اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک
اختلالات شخصیت، طبقهای از اختلالات روانپزشکی هستند که الگوهای رفتاری پایداری را در بر میگیرند و تغییر آنها نسبت به سایر رفتارها با دشواری بیشتری همراه است. اختلالات مرتبط با شخصیت در 3 گروه جداگانه دسته بندی شدهاند که تحت عنوان کلاستر B،A و C شناخته میشوند. اختلال شخصیت نمایشی در کنار اختلال شخصیت ضد اجتماعی، مرزی و خودشیفته کلاستر B را تشکیل میدهند.افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی به طور فراگیری در همه جنبههای رفتاری، هیجانات اغراقآمیز و رفتار توجه طلبانهای را از خود نشان میدهند. این سبک رفتاری معمولاً از اوایل بزرگسالی بروز پیدا کرده و در حوزههای مختلف زندگی نمایان میشود.1
شیوع اختلال شخصیت نمایشی
این اختلال در بین زنان بیشتر از مردان شیوع دارد و معمولاً در اوایل بزرگسالی مشهود است. تشخیص این بیماری در دوران کودکی یا نوجوانی غیرممکن است زیرا کودک یا نوجوان تحت رشد مداوم، تغییر شخصیت و بلوغ قرار دارند. اما اگر در کودک یا نوجوان حداقل 1 سال این ویژگی ها وجود داشته باشد، این اختلال ممکن است تشخیص داده شود. اختلال شخصیت هیستریونیک در زنان بیشتر از مردان شیوع دارد. در جمعیت عمومی حدود 1.8 درصد رخ می دهد.مانند بیشتر اختلالات شخصیتی، اختلال شخصیت هیستریونیک به طور معمول با افزایش سن شدیدتر می شود، در حالی که بسیاری از افراد تا زمانی که در دهه 40 یا 50 سال شدیدترین علائم را تجربه می کنند.2
چه چیزی باعث اختلال شخصیت نمایشی میشود
علت دقیق اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک هنوز مشخص نشده، اما بسیاری از متخصصان سلامت روان معتقدند که هم عوامل اکتسابی و هم ارثی در ایجاد این اختلال نقش دارند.برای مثال وجود اختلال شخصیت هیستریونیک در اعضای یک خانواده نشان میدهد که استعداد ژنتیکیِ این اختلال ممکن است ارثی باشد، اما شاید فرزند فردی که دچار این اختلال است صرفا رفتاری را که از مادر یا پدر خود آموخته، تکرار میکند. دیگر عوامل محیطیای که ممکن است تأثیر داشته باشند عبارتند از:
فقدان انتقاد یا تنبیه در کودکی؛
توجهی که صرفا در قبال اَعمال یا رفتارهای مورد تأیید خاصی به کودک ارائه میشود؛
توجه دمدمیمزاجانه و غیرقابل پیشبینی والدین.
همهی اینها منجر به سردرگمی میشود که بالاخره کدام رفتار مورد تأیید والدین قرار خواهد گرفت. اختلالات شخصیتی معمولا در رابطه با طبیعت فردی و سبکهای روانشناختی و شیوههای برخورد افراد با استرس در طی دوران بلوغ هم توسعه مییابند.3
علائم اختلال شخصیت هیستریونیک
احساساتی بودن و توجه طلبی مفرط به صورت الگویی فراگیر از اوایل بزرگسالی در زمینههای مختلف زندگی فرد گسترش مییابد. به صورتی که حداقل با پنج مورد زیر در شخصیت هیستریونیک نمایان میشود:١. در موقعیتهایی که مرکز توجه نیست، ناراحت شده و در رنج و مشقت به سر میبرد.
٢. مشخصه تعاملش با دیگران، رفتار نامتناسب به صورت اغواگری جنسی یا تحریک کنندگی جنسی است.
٣. ابراز احساساتش به سرعت تغییر کرده و بسیار سطحی است.
٤. همواره از ظاهر جسمی خود برای جلب توجه دیگران استفاده میکند.
٥. سبک تکلمش به نحوه افراطی مبتنی بر حدس و گمان و فاقد جزئیات است.
٦. خودنما و نمایشی است و در ابراز احساسات مبالغه میکند.
٧.تلقین پذیر است، یعنی به راحتی تحت تأثیر افراد یا موقعیتها قرار میگیرد.
