- - «اسم و سن شما؟»
- - «ملیکا! من چند تا کلمه می‌گم، نظرت یا اوّلین فکری که درباره‌شون به ذهنت می‌رسه رو بهم بگو.»
پاساژگردی یا خرید: «خیلی دوست دارم همه چی بخرم.»
پس‌انداز: «زیاد پس‌انداز نمی‌کنم.»
- - «دوست داری، بعداً چه‌کاره بشی؟»
- - «پول توشه؟»
- - «اگه صبح بهت بگن پانصد هزار تومن بهت می‌دیم و تا آخر شب بخوای خرجش کنی، چکار می‌کنی؟ چیا می‌خری؟»
- متینا، با سیزده سال سن، سؤالاتم را این‌طور جواب داد:
- - «خب متینا! نظرت دربارهی این کلمه‌ها چیه؟»
پاساژگردی یا خرید: «دوست دارمش.»
پس‌انداز: «معمولاً پس‌انداز دارم. به نظرم اگه آدم زیاد اهل پس‌انداز باشه، انگار خسیسه؛ ولی اگه به‌اندازه باشه، خوبه.»
- - «معمولاً پول مورد نیازت رو چه‌جوری به دست می‌آری؟»
- - «دوست داری در آینده چه شغلی داشته باشی؟»
- - «پول توشه؟»
- - «خب متینا! اگه صبح بهت بگن پانصد هزار تومن بهت می‌دیم و تا آخر شب بخوای خرجش کنی، چکار می‌کنی؟ چیا می‌خری؟»
- - «راستی دوست داری خودت پول دربیاری یا یه پول بادآورده‌ی این شکلی به دستت برسه؟»
- - «چرا؟ اون‌جوری که بهتره!»
- ابوالفضل، 13/5 سالش بود و وقتی نظرش را درباره پول پرسیدم، گفت: «خوبه؛ ولی همه چیز دنیا پول نیست.»
- - «نظرت دربارهی خرید چیه؟»
- - «نظرت درباره پس‌انداز چیه؟»
- - «دوست داری در آینده چه شغلی داشته باشی؟»
- - «حالا چرا چشم پزشکی؟ پول خوبی داره؟»
- «آره! امّا در کل خوشم می‌آد ازش. با حاله!»
- - «معمولا از کجا پول می‌آد تو جیبت؟»
- - «ابوالفضل! فرض کن فردا صبح، بهت پانصد هزار تومن پول می‌دن. تا شب، با این پول چکار می‌کنی؟»
از پشت عینک روانشناسی
نظر بچّه‌ها دربارهی پول را خواندید. دربارهی هیچ‌یک قضاوت نمی‌کنم. فقط از پشت عینک روانشناسی، به ماجرای مدیریّت هزینه‌ها، نگاه می‌کنم.
