نقش آپاندیس در بدن انسان و زندگی بدون آن

آماس آپاندیس عارضه دردناکی ا‌ست که در آن آپاندیس ملتهب و از چرک پُر می‌شود، چرکی که سرشار از سلول‌های مُرده و بافت‌های ملتهب است که اغلب از نوعی عفونت ناشی می‌شود.

آماس آپاندیس یکی از اساسی‌ترین دلایل درد شدید و ناگهانی در ناحیه شکم است که طبق گفته سازمان بهداشت، برای درمان به عمل جراحی نیاز دارد.

آپاندیس کیسه‌ای کوچک و به شکل انگشت دست است که به روده‌ی بزرگ در ناحیه پایینی و سمت راست شکم متصل است.

نقش آپاندیس در درون بدن انسان کاملاً مشخص نیست. تا مدت‌ها گمان می‌رفت که عضوی ساده و جزئی در بدن است که نقش مفیدی هم ندارد. اما تحقیقات جدید‌تر نشان می‌دهند که آپاندیس می‌تواند نقش ایمن‌سازی را بر عهده داشته باشد که به تعادل‌سازی مجدد سیستم بدن، پس از ابتلا به هرگونه بیماری مرتبط با گوارش می‌پردازد.

نوع بافت خاص که به سیستم لنفاویِ مقابله با عفونت نیز مرتبط است در آپاندیس رویت شده است. این بافت موجب رشد باکتری‌های مفید شکم می‌شود و از این طریق به فرایند هضم و سیستم ایمنی بدن کمک می‌رسانند.

تحقیقات نشان داده‌اند که دستگاه شکم، نوعی زیست لایه دارد؛ یعنی لایه‌ای نازک از میکروب‌ها، مواد لزج و مولکول‌های سیستم ایمنی و از طرفی این زیست لایه قابل توجه‌ترین و رویت‌ شده‌ترین عامل در آپاندیس است. برخی متخصصین این نظریه را مطرح کرده‌اند که با از بین رفتن باکتری‌های مفید توسط برخی بیماری‌های خاص، باکتری‌های موجود در زیست لایه‌ی آپاندیس آزاد می‌شوند و شکم را دربر می‌گیرند.

با تمام این‌ها، به نظر همچنان برداشتن آپاندیس هیچ آسیب و تاثیر منفی بر سلامت فرد ندارد و افراد می‌توانند بدون هیچ مشکلی بدون آن هم به زندگی خود ادامه دهند. در برخی موارد، برداشتن آپاندیس ملتهب تاثیرات مثبت هم داشته است. مطالعات نشان داده‌ که جوانانی که عمل جراحی آپاندیس داشته‌اند، کمتر در خطر التهاب روده بزرگ قرار دارند.

چه عواملی موجب بروز آماس آپاندیس می‌شود؟

دلیل ابتلا به آماس آپاندیس، همیشه معلوم نیست و اگرچه که می‌توان آن را به عوامل ارثی مرتبط دانست اما هیچ راهی برای فهمیدن امکان ابتلا و یا زمان ابتلا به آن وجود ندارد.

این عارضه معمولا ناشی از یک یا دو مسئله است:

۱) عفونت‌های مرتبط با دستگاه گوارش (ویروسی، باکتریایی، قارچی) که به درون آپاندیس پخش می‌شوند.

۲) وجود هرگونه انسداد در دهانه آپاندیس.

درخصوص مورد دوم، چندین عامل مختلف برای چنین انسدادی پیش بینی می‌شود که عبارتند از:

بزرگ شدن بافت چرکی موجود روی دیواره آپاندیس

مدفوع سفت شده، انگل و رشد هرگونه ماده زائد دیگری

وجود هرگونه زخم و خراش در دستگاه گوارش

انواع آسیب‌ها و زخم‌های شکمی

وجود اشیای خارجی همچون میخ، سنگ و یا گلوله

آلودگی هوا نیز می‌تواند عامل دیگری در جهت ابتلا به آماس آپاندیس باشد. دانشمندان بر این باورند که افزایش آلاینده اُزون می‌تواند التهاب روده و یا امکان بروز عفونت در فرد را افزایش دهد.

