کیست تخمدان چیست؟

کیست تخمدان بیماری است که از تشکیل یک یا چند کیست غیرطبیعی در تخمدان سرچشمه می گیرد. کیست های تخمدان ساکهایی حاوی مایع هستند که داخل تخمدان یا روی آن رشد می کنند. اقسام مختلفی از کیستهای تخمدان موجود است که شایعترین آن کیست های فولیکولی است که در یکی از فولیکولهای تولیدکننده تخمک به وجود می آید.

کیست تخمدان امکان دارد در هر مرحله از زندگی یک زن ایجاد شود. بطور کلی، کیست تخمدان اصلاً علائمی ندارد. درصورتی که علایمی هم وجود داشته باشد، معمولاً کم است. بعضی از علایم آن عبارتند از:بی‌نظمی های قاعدگی، درد ناگهانی در کمر و لگن و درد در حین روابط جنسی.1

پاره شدن کیست تخمدان

ترکیدن کیست تخمدان حادثه ای طبیعی در بین خانم هایی است که در سنین باروری قرار دارند. کیست های فیزیولوژیکی مثل کیست فولیکولار، جسم زرد یا پاتولوژیک ممکن است بترکند( اندومتریوم، اجزای کیستی خوش خیم یا بد خیم نئوپلاسم است). در سیکل های طبیعی ترکیدن فیزیولوژیکی کیست های کوچک فولیکولار، که با هر تخمک گذاری اتفاق می افتد، معمولاً اهمیت و خطری ندارد. این گردش معمولاً بدون نشان و یا با دردی در اواسط چرخه همراه است.

ترکیدن کیست تخمدان منجر به رها شدن خون یا مایع داخل کیست میشود که امکان دارد کیسه صفاق را تحریک کند. کیست های درموئید دارای مایع چربی، مو، استخوان یا غضروف هستند که ترکیدن آن ها میتواند مشکلات صفاقی زیادی را به دنبال داشته باشد. معمولاً بیمار بعد از ترکیدن کیست های درموئید احتیاج به جراحی دارد.1

دلایل ترکیدن کیست تخمدان

به طور کلی، کیست های بزرگ مستعد ترکیدن هستند. البته عوامل دیگری نیز می تواند موجب ترکیدن کیست ها شوند مانند:

نوسانات هورمونی

نوسانات هورمونی و سیکل های قاعدگی معمول ترین علت ترکیدن کیست تخمدان است. ترکیدن کیست های فانکشنال بی خطر بوده و نیاز به رسیدگی های پزشکی ندارند.

بارداری

خطر ترکیدن کیست تخمدان در طی دوران بارداری افزایش پیدا می کند. هموپریتونیوم خود به خودی یا پاره شدن کیست تخمدان در بارداری، بدون برخورد هیچ ضربه ای، خصوصا در ماه های آخر، می تواند مرگبار باشد.

درمان های ضد انعقاد خون

خانم هایی که از دارو های ضد انعقاد خون استفاده کرده یا دچار کمبود فاکتور لختگی خون هستند، به علت انعقاد غیر طبیعی خون، بیشتر در خطر ترکیدن جسم زرد هستند.

مقاربت

در برخی موارد، کیست های بزرگ ممکن است پس از مقاربت یا نزدیکی، ترکیده یا نشتی دهند. مقاربت یکی از متداول ترین دلایل ترکیدن کیست می باشد.

یبوست

زور زدن برای دفع مدفوع به کیست فشار وارد کرده و ممکن است موجب ترکیدن آن شود.

ضربه

حرکت ناگهانی حین ورزش، انجام فعالیتی خاص یا حتی خم شدن برای برداشتن وسیله ای از زمین می تواند موجب ترکیدن کیست شود.

بیماری ها و شرایط دیگری نیز می تواند نشانه ای از ترکیدن کیست تخمدان باشد مانند:

آپاندیس

حاملگی خارج رحمی

خونریزی داخلی، مانند خونریزی از کبد یا طحال.2

علائم و نشانه‌های پارگی کیست تخمدان چیست؟

کیست‌های تخمدان می‌توانند تصادفاً یا به دلیل فعالیت بدنی شدید، رابطه جنسی، یبوست، بارداری، آپاندیسیت، بارداری خارج از رحم و ... پاره شوند.

