اسکولیوز در نوزادان چیست؟
در ابتدا به یاد داشته باشید که بیماری اسکولیوز، نوعی اختلال نخاعی است که به نظر می‌رسد بر روی ستون فقرات نوزادان تأثیر بگذارد. انحنای نخاعی ناشی از این بیماری ممکن است باعث درد شدید کمر در فرزند شما شود. در واقع، ستون فقرات نوزادان مبتلا به اسکولیوز دارای یک منحنی چند بعدی غیرمعمول است.اسکولیوز، یک بیماری مادرزادی است که بعد از تولد نوزاد، در بدن او قابل مشاهده می‌باشد. این بیماری ممکن است به دلیل تشکیل نادرست ستون فقرات در بدن جنین رخ دهد؛ بخش‌های مهره‌ای از بدن نوزاد توسعه نیافته یا در جهت‌های مختلفی خم می‌شوند. در نتیجه، کودک از بیماری اسکولیوز مادرزادی حاد رنج می‌برد.1
انواع اسکولیوز مادرزادی (CS)
منحنی جبرانی
ستون فقرات یک کودک، علاوه بر منحنی اسکولیوز اصلی ممکن است در جهت مخالف منحنی اسکولیوز نیز دچار انحنا باشد که برای جبران انحنای اسکولیوز و برای حفظ موقعیت ایستاده ستون فقرات ایجاد شده است. این انحنای اضافه، نتیجه تلاش ستون فقرات برای جبران انحنای CS با خم شدن به جهت مخالف، در پایین یا بالای انحنای اسکولیوز است.جدا نشدن استخوان‌ها
ستون فقرات در حین رشد به شکل یک ستون واحد از بافت است که بعدها به دیسک‌ها تقسیم میشود. اگر این اتفاق به طور طبیعی رخ ندهد، ممکن است یک یا چند مهره با یکدیگر ادغام شوند. این وضعیت می‌تواند باعث جلوگیری از رشد یک طرف ستون فقرات کودک شود که منجر به قوس ستون فقرات می‌گردد و به تدریج بدتر میشود.تشکیل ناقص
گاهی اوقات ممکن است استخوان‌های ستون فقرات قبل از تولد به طور کامل شکل نگیرند. این وضعیت می‌تواند منجر به تشکیل استخوان‌هایی با زوایای تیز در ستون فقرات شود که اغلب با رشد کودک بدتر می‌شوند.این مشکل می‌تواند در یک یا چند ناحیه از ستون فقرات رخ دهد. گاهی اوقات وقتی چند دیسک جزئی وجود داشته باشد، می‌توانند یکدیگر را متعادل کنند و در نتیجه باعث پایداری بیشتر ستون فقرات شوند.
ترکیبی از نیم مهره و میله
مشکلات رشد می‌توانند زمانی رخ دهند که عدم انفصال مهره‌ها (میله / مهره های بهم چسبیده) در یک طرف ستون فقرات و مهره ناقص در طرف دیگر در کنار هم قرار گیرند. (مهره ناقص زمانی ایجاد می شود که تنها یک طرف مهره‌های بدن در دوران رشد شکل بگیرد.در حالی که «میله» به علت جداشدن ناموفق مهره‌ها از یکدیگر ایجاد میشود) هنگامی که این اتفاق می‌افتد، در سنین پایین برای جلوگیری از وخیم شدن این وضعیت جراحی اسکولیوز توصیه میشود.2
نشانه‌ها و علائم
مطابق نظر متخصصان ما در مرکز جامع توانبخشی امید اسکولیوز معمولاً دردناک نیست، بنابراین اگر خمیدگی در زمان تولد تشخیص داده نشود، عارضه تا زمان بلوغ که نشانه‌های آن آشکار می‌شوند تشخیص داده نخواهد شد. تشخیص زود هنگام نقش بسیار مهمی در کسب بهترین نتایج از درمان دارد.علائم اسکولیوز مادرزادی عبارتند از:
کجی و نابرابری شانه‌ها، طوری که بیرون‌زدگی تیغه یک شانه از شانه دیگر بیشتر است. چرخش گردن که باعث میشود سر به یک طرف کج شود.