مدیریّت هزینه‌ها
ازنظر روانشناسی، ما آدم‌ها چند نیاز اساسی داریم که بعضی از آن‌ها عبارت‌اند از: نیاز به بقا، قدرت و تعلّق‌خاطر، آزادی، تفریح و لذّت. مهم است که بتوانیم با پول، نیازهای اصلی‌مان را برطرف کنیم. البتّه طوری که بین همگی‌شان، تعادل برقرار باشد؛ مثلاً آیا موقع خوش‌گذرانی، حاضرید خانواده یا کسانی را که دوست‌شان دارید هم کنارتان باشند یا عاشق تنهایی‌تان هستید؟ مثل ابوالفضل که برای موزه‌گردی و شام، ترجیح داد کنار خانواده‌اش باشد یا شبیه ملیکا و متینا که هرکدام برای کسی که دوست‌شان داشتند، خرید کردند. نیاز به «یادگیری» هم یکی از همان احتیاجات مهم ماست. راستی! برای کتاب و مجلّه، مایل هستید خرج کنید؟ به نظرتان با رفتن به موزه‌ها و گالری‌ها، می‌شود چه چیزهایی یاد گرفت؟
اولویّت‌بندی، یک کلید طلایی
نکته‌‌ی مهم دیگر این‌که آیا بلدیم بین نیازهای‌مان «اولویّت‌بندی» کنیم؟ مثلاً از بین نیازهای اصلی‌تر (پوشاک، وسایل ضروری و...) اوّل پول‌تان را خرج تفریحات گران‌قیمت و هله‌هوله می‌کنید یا یک وسیله‌‌ی ضروری می‌خرید؟ به نظرتان خرج‌ها و برج‌های شما چه چیزهایی هستند؟ آیا نظر دیگران این‌قدر برای‌تان مهم است که حتماً باید وسایل‌تان، از مارک‌های معروف خارجی باشد؟ یا اگر ایرانی و ارزان باشد و کیفیّت خوبی هم داشته باشد، کافی است؟ این اولویت‌بندی، برای انتخاب شغل آینده‌‌ی‌تان هم به کارتان می‌آید؛ مثلاً آیا برای‌تان فقط پول مهم است یا علاقه و استعدادتان برای انتخاب یک شغل را هم در نظر می‌گیرید؟ توانایی «صبر کردن» به شما کمک می‌کند، برای رسیدن به خواسته‌های‌تان عجله نداشته باشید و طبق شرایط مالی خانواده و اولویّت‌ها، مدّتی صبر کنید تا به چیزی که می‌خواهید برسید. «صبوری»، یک مهارت به‌درد‌بخور است.امروز رو بچسب، فردا رو بی‌خیال
اگر «آینده‌نگر» باشید، معمولاً مبلغی از پول‌توجیبی‌های‌تان را هم«پس‌انداز» می‌کنید؛ چون بالاخره امروز تمام می‌شود و شما هم از فردا بی‌خبرید. پس‌انداز، مثل یک نیروی کمکی، دقیقاً زمانی به کمک شما می‌آید و گره کارتان را باز می‌کند که خودتان کیف کنید؛ امّا اگر بگویید «امروز رو بچسب، فردا رو بی‌خیال»، دیگر نمی‌توانید روی آن نیروی کمکی، حساب کنید.می‌توانیم پول دربیاوریم؟
آدم‌ها با استفاده از استعدادشان می‌توانند درآمد داشته باشند. ملیکا، متینا و ابوالفضل، هیچ‌کدام تجربه‌‌ی کاری نداشتند؛ امّا می‌توانند با مشورت خانواده، از همین امروز دسترنج خودشان (هرچند کم) را داشته باشند؛ البتّه کاری که از نظر زمان و سختی‌اش، متناسب نوجوان‌ها باشد. راستی! تابه‌حال فکر کرده‌اید چطور می‌توانید با کار کردن، پول دربیاورید؟وقتی آش یا خیلی شور شود یا خیلی بی‌نمک!
برای این‌که آش خیلی شور یا بی‌نمک نشود، باید روی خط «تعادل» راه برویم. این‌که بتوانیم برای برطرف کردن تمام نیازهای‌مان به‌اندازه‌‌ی «کافی» هزینه کنیم، یک مهارت است. این‌که صرفاً برای خودمان هزینه نکنیم و دیگران را هم در نظر بگیریم. کمک به دیگران، ارتباط با کسانی که دوست‌شان داریم و... مهم هستند یا مثلاً صرفه‌جویی بیش‌ازحد یا دست‌و‌دلبازی افراطی، هر دو اشتباه هستند. شاید دل‌تان بخواهد یک پول بادآورده‌ای مثل همان پانصد هزار تومان (شاید هم بیشتر) به دست‌تان برسد؛ امّا از همه‌چیز، مهم‌تر این است که تکلیف‌تان با خودتان روشن باشد و بدانید می‌خواهید چه جوری پول‌تان را مدیریّت کنید.منبع: مجله باران