وقتی یک کیست تخمدان پاره می‌شود، مایع درون آن وارد حفره‌ی لگن می‌شود و در آنجا، به مرور زمان دوباره جذب می‌شود. اگر خوش شانس باشید احتمالاً حتی احساس هم نمی‌کنید که یک کیست در شکمتان پاره شده است؛ اما در موارد دیگر علائم زیرا را خواهید داشت:

. درد در یک سمت پایین شکم

. احساس سیری یا سنگینی در شکم

. نفخ

. درد همراه با تب

. درد همراه با استفراغ

. احساس سبُکی در سر یا ضعف

. تنفس تند

. سردی پوست

. خونریزی واژینال

خیلی از این علائم چیزی نیستند که نگرانتان کنند، مثلاً دردی که زیاد شدید نیست و احساس سنگینی و نفخ؛ اما زمان‌هایی هست که پارگی کیست تخمدان علائمی دارد که معنی آن این است که باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید: مثلاً وقتی که تب دارید، استفراغ می‌کنید، احساس ضعف دارید، تند تند نفس می‌کشید، پوستتان سرد است و خونریزی واژینال دارید.

به عنوان یک توصیه‌ی کلی یادتان باشد: اگر دردی ناگهانی در شکم خود داشتید که با داروهای مسکن معمولی رفع نشد، فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید. علت این درد چیزهای زیادی می‌تواند باشد که یکی از آن‌ها انواع کیست‌ها یا چیزی کاملاً متفاوت است مثلاً پیچ‌خوردگی تخمدان که باید بررسی شود. پزشک، هر تستی که لازم باشد انجام خواهد داد مثلاً معاینه.3

تشخیص دادن یک کیست پاره شده

۱- به اورژانس یا به دیدن پزشکتان بروید

درصورتی که علایم شما شدید باشد، باید فورا به پزشک یا اورژانس بروید. علایم شدید حاوی خون ریزی واژینال، حس درد شدید شکمی، لگن، یا کمر درد یا استفراغ است. از دست دادن خون امکان دارد عوارض جانبی منفی به وجود آورد ، بدین ترتیب مهم است که یک کیست پاره شده را سریعا درمان کنید.

۲- یک معاینه فیزیکی انجام دهید

زمانی که به ملاقات یک پزشک با علایم یک کیست پاره شده رسیده اید، او یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد. این امتحان حاوی امتحان لگنی میشود ، جایی که وی برای کیست های موجود و کیست های پاره شده ازمایش میکند. شما باید همراه با علایم یک سابقه پزشکی برای پزشک خود داشته باشید. درصورتی که کیست تخمدان را شناخته اید، مطمئن شوید که به پزشک خود می گویید.

۳- برای اطمینان از این که کیستتان پاره شده ازمایش بدهید

درصورتی که پزشک شما متقاعد شود که شما امکان دارد یک کیست پاره شده داشته باشید، وی یک سری آزمایشات را برای بررسی انجام خواهد داد. او مطمئن خواهد شد درصورتی که حامله هستید، حاملگی سبب ایجاد کیست نشده است.1

درمان پارگی کیست تخمدان چیست؟

درمان بستگی به علت کیست و علائم دارد. مثلاً پزشک ممکن است برای کیست فولیکولار که پاره شده و درد آن ادامه دارد، داروهای مسکن تجویز کند؛ اما در مورد اندومتریوما، عمل جراحی را توصیه خواهد کرد. البته کارشناسان می‌گویند معمولاً برای پارگی کیست تخمدان نیازی به عمل جراحی نیست؛ اما بنا به تشخیص پزشکتان شاید نیاز به عمل جراحی باشد.

زمانی که علت اصلی معلوم نیست، مثلاً در مورد اندومتریوز، احتمال اینکه پزشک تصمیم به عمل جراحی بگیرد بیشتر است؛ زیرا اندومتریوز بیشتر ممکن است سبب خونریزی‌های ادامه‌دار شده و دردناک است. ضمناً اندومتریوز یکی از علت‌های شایعی است که می‌تواند سبب ناباروری شود.

اگر شما نیاز به عمل جراحی برای پارگی کیست تخمدان داشته باشید، این کار از طریق لاپاراسکوپی می‌تواند صورت بگیرد و یا از طریق لاپاروتومی که بستگی به مورد خاص شما دارد.

اگر دچار هر نوع علامت قابل توجهی هستید و نگرانید که مبادا به دلیل پارگی کیست تخمدان باشد، بهترین کار این است که هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید تا علت بررسی شود.3

پینوشتها
1.www.beytoote.com
2.www.dranbara.com
3.www.salamatnews.com