بیرون‌زدگی یک طرف دنده‌ها
نابرابری دو طرف خط کمربندی
بالاتر بودن یک طرف باسن از طرف دیگر
کج شدن کل بدن به یک طرف
در موارد نادر، مشکل از نخاع یا اعصاب نخاعی است که این باعث ضعف، بی‌حسی یا عدم هماهنگی اندام‌ها میشود.3
آزمایش و تشخیص
اصطلاح اسکولیوز مادرزادی اندکی گمراه کننده است. زیرا به این معنا است که انحنای ستون فقرات از بدو تولد وجود داشته است؛ در حالی که در واقع در هنگام تولد در تمام بیماران مبتلا به اسکولیوز مادرزادی، تنها ناهنجاری‌های استخوانی وجود دارد.ممکن است اسکولیوز تا زمان زیادی بروز نکند. اسکولیوز معمولاً دردناک نیست؛ بنابراین اگر انحنای ستون فقرات در بدو تولد تشخیص داده نشود، ممکن است تا زمان بروز علائم واضح، کشف نشده باقی بماند که ممکن است اواخر بزرگسالی باشد. تشخیص زودهنگام برای دریافت نتایج بهینه بسیار اهمیت دارد.
پزشک برای تشخیص اسکولیوز مادرزادی، سابقه خانوادگی بیمار را بررسی کرده و معاینات فیزیکی فرزند شما را انجام می‌دهد و ممکن است از آزمایش‌های تشخیصی زیر نیز استفاده کند:
تصویربرداری EOS
این تکنیک، یک فناوری تصویربرداری است که از دوز بسیار کم اشعه برای ایجاد مدل‌های سه بعدی از دو تصویر مسطح استفاده می‌کند. تصاویر EOS برخلاف CT اسکن، در حالی که کودک سرپا ایستاده است گرفته می‌شوند. زیرا به دلیل موقعیت وضعی حمل وزن، تشخیص آن بهتر خواهد بود.اشعه ایکس
یک ابزار تشخیصی اولیه برای نشان دادن استخوان‌های غیرطبیعی ستون فقرات و زوایای دقیق انحنای آن در بیماری اسکولیوز است.تصویربرداری رزونانس مغناطیسی MRI
از این روش نیز در اسکولیوز مادرزادی برای تشخیص مشکلات درون استخوان‌ها استفاده میشود. این دستگاه از ترکیبی از آهنرباهای بزرگ، فرکانس‌های رادیویی و کامپیوتر برای تولید تصاویر جزئی از اندام‌ها و ساختارهای درونی بدن استفاده می‌کند. دستگاه MRI کودک شما را در معرض اشعه قرار نمی‌دهد.اسکن توموگرافی کامپیوتری
CT سی تی اسکن از ترکیبی از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتر برای تولید تصاویر مقطعی (برشی) از بدن استفاده می‌کند. سی تی اسکن در تشخیص مشکلات قفسه سینه مفید است.کودکان مبتلا به اسکولیوز مادرزادی گاهی اوقات مشکلات سلامتی دیگر، مانند مشکلات معده، کلیه، قلب و اعصاب یا مشکلات مثانه را نیز دارند. این مشکلات به این دلیل است که سایر ارگان‌های بدن نیز همزمان با رشد ستون فقرات ایجاد می‌شوند و ممکن است مشکلات و وقفه در رشد را نیز همزمان با ستون فقرات تجربه کنند.
بنابراین ممکن است برای تشخیص هرگونه ناهنجاری در اعضای داخلی بدن شما از سونوگرافی استفاده از امواج صوتی دارای فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری مانند عکس‌های گرفته شده در دوران بارداری و در حین رشد جنین- نیز استفاده شود.
