اختلال شخصیت خودشیفته چیست؟
اختلال شخصیت خودشیفته، یکی از انواع اختلالات شخصیت است.از مشخصات اختلال شخصیت خودشیفته این است که اینگونه افراد، تصویری اغراق آمیز و تحریف شده از خود در ذهن دارند و ضمن داشتن احساس کاذب اعتماد به نفس و مهم دانستن خود، نیازمند توجه و تحسین بیش از حد از جانب دیگران هستند.
این درحالی است که خود نسبت به سایر افراد احساس توجه و همدلی خاصی ندارند و از آشفتگی در روابط رنج می‌برند.
جالب است بدانید پشت نقاب اعتماد به نفس بیش از حد افراد خودشیفته، یک عزت‌نفس شکننده و آسیب پذیر وجود دارد که در برابر کوچک‌ترین انتقادی می‌شکند.
اختلال شخصیت خودشیفته، باعث بروز مشکلاتی در حیطه های مختلف زندگی از جمله روابط عاطفی، کار، تحصیل و یا امور اقتصادی میشود.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته، درصورت عدم دریافت آن میزان محبت و توجهی که خود را شایسته آن می‌دانند، مأیوس و ناراحت می‌شوند.
همچنین ممکن است به این نتیجه برسند که روابطشان با دیگران دیگر رضایت بخش نیست؛ اگرچه دیگر افراد نیز از بودن در کنار آن ها لذت نمی‌برند.1
دلایل بروز بیماری اختلال شخصیت خودشیفته چیست؟
علت این بیماری دقیقا شناخته شده نیست، اما نظریه‌های متفاوتی در این باره وجود دارد. بسیاری بر این باورند که دلیل بروز این اختلال ترکیبی از چیزهاست، از چگونگی دست و پنجه نرم کردن این فرد با استرس تا نحوه‌ی بزرگ شدن او!یک مطالعه‌ی اخیر نشان داده است که والدینی که فرزندان خود بر روی تخت پادشاهی می‌نشانند و او را لبریز از ستایش می‌کنند در اصل بذر نارسیست را می‌کارند و ممکن است یک فرزند نارسیستی درو کنند. باید والدین در نظر داشته باشند که مرز بین پرورش درست و حمایتی را از پرورش یک شخصیت نارسیستی جدا کنند.
برعکس این قضیه نیز صادق است، کودکی که اغلب اوقات نادیده گرفته شده و یا مورد سوء‌استفاده قرار گرفته است به دلیل غریزه‌ی بقا در اکثر موارد خود را در مرکزیت قرار می‌دهد. در واقع آنها احساس می‌کنند که باید مراقب خود باشند چرا که کسی غیر خودشان به آنها توجه نخواهد کرد.2
ویژگی‌های اختلال شخصیت خودشیفته
اختلال شخصیت خودشیفته یکی از انواع اختلال شخصیت دسته B است. افراد مبتلا به شخصیت خودشیفته خود را در مرکز جهان تصور کرده و فکر می‌کنند و بهتر و خاص‌تر از آنان در دنیا وجود ندارد. البته ممکن است آنها در واقعیت هم فردی زیبا و موفق باشند اما خودشیفتگی به این معناست که در باور خود اغراق کرده و به هیچ فرد دیگری توجه نمی‌کنند. آنان فقط خود را لایق توجه و تمجید دانسته و هیچ عیب و نقصی در خود نمی‌بینند.3بیماری اختلال شخصیت خودشیفته را چگونه تشخیص دهیم؟
هیچگونه تجهیزات آزمایشگاهی‌ای برای تشخیص این اختلال وجود ندارد. بسیاری از متخصصان از تعدادی سوال برای تشخیص این اختلال استفاده می‌کنند. این سوالات در فهرستی ۴۰ تایی جمع‌آوری شده است که بررسی می‌کند که فرد تا چه میزان نیازمند توجه و قدرت است.اختلالات شخصیتی شامل الگوهای فکری و رفتاری دشوار، ریشه‌دار و ناکارآمدی است که می‌توانند از سنین پایین‌تر برای مثال ۸ سالگی بروز یابند، زمانی که کودکان از چگونگی رفتار دیگران با خودشان آگاه می‌شوند. افراد مبتلا به این اختلال معمولا از درک اینکه دچار مشکلی هستند عاجزند. بنابراین ممکن است کمتر به دنبال ارزیابی و یا درمان باشند.
یک مطالعه‌ی اخیر در دانشگاه ایالتی اوهایو بیان می‌کند که بسیاری از مردم به راحتی به نارسیستی بودن خود اعتراف می‌کنند. محققان بر این عقیده‌اند که این قضیه به این خاطر است که این افراد به این ویژگی خود افتخار می‌کنند و آن را یک نقص نمی‌بینند.2
روش های درمانی اختلال شخصیت خودشیفته
درمانگر تلاش می‌کند تا با رویکردی مثبت، اعتماد را در فرد مبتلا به شخصیت خودشیفته ایجاد کند، پس فضایی را فراهم می‌کند تا بدون هر گونه قضاوت و پیش داوری، گفت و گویی موثر بین او و بیمار شکل گیرد.1. درمان شخصیت خودشیفته با رویکرد شناختی _ رفتاری
طی جلسات درمان شناختی _ رفتاری فرد مبتلا به شخصیت خودشیفته نسبت به احساسات، افکار و رفتاری که انجام می‌دهد، آگاه میشود. درمانگر به فرد کمک می‌کند به تدریج خود ارزیابی کرده و واقعیت را جایگزین افکار بزرگ منشی و تحریف شده بکند.بیمار طی جلسات درمانی به نگرش‌ها و رفتارهایی که منجر به بروز استرس و اضطراب و ایجاد تنش، درگیری یا نارضایتی در زندگی اش شده، پی می‌برد. با پیشرفت روند بهبودی، درمانگر بیمار را تشویق می‌کند تا اقدامات سازنده ای در جهت تغییرات مثبت در زندگی خود انجام دهد.
