کودک‌ آزاری عاطفی چیست؟

انسان نیازمند توجه است و کودکان این نیاز را بیشتر در خود احساس می‌کنند و به روش‌های مختلف آن را نشان می‌دهند. برخی خانواده‌ها بلد نیستند به کودک خود محبت کنند یا آن‌قدر درگیر مشکلات خود هستند که فراموش می‌کنند فرزندی دارند که نیازمند توجه است.

رابطه کودک با مادر دو بخش دارد که عبارتند از وابستگی (احساس مادر نسبت به کودک) و دلبستگی (احساس کودک نسبت به مادر). وابستگی پیش از تولد در مادر به وجود می‌آید و زمانی که نوزاد را بلافاصله بعد از تولد در آغوش مادر قرار می‌دهند، تماس پوست با پوست مادر و نوزاد، احساس وابستگی مادر به کودک را افزایش می‌دهد. دلبستگی از حوالی شش ماهگی به بعد در کودک به وجود می‌آید و تا دو سه سالگی کامل می‌شود.

والدین و مراقبانی که کودک را طرد می‌کنند یا به او اجازه نمی‌دهند با دوستان و هم‌سن و سالان خود ارتباط داشته باشد، عملا کودک را منزوی می‌کنند یا والدینی که برای کنترل کردن کودک، او را از چیزی می‌ترسانند یا ترس‌های خود را به او انتقال می‌دهند یا وجود او را در خانه نادیده می‌گیرند و به احساسات او توجه نمی‌کنند، در واقع مرتکب کودک آزاری عاطفی شده‌اند. کودکی که نادیده گرفته شود در روابط خود با همسالان و خواهر و برادر خود درگیر رقابت و حسادت بیمارگون می‌شود.

یکی از مهم‌ترین آزارهای روحی، بد رفتاری عاطفی و بی‌توجهی و نادیده گرفتن کودک است. بد رفتاری عاطفی دایره وسیعی دارد، رفتار و نگرش‌های منفی مداوم نسبت به کودک به صورت کلامی، به کار بردن الفاظ زشت در صحبت و شوخی‌های منفی مکرر با او که سبب می‌شود کودک خود را بی‌ارزش و مستحق توهین بداند، این احساس بی‌ارزشی، کودک را مستعد انواع اختلالات روانی می‌کند.

غالبا آثار مخرب کودک آزاری عاطفی در دخترها به صورت افسردگی و در پسرها به شکل پرخاشگری خود را نشان می‌دهد، سایر علائم عبارتند از: اضطراب و ناآرامی، گریه، سکوت، بی‌قراری، ترس، ترس‌های شدید از موقعیت و افراد، پرخاشگری و ناتوانی در کنترل احساسات، ضعف در تصمیم‌گیری و انتخاب، ضعف در بیان احساسات، کمبود اعتماد به نفس، ناتوانی در ابراز وجود و رفتارقاطعانه، احساس کم ارزشی، طرد شدگی و حقارت، احساس خلأ عاطفی و ناامنی عاطفی ـ روانی، وجود رفتارهای انزواطلبانه، مردم گریزی و بعضا داشتن افکار و تمایلات خودکشی.

کودک آزاری عاطفی:

کودک آزاری عاطفی یعنی اینکه افراد بزرگسال کودک را از نظر عاطفی اعمالی مانند بی توجهی به نیازهای عاطفی کودک، طردکردن کودک، اعمال خشونت خانوادگی در حضور کودک، تشویق نکردن کودک، خوردن الکل توسط والدین در حضور کودک، استفاده از مواد در حضور کودک و... انجام دهند و به او آسیب وارد نمایند.

علائم سوء استفاده عاطفی

1. افسردگی
2. تاخیر در رشد عاطفی
3. رشد عاطفی نامناسب
4. از دست دادن علاقه یا انگیزه
5. کودک به شدت دنبال محبت است.
6. از دست دادن مهارت های رشدی کودک
7. از دست دادن اعتماد به نفس یا عزت نفس
8. کاهش عملکرد در مدرسه یا فرار از مدرسه
9. اجتناب از موقعیت های خاص مانند خودداری از رفتن به مدرسه

علاوه بر آن نباید بروز علائم رفتاری زیر در کودکان نادیده گرفته شود:

1. مخفی کردن غذا
2. بهداشت نامناسب
3. گرفتن غذا یا پول بدون اجازه
4. سابقه ضعیف حضور در مدرسه
5. کاهش و یا افزایش وزن بیش از حد
6. کمبود لباس یا لوازم لازم برای رفع نیازهای جسمی
7. عدم توجه مناسب به مشکلات پزشکی، دندان پزشکی یا روانی

برای درمان، لازم است ابتدا جلسات مشاوره مداوم و منظم برای والد و مراقب کودک تشکیل شود و علاوه برآن کودک نیز در جلسات درمان گروهی قرار خواهد گرفت و با استفاده از روش‌های تقویت رفتاری و انگیزشی، می‌توان نیاز به دیده شدن را در کودک برآورده کرد.

روان درمانی

صحبت با یک متخصص روان شناس می تواند:
در مورد رفتار و روابط اجتماعی به کودک آموزش های لازم را بدهد.
به کودکی که مورد آزار و اذیت واقع شده است کمک کند تا دوباره اعتماد به نفس خودش را به دست آورد.
چندین نوع روش های درمانی مختلف می تواند برای کودکی که مورد آزار و اذیت قرار گرفته است مؤثر باشد، مانند:

درمان شناختی رفتاری متمرکز بر تروما

این نوع روش درمانی به کودکی که مورد سوءاستفاده قرار گرفته کمک می کند تا بتواند احساسات پریشانی خودش را بهتر مدیریت کند و بتواند با خاطرات مربوط به کودک آزاری خود روبرو شود. سرانجام به کودک کمک می شود تا به والدین خودش بگوید که چه اتفاقی برای او رخ داده است.

روان درمانی کودک و والدین

این روش بر بهبود روابط والدین و فرزند تمرکز دارد. روان درمانی همچنین می تواند در شرایط زیر به والدین کمک کند تا:
1. راهکار های فرزندپروری سالم را یاد بگیرند.
2. ریشه ها و علت اصلی سوء استفاده را کشف کنند.
3. روش های مؤثر را برای مقابله با ناامیدی های زندگی را بیاموزند.

منبع: سایت سیمرغ
سایت نمناک
سایت پزشکت