٨. روابط را صمیمیتر از آنچه واقعاً هستند، تصور میکند.1
اختلال شخصیت نمایشی چگونه تشخیص داده میشود
اگر نشانههای این اختلال شخصیت وجود داشته باشند، پزشک مربوطه ارزیابی پزشکی و روانپزشکی کاملی انجام خواهد داد. اگر نشانههای جسمانی دیده شوند، معاینه و چند آزمایش (مثل تصویربرداری عصبی یا آزمایش خون) نیز توصیه میشوند تا اطمینان حاصل شود که هیچ بیماری جسمانیای باعث این نشانهها نشده باشد.اگر دکتر برای این نشانهها دلیل جسمانی پیدا نکند، شخص را به روانپزشک یا روانشناس ارجاع میدهد. این متخصصان سلامت روانی که برای تشخیص و درمان بیماریهای روانی آموزش تخصصی دیدهاند از ابزارهای مصاحبه و ارزیابیای که بهطور تخصصی برای ارزیابی اختلالات شخصیتی افراد طراحی شدهاند، استفاده میکنند.3
درمان اختلال شخصیت نمایشی
بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک به دنبال درمان خود نیستند. اغلب در شرایطی که علائم در زندگی روزمره و کار آن ها اختلال ایجاد کرد، ممکن است برای درمان به پزشک مراجعه کنند. درمان اختلال شخصیت هیستریونیک به طور معمول شامل روان درمانی طولانی مدت با یک درمانگر باتجربه است.داروها می تواند برای کمک به علائم شدید و در موراد خاص تجویز شوند.
روان درمانی
روان درمانی، نوعی مشاوره است که به طور کلی برای اختلال شخصیت هیستریونیک کاربرد دارد.هدف از روان درمانی این است که به فرد کمک شود تا انگیزه ها و ترس های مربوط به افکار و رفتار خود را کشف کرده و به طرز مثبت تری با دیگران ارتباط برقرار کند. در اصل، پزشک ممکن است به جای اینکه سعی داشته باشد توجه شما را جلب کند، به شما کمک خواهد کرد یاد بگیرید که چگونه با افراد به صورت مثبت ارتباط برقرار کنید.
رویکردهای بینشی و شناختی محور در درمان این اختلال ناکارآمد هستند و باید از آن ها دوری کرد. افراد مبتلا به این اختلال غالباً قادر به بررسی انگیزه های ناخودآگاه و افکار خود نیستند و نمی توانند از آن ها کمک بگیرند.
همچنین، رویکردهای گروهی و خانواده درمانی برای درمان هیستورنی توصیه نمی شود، زیرا فردی که از این اختلال رنج می برد، غالباً توجه دیگران را به خودش جلب می کند و هر عمل و واکنش را اغراق آمیز جلوه می دهد. افکار خودکشی اغلب در شخصی که از اختلال شخصیت هیستریونیک رنج می برد، آشکار است. به همین علت در این افراد، خودکشی باید بطور منظم ارزیابی و تهدیدات خودکشی نباید نادیده گرفته یا رد شود.
دارو ها
ممکن است از داروها برای درمان علائم پریشانی مانند افسردگی و اضطراب که همراه با این اختلال رخ می دهد، استفاده شود. در صورت تجویز داروها به شخصی که از این اختلال رنج می برد، باید احتیاط کرد چون می تواند باعث بروز رفتارهای خود مخرب شود. هیچ گروه اجتماعی برای خودیاری و حمایت از این افراد وجود ندارد. زیرا فرد مبتلا به این اختلال احتمالاً در تعامل خود با دیگران با مشکل روبرو می شود.2روش های پیشنهادی در برخورد با شخصیت نمایشی
اگر با فردی در ارتباط هستید که دارای شخصیت نمایشی است یا قصد ازدواج با شخصیت نمایشی را دارید، توجه به روشهای پیشنهادی زیر در برخورد با او میتواند به شما کمک زیادی کند:1. تلاش نکنید که جهانبینی او را تغییر دهید.
2. تصور نکنید رفتارهای وی مربوط به سوء نیت وی است.
3. بپذیرید تغییر در این شخصیتها بتدریج اتفاق میافتد.
4. وی را موعظه نکنید.
5. درک کنید چه ترسها و چه عقایدی مبنای رفتارهای مشکلزای اوست.
6. یک تغییر نسبی و غیرکامل را از طرف او بپذیرید.
7. اجازه ندهید شخصیتهای نمایشی شما را به بازی بگیرد.1
پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.pezeshket.com
3.www.chetor.com