2. درمان شخصیت خودشیفته با رویکرد روان پویشی
درجلسات روان تحلیلی، تجارب گذشته بیمار به طور عمیقی مورد بررسی قرار می‌گیرد. روابط بیمار با والدین، اطرافیان و پیش فرض‌هایی که به صورت ناخودآگاه در بروز و تداوم نشانه‌های شخصیت خودشیفته موثر هستند، ارزیابی میشود.در شرح حال شخصیت خودشیفته، تجاربی از نادیده گرفته شدن ویژگی‌های مثبتشان در دوران کودکی مشاهده میشود. پس در مراحل اولیه درمان روان پویایی، درمانگر با تلاش‌های بیمار برای رسیدن به شهرت و تحسین شدن همدلی کرده و در عین حال می‌کوشد او را به سمت درک واقع بینانه‌تر از زندگی راهنمایی کند. هر چه درمانگر فرد را بیشتر به رسمیت بشناسد و از او حمایت کند، خودبزرگ بینی و خود محوری فرد کمتر میشود.
3. درمان شخصیت خودشیفته با خانواده درمانی
اعضای خانوده همانند خود بیمار تحت تاثیر رفتارهای شخصیت خودشیفته قرار می‌گیرند. از آن جایی که ذات این اختلال، خود محور بودن است، پس خانواده درمانی به اعضای خانواده کمک می‌کند تا نسبت به علت بسیاری از رفتارهای شخصیت خودشیفته بینش کسب کرده و از طرفی در جهت تشدید نشانه‌ها حرکت نکنند. در واقع نحوه برخورد با آنان را یاد می‌گیرند تا در روند بهبودی و درمان شخصیت خودشیفته نقش موثری ایفا کنند. حمایت اطرافیان در تقویت نتایج درمانی می‌تواند موثر باشد.4. درمان شخصیت خودشیفته با دارو درمانی
دارو برای اختلال شخصیت خودشیفته اثر درمانی ندارد و دلیل تجویز داروهایی مانند لیتیوم و داروهای ضد افسردگی، تنها تثبیت خلق در شخصیت خودشیفته است. در واقع اثر بخشی دارو در درمان اختلالات همبود با شخصیت خودشیفته، مانند اضطراب و افسردگی است.3رفتار خانواده این افراد چگونه باید باشد؟
بیشترین آزار را از رفتارهای یک فرد خودشیفته ، خانواده و بویژه همسر می بیند. تحمل تحقیرهای دائمی، انتظار های غیر واقع بینانه و رفتارهای نامناسب اجتماعی ، رنج خانواده را صدچندان می کند. مهم است بدانید هرگز نباید کاری کنید که فرد خودشیفته از کوره در برود زیرا انجام هرکاری از او بر می آید از کتک زدن گرفته تا بردن آبرو و حتی قتل.در بسیاری از موارد ایجاد مرز بندی های دقیق برای اعضای خانواده می تواند مفید باشد.مثلاً خواهر یک مرد خودشیفته می تواند به برادرش بگوید:«در صورتی که بخواهی به توهین کردن به خانواده من ادامه دهی ما با هم ارتباطی نخواهیم داشت» یا پدری به فرزندش بگوید در صورت ادامه رفتارهای آزار دهنده تمام امتیازهای مالی ات قطع خواهند شد. اما احتمال تغییر در رفتار چنین افرادی بسیار اندک است.برخلاف سایر اختلالات که با رسیدن به سنین میانسالی کاهش شدت علائم دیده می شود در این اختلال با افزایش سن معمولا اوضاع وخیم تر خواهد شد.
توجه داشته باشید هنگام صحبت کردن با این افراد به هیچ وجه رفتار شما نباید نشانه ای از توهین داشته باشد.البته لازم است ظرفیت بالایی در تحمل توهین های آن ها داشته باشید.
در بسیاری از اوقات همسران افراد خودشیفته از زندگی با آنها خسته می شوند و تقاضای طلاق می کنند.در صورتی که با چنین فردی زندگی می کنید و تصمیم به جدایی دارید بهتر است تا قبل از فرزند دار شدن تصمیم خود را عملی کنید زیرا افراد خودشیفته به شدت به فرزندان خود وابسته هستند.
توجه داشته باشید که تشخیص اختلالات شخصیت در مشاوره پیش از ازدواج میسر است و می توانید با چند جلسه مشاوره از افتادن در دام افراد خودشیفته رهایی یابید. 4
پینوشتها
1.www.pezeshkekhoob.com
2.www.fullfekr.com
3.www.honarehzendegi.com
4.www.rastineh.com