اگر اسکولیوز مادرزادی در دوران نوزادی تشخیص داده شود، ممکن است درمان آن در اوایل ۶ ماهگی آغاز شود.2
روش‌های درمان اسکولیوز در نوزادان
اگر کودک شما به بیماری اسکولیوز مبتلا شده است، باید بدانید که روش درمان او بستگی به میزان انحنای ستون فقرات دارد. برای درمان منحنی زیاد ستون فقرات، برخی از پزشکان متخصص اطفال ممکن است روش جراحی را پیشنهاد کنند. با این حال، برخی فرایندهای درمانی مؤثر برای از بین بردن علائم بیماری اسکولیوز در بدن نوزادان به شرح زیر می‌باشند:1-فیوژن نخاعی
اگر انحنای ستون فقرات نوزادی هر روز در حال پیشرفت باشد، پزشک متخصص اطفال ممکن است برای ترمیم انحنای ستون فقرات، فیوژن یا ترمیم انحنای ستون فقرات یا سایر راهکارهای مبتنی بر جراحی را پیشنهاد کند.2-درمان به کمک میله های فلزی
اگر کودک شما در سنین پایین دچار منحنی شدیدی در ستون فقرات خود شده باشد، می‌توانید او را با روش‌های جراحی مناسب مانند رشد به کمک میله‌های فازی درمان کنید. در این فرایند جراحی خاص، میله‌های فلزی وارد بدن بیمار می‌شوند تا از تغییر شکل یا خمیدگی نخاع او جلوگیری کنند.1پس از انجام معاینه و آزمایش‌های پزشکی، پزشک معالج در مورد درمان اسکولیوز تصمیم می‌گیرد. انحناهای کوچک را پیگیری می‌کند و بیمار هر سه تا چهار ماه باید ویزیت شود. در ویزیت‌های مکرر، پزشک متوجه می شود چه زمانی به انجام رادیوگرافی نیاز است. گاه در انحناهای بیشتر یا وقتی انحنا شروع به پیشرفت کرد، استفاده از بریس، روش غیر جراحی خوبی برای پیشگیری از انحناست.
قبل از تجویز بریس پزشک باید موارد زیر را در نظر بگیرد
چقدر از رشد کودک باقی مانده است؟انحنا در کجا قرار دارد؟ چرا که انحناهای ناحیه ی پشتی نسبت به ناحیه ی کمری احتمال پیشرفت بیشتری دارند.
انحنا چقدر شدید است و اثر آن بر زندگی کودک چگونه است؟
احتمال بدتر شدن انحنا چقدر است؟ چرا که اگر مرحله ی رشد سریع بیمار باقی مانده و انحنا هم شدت زیادی دارد، این عارضه حتماً پیشرفت خواهد کرد.بریس برای افرادی که دو سال از رشد آن‌ها باقی مانده است و انحنای آن‌ها بیش از بیست درجه باشد، توصیه میشود.
در موارد انحنای اسکولیوز بیش از چهل درجه، بریس توصیه نمی‌شود و ممکن است جراحی نیاز باشد. این نکته مهم است که بدانیم بریس پیشرفت انحنا را متوقف می‌کند و نمی‌تواند انحنای قبلی را اصلاح کند. پوشیدن بریس یک موضوع مهم است که توجه کودک و والدین را می‌طلبد. در اینجا چند نکته کلیدی برای اثر بهتر بریس توصیه میشود.
فقط دستور پزشک را اجرا کنید
پزشک در رابطه با نوع انحنا و مدتی که کودک هر روز باید بریس را بپوشد تصمیم می‌گیرد. اغلب کودکان لازم است ۲۳ ساعت از روز بریس بپوشند. پوشیدن تمام مدت بریس اهمیت خاصی دارد.در رابطه با ساعات خارج از بریس و فعالیت‌های مورد علاقه ی کودک باید با پزشک مشورت کنید. اگر کودک شما این عمل را دوست ندارد می‌توانید با مشورت پزشک برنامه ای برای آن فراهم نمایید.
بریس را درست به تن کنید
گاه که کودک بریس را باز می‌کند و مجدداً آن‌را می‌بندد، باید دقت کند که صحیح بسته شود، اگر بریس به اندازه ی کافی محکم نباشد و در جای خودش پوشیده نشود اثر خودش را از دست می‌دهد.به لباس پوشیدن دقت کنید
زیر بریس باید یک بلوز نخی و کاملاً اندازه کودک پوشیده شود و مراقب بود که چروک نشود، در غیر این صورت می‌تواند باعث تحریک پوست کودک شود. روی بریس لباس عادی بپوشید.گاه لازم است لباس‌های دو سایز بزرگ‌تر خریداری شود.به هر حال باید دانست پوشیدن بریس، هم از نظر فیزیکی و هم از نظر روانی برای کودک خوشایند نیست.
در واقع زمانی که کودک نمی خواهد با دیگران تفاوتی داشته باشد، بریس او را متفاوت از دیگران جلوه می‌دهد؛ اما با حمایت والدین، دوستان و کادر درمانی، او بریس را می‌پذیرد و در نهایت، پشت صاف که نتیجه ی صبر اوست، برایش رضایت بخش خواهد بود.4
پینوشتها
1.www.mamanam.com
2.www.omidfoot.com
3.www.scoliose.ir
4.www.niniban.com
