اختلال سایکوپتی چیست؟

سایکوپتی (Psychopathy) از جمله اختلالاتی است که به سختی تشخیص داده می‌شود. یک سایکوپت ممکن است در ظاهر نرمال و حتی جذاب به نظر برسد. اما در باطن فاقد وجدان و حس همدلی است. او دغلکار، بی ثبات و اغلب (نه همیشه) جنایتکار است.

به عبارت دیگر سایکوپتی یک اصطلاح رایج است برای توصیف گروهی از ویژگی‌های شخصیتی مانند رفتار‌های تکانشی، فقدان پاسخ‌های هیجانی متناسب، عدم توجه به دیگران، فریب و کلاهبرداری و... و افرادی که این صفات را دارند به عنوان سایکوپت یا سوسیوپت شناخته می‌شوند.

اصطلاحات سایکوپت (psychopath) و سوسیوپت (sociopath) اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما در اصل سوسیوپت به شخصی اطلاق می‌شود که گرایشات ضداجتماعی او ناشی از عوامل محیطی و اجتماعی است، در حالی که ویژگی‌های سایکوپاتیک بیشتر ذاتی است، هرچند عوامل تربیتی می‌تواند فرد را برای انجام رفتار‌های سایکوپتی مستعدتر کند.

البته این اصطلاحات در مجامع عمومی و بالینی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) نه از اصطلاح سایکوپاتی و نه از سوسیوپتی استفاده نمی‌شود و هر دوی این موارد تحت عنوان اختلال شخصیت ضد اجتماعی تعریف می‌شوند.1

انواع اختلالات سایکوتیک

اختلالات سایکوتیک انواع مختلفی دارند و شامل موارد زیر می‌شوند:

اسکیزوفرنی

افراد مبتلا به این بیماری دچار تغییراتی در رفتار شده و توهمات و تصویرهای خیالی‌ای می‌بینند که دیگران نمی‌بینند. و این علائم بیشتر از ۶ ماه طول می‌کشند. علاوه بر این روابط این افراد در کار، مدرسه و یا خانواده تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

اختلال اسکیزوافکتیو

افرادی که علائم هر دو بیماری اسکیزوفرنی و اختلال خلقی (همچون افسردگی و یا اختلال دوقطبی) را دارند، دچار این اختلال هستند.

اختلال اسکیزوفرنی‌فرم

این نوع اختلال همچون اختلال اسکیزوفرنی است، با این تفاوت که شروعی ناگهانی دارد و علائمش حداقل یک ماه و حداکثر شش ماه باید طول کشیده باشد.

اختلال روان‌پریشی کوتاه‌مدت یا آنی

افرادی که به این بیماری دچار هستند یک رفتار سایکوتیک کوتاه مدت و ناگهانی دارند و اغلب در مواجهه با اتفاقات بسیار استرس‌زا، همچون مرگ در خانواده رخ می‌دهد. بهبود این بیماری معمولا سریع و کمتر از یک ماه اتفاق می‌افتد.

اختلال هذیانی

نشانه‌ی اصلی این اختلال، داشتن توهم (یک باور ثابت و نادرست) درباره‌ی شرایط واقعی زندگی است که می‌تواند درست باشد اما نیست. از این توهمات می‌توان به مورد تبعیت واقع شدن از سوی دیگران، در خطر توطئه بودن و یا داشتن بیماری اشاره کرد. این توهمات حداقل تا یک ماه می‌بایست به طول انجامد.

اختلال سایکوتیک مشترک

این اختلال هنگامی اتفاق می‌افتد که یک شخص در رابطه خود دچار توهمی شده و طرف مقابلش هم این توهم را تصدیق می‌کند.

اختلال سایکوتیک ناشی از مواد مخدر

این بیماری ناشی از استفاده‌ی بیش از اندازه از مواد مخدر رخ می‌دهد که موجب توهم و صحبت های عجیب و غریب فرد می‌شود.

اختلال سایکوتیک به دلیل داشتن وضعیت پزشکی دیگر

ممکن است این هذیان‌ها و توهمات و دیگر علائم به دلیل بیماری دیگری که عملکرد ذهن را تحت تاثیر قرار می‌دهد (مانند آسیب سر و تومور)، اتفاق بیفتد.

پارافرنی

این بیماری علائمی مشابه با اسکیزوفرنی دارد و اغلب در سن پیری شروع می‌شود.2

علائم شخصیت سایکوپت چیست؟

سایکوپتی یک اختلال طیفی است که با استفاده از چک لیستی که در دهه ۱۹۷۰ توسط محقق کانادایی رابرت هر (Robert Hare)، استاد برجسته دانشگاه بریتانیا کلمبیا تهیه شد، تشخیص داده می‌شود.

در آخرین نسخه از این چک لیست ویژگی‌های زیر برای افراد سایکوپت آورده شده است. دقت کنید یک ارزیابی واقعی باید توسط یک متخصص بهداشت روان انجام شود.

چرب زبانی / جذابیت سطحی

خودبزرگ بینی

گرایش به ملالت و زود خسته شدن

دروغ گویی بیمارگونه

فریب/ دغلکاری

فقدان حسن پشیمانی یا احساس گناه

عاطفه سطحی

سنگدلی/فقدان همدلی

سبک زندگی انگلی

کنترل رفتاری ضعیف

بی بند و باری جنسی

مشکلات رفتاری زودهنگام

نداشتن اهداف واقع بینانه و بلندمدت

تکانشگری

بی مسئولیتی

ناتوانی در پذیرش مسئولