راهکارهایی برای درمان یبوست نوزاد

یبوست در نوزاد

نوزادانی که به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه می‌شوند، به ندرت دچار یبوست خواهند شد، زیرا شیر مادر بهترین تعادل ممکن بین چربی و پروتئین را دارد و بنابراین مدفوع نوزاد تغذیه‌شده با شیر مادر تقریباً همیشه نرم است، حتی اگر نوزاد چند روز مدفوع نداشته باشد. نوزادان و شیرخواران ممکن است بعد از هر بار شیر خوردن مدفوع داشته باشند یا این اتفاق ممکن است یک بار در روز یا با فاصلۀ بیشتری باشد.

در طول روزهای اول تولد کودکتان، شکل و نوع مدفوع او چند بار تغییر می‌کند که بد نیست با چگونگی آن آشنا باشید، زیرا نگرانی‌های احتمالی شما را کاهش می‌دهد. همچنین الگوی فردی مدفوع یک کودک به چیزهایی که می‌خورد و می‌نوشد، میزان فعال بودنش، سن او و سرعت هضم مواد غذایی در معده‌اش ارتباط دارد.1

علائم یبوست نوزاد چیست؟

1. کم بودن تعداد دفع

تعداد دفعات دفع مدفوع نوزاد، به‌ویژه هنگامی که غذایی جدید می‌خورد، دچار نوساناتی خواهد شد. اگر نوزادتان چند روز مدفوع نکرده است و پس از این مدت، مدفوعی سفت دارد، زنگ خطر برای احتمال ابتلای او به یبوست به‌صدا درآمده است. تعداد دفعاتِ دفع تنها راه شناسایی یبوست نیست؛ بلکه برای تشخیص این موضوع باید به بافت مدفوع هم توجه کنید (مثلا اینکه مدفوع سفت است یا نه).

۲. پرهیز از دفع

اگر فرزندتان از مدفوع کردن پرهیز می‌کند، احتمالا به یبوست دچار است. بچه‌هایی که دچار یبوست می‌شوند، هنگام دفع، مدفوعی سفت و به‌رنگ خاکِ رس خواهند داشت. به همین خاطر، خارج‌شدن آن از روده با فشاری بیش از حالت عادی همراه است. در این حالت، ممکن است کودک در هنگام دفع، گریه کند یا نِق بزند.

۳. وجود خون در مدفوع

وجود رگه‌هایی از خون در مدفوع نوزاد، نشانه‌ی این است که احتمالا در هنگام دفع فشار زیادی متحمل شده است. زور زدن و فشار‌ آوردن برای دفع یا وجود مدفوعی سفت باعث ایجاد پارگی‌هایی جزئی دور دیواره‌ی مقعد می‌شود. به همین خاطر، کمی خون در مدفوع دیده خواهد شد.

۴. سفت شدن شکم

گاهی شکمِ سفت نشانه‌ای از یبوست نوزاد است. باد و فشاری که در شکم در اثر یبوست ایجاد می‌شود، باعث سفتیِ شکم نوزادتان می‌شود.

۵. پرهیز از خوردن

کودکی که دچار یبوست است، میلی به خوردن ندارد. درحقیقت، خوردن در این شرایط، به ناراحتی‌هایی که به‌واسطه‌ی یبوست ایجاد می‌شوند، دامن می‌زند؛ به همین دلیل، کودک اشتهای خود را از دست می‌دهد.2

علت یبوست در شیرخواران

یک بچه سالم که شیر مادر می‌خورد به‌ندرت دچار یبوست می‌شود. بیشتر شیرخواران هنگام تغییر شیر مادر به شیرخشک یا آغاز تغذیه تکمیلی و شروع غذای جامد، دچار یبوست می‌شوند. این 7 مورد از علل یبوست شیرخواران است.

1. معمولا علت یبوست در کودکان غذاست اما در برخی موارد می‌تواند علامت یک بیماری جدی باشد. علت یبوست در نوزادانی که شیر مادر می‌خورند، اغلب مادرزادی است مانند سیستیک فیبروزیس، دیابت بی‌مزه، کم‌کاری تیرویید و نقص‌های مادرزادی در روده و مقعد.

2. بیشتر شیرخواران هنگام شروع غذای جامد یبوست را تجربه می‌کنند. بعضی غذاها اگر زود یا به مقدار زیاد استفاده شوند، یبوست ایجاد می‌کنند.موز، برنج، نان سفید، سیب‌زمینی، ماست، پنیر و پاستا غذاهایی هستند که باعث کندی حرکت روده شده وباعث یبوست میشوند.
در بچه‌هایی که شیرخشک می‌خورند، مایعات کم، فیبر کم، تغییر نوع شیرخشک (غلظت بیشتر، بدون لاکتوز، حاوی کازیین) می‌تواند باعث ابتلا به یبوست شود.

3.یکی دیگر از دلایل یبوست کودکان کم شدن آب بدنشان است. وقتی بدن کودک کم‌آب می‌شود، از آنچه کودک می‌خورد آب جذب می‌کند و درنتیجه مدفوع سفت و خشک و دفع آن سخت می‌شود.

4. مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن، آنتی‌بیوتیک، استامینوفن یا ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی می‌تواند باعث ابتلا به یبوست شود.

5. مکمل‌های آهن (البته آهن موجود در شیرخشک یبوست ایجاد نمی‌کند).

6. آلرژی غذایی نیز از دیگر علل ابتلا کودکان به یبوست است.

7. اختلالات متابولیکی.3

موارد و زمان مراجعه به پزشک

اگر کودکتان دچار یبوست شده، در صورت وجود هر یک از موارد زیر لازم است با پزشک کودکتان تماس بگیرید:

اگر کودک شما غذا نمی‌خورد، وزن کم می‌کند یا در مدفوع او خون وجود دارد.

اگر درمان‌های ابتدایی مانند تعدیل رژیم غذایی کودک به بهبود وضعیت او کمکی نمی‌کند.

اگر سن کودک کمتر از چهار ماه است و مدفوع بسیار سفتی دارد یا ظرف ۲۴ ساعت مدفوع نداشته و او قبلاً در این دوره زمانی مدفوع داشته است.

همچنین لازم است بدانید که هرگز بدون مشورت با پزشک از ملین یا شیاف برای درمان یبوست در کودکان استفاده نکنید.1

درمان های خانگی برای یبوست نوزاد

اگر در نوزاد خود، علائم یبوست می‌بینید، می‌توانید راه‌های گوناگونی را برای درمان یبوست شیرخواران بیازمایید:

۱. تغییر شیر مصرفی نوزاد

اگر نوزادتان فقط از شیر مادر تغذیه می‌کند، یبوست ممکن است ریشه در غذای مصرفی مادر داشته باشد. این مشکل چندان پیش نمی‌آید؛ اما بررسی کنید و ببینید اگر این موضوع درست است، رژیم غذایی مادر را تغییر دهید. کودکانی هم که شیرخشک مصرف می‌کنند، باید نوع شیرشان را تغییر بدهند. این تغییر دستِ‌کم تا هنگامی که یبوست نوزاد از بین برود، لازم است. حساسیت به برخی از مواد غذایی ممکن است باعث یبوست شود.

۲. مصرف مواد غذایی جامد

برخی از مواد غذایی جامد یبوست‌زا هستند؛ اما برخی دیگر می‌توانند آن را رفع کنند. اگر فرزندتان به‌تازگی درحال مصرف مواد غذایی جامد است، بهتر است به رژیم او کمی مواد غذایی فیبردار بیفزایید:

بروکلی؛

گلابی؛

آلو بخارا؛

هلو؛

سیب بدون پوست.

به‌جای غلاتِ تصفیه‌شده و برنجک، به نوزادتان غلاتِ پخته‌شده مانند جو یا جو دوسر بدهید. نان با آرد غلات کامل، بیسکویت‌های تُرد و غلات سبوس‌دار می‌توانند یبوست را از بین ببرند.

۳. مصرف غذای صاف‌شده

اگر نوزادتان بالای ۶ ماه است و هنوز مصرف غذاهای جامد را شروع نکرده است، غذاهایی را که پیش‌تر اشاره کردیم، به‌شکل صاف‌شده و پوره به او بدهید. یادتان باشد که میوه‌ها و سبزیجات حاوی مقادیر زیادی فیبر هستند که به جلوگیری از یبوست کمک شایانی می‌کنند. برخی سبزی‌ها و میوه‌ها نیز به دفع آسان‌تر مدفوع، کمک می‌کنند.

۴. مصرف مایعات کافی

آب‌رسانی مناسب و کافی برای تحرک روده‌ها و دفع، بسیار حیاتی و مهم است. شیر و آب برای جلوگیری از یبوست بسیار مفیدند. در نوزادان بالای ۶ ماه، مصرف گاه‌به‌گاهِ آلوبخارا و آب گلابی به انقباضات بیشتر روده برای دفع کمک می‌کند. اگر طعم آبمیوه برای فرزندتان شیرین و غلیط است، بهتر است به آن کمی آب بیفزایید. چنانچه نوزادتان کمتر از ۶ ماه است، برای دادن هرگونه ماده‌ی غذایی به‌جز شیر مادر یا شیرخشک باید با پزشک هماهنگ کنید.

۵. تشویق به ورزش

حرکات بدنی باعث افزایش سرعت گوارش می‌شود. یکی از فواید ورزش این است که کمک می‌کند مواد غذایی در بدن زودتر سروسامان پیدا کنند. اگر نوزادتان هنوز راه نمی‌رود، با حرکاتی مانند پادوچرخه به تحرک بدنی او و جلوگیری از یبوست کمک کنید.

۶. ماساژ نوزاد

ماساژ نوزاد می‌تواند به درمان یبوست او کمک کند. معده و قسمت پایینی آن را به‌آرامی بمالید و ماساژ دهید تا حرکات روده کمی بیشتر شود و روده‌ها برای دفع تحریک شوند. این کار را درطول روز چندین بار تکرار کنید تا سرانجام به دفع بینجامد.2

پینوشتها
1.www.madarsho.com
2.www.chetor.com
3.www.beytoote.com