در صورت عفونی شدن آپاندیس در فرد و یا مسدود شدن دهانه آن، باکتریِ موجود در آن ارگان به سرعت تکثیر می‌شود. اینگونه سلطه‌ی باکتریایی منجر به عفونی شدن آپاندیس و در نتیجه مملو شدن آن از چرک می‌شود.

علائم آپاندیسیت چیست؟

در زمان شروع آماس آپاندیس، افراد اغلب در ناحیه ناف و کم کم در سمت راست و پایینی شکم خود احساس درد می‌کنند.

درد آپاندیس طی چند ساعت شدیدتر می‌شود و می‌تواند با حرکت کردن فرد، عمیق نفس کشیدن، سرفه و یا عطسه شدت بیشتری نیز به خود بگیرد. سایر علائم آپاندیس عبارتند از:

حالت تهوع

استفراغ

یبوست یا اسهال

ناتوانی در خروج گاز شکم

از دست دادن اشتها

ورم شکم

تب خفیف

وجود این احساس در فرد که مدفوع کردن می‌تواند در کاهش درد به او کمک کند.

علائم معمولِ آماس آپاندیس همیشه رخ نمی‌دهند و گاهی هیچگونه نشانه‌ آشکاری در فرد دیده نمی‌شود. این مسئله در میان زنان و کودکان نمود بیشتری دارد.

آماس آپاندیس همچنین می‌تواند با سایر بیماری‌های شکمی و مرتبط با روده و معده، علائم مشترکی داشته باشد که همین موضوع تشخیص قطعی آن را با مشکل مواجه می‌کند.

آماس آپاندیس و چگونگی تشخیص آن

عارضه‌هایی که علائم مشابهی دارند عبارتند از: کرون روده، التهاب روده، مشکلات مرتبط با کیسه صفرا، عفونت‌های ادراری یا (UTI)، بیماری التهابی لگن، ورم معده، انسداد روده و حتی یبوست.

ساید عارضه‌ها و بیماری‌هایی که منجر به درد در ناحیه سمت راست پایین شکم می‌شوند عبارتند از: کیست تخمدان، سندرم روده تحریک پذیر یا (IBS)، عفونت کلیه، مشکلات گوارشی ناشی از عدم تحمل لاکتوز و آلرژی‌های غذایی، فتق و بارداری خارج از رحم.

آزمایش ثابت و مشخصی برای تشخیص آماس آپاندیس، وجود ندارد. پس از بررسی سابقه پزشکی بیمار و الگوی علائم او، پزشک از چندین آزمایش استفاده می‌کند تا به مجموعه‌ای از اطلاعات که در رسیدن به تشخیص آپاندیسیت، به او کمک می‌کند، دست پیدا کند. پزشک شما ممکن است:

از طریق سونوگرافی میزان درد را بررسی و التهاب را تشخیص دهد.

از شما آزمایش خون بگیرد تا تعداد گلبول‌های سفید خون را تشخیص دهد؛ تعداد این گلبول‌ها می‌تواند وجود نوعی عفونت را نشان دهد.

از طریق آزمایش ادرار از ابتلا به عفونت ادراری و یا سنگ کلیه جلوگیری کند.

ممکن است در زنان به انجام آزمایشاتی بر روی لگن دست بزند.

از طریق انجام سی تی اسکن یا هرگونه عکسبرداری، ابتلا به آپاندیس را تشخیص دهد و یا به دلایل دیگری که منجر به درد در ناحیه شکم شده‌اند اشاره کند.

جهت محدود کردن قرار گرفتن در معرض اشعات، اغلب از تصویربرداری به روش اولتراسوند یا فراوا درمانی استفاده می‌شود و در صورتی که بی نتیجه باشد، به انجام سی تی اسکن رجوع می‌شود. با توجه به خطر اشعه سی تی اسکن، ممکن است در کودکان و زنان باردار از ام آر آی استفاده شود.

منبع: سایت راستینه