌توانند وی را زودتر از حد معمول به مهد کودک بسپارند که در مقایسه با محیط منزل مکان مناسب و برانگیزنده تری برای بازی است و امکان استفاده از موسیقی را برای او فراهم می آورد. کودک همچنین شرایط چالش برانگیزتری برای ارتباط با دیگران در اختیار خواهد داشت. برعکس ممکن است در برخی موارد کارکنان مهد کودک متوجه شوند کودک در تحریک های زبانی نسبت به همسالان خود آشفته تر و خسته تر نشان می دهد. در چنین شرایطی ممکن است بهتر باشد کودک زمانی را با یک مربی بصورت انفرادی سپری و راهنمایی لازم را دریافت کند تا هنگامی که سطح توجه و میزان مهارت های شنیداری وی بهبود یابد.
کودک خردسالی که نخستین بار به مهد کودک آورده می‌شود یا در یک بازی گروهی شرکت میکند ممکن است آمادگی عفونی داشته باشد. در صورتی که وی پیشتر در دوره نوزادی چند مرتبه ای به آماس گوش میانی مبتلا شده باشد امکان ابتلای بیشتر وی در دوره کودکی بالاست. مربیان مهد کودک می توانند با توجه به واکنش های کودک به صداها و نیز توصیه ضرورت مشاوره پزشکی به والدین، کمک بسیار بزرگی باشند. کودکانی که فرصت برقراری ارتباط با دیگران را ندارند یا برای این کار تلاش نمی کنند در صورتی که در مکان‌های مختلف و متعدد حاضر شوند بصورت چشمگیری از این حضور بهره مند خواهند شد. اگر لازم باشد آنان برای برآوردن نیاز یا خواسته های خود با دیگران ارتباط برقرار کنند، در انجام آن خواهند کوشید. با توجه به حرکت های کودک، بزرگسالان حاضر در محیط پی خواهند برد آیا با افزایش ارتباط، مهارت های وی افزایش می یابد یا این تماس‌ها وی را دچار اضطراب و نگرانی می کند. با توجه به قضاوت انجام شده، آنان سپس به کودک کمک خواهند کرد یا از کمک های خود خواهند کاست یا آن‌ها را قطع می کنند. بدین ترتیب حضور در محیط جدید فرصتی به دست می دهد تا بزرگسالان حاضر به وضعیت کودک بیشتر پی ببرند، از او حمایت کنند، شرایط او را به متخصصان گزارش کنند، و احتمالا مهارت های لازم را به او آموزش دهند.
منبع: اختلال‌های رشد زبان (ویرایش دوّم)، کاترین آدمز، بتی بایرز براون و مارگات ادواردز، ترجمه: دکتر محمدتقی منشی طوسی، دانشگاه امام رضا (علیه السلام)، صص89-86، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، 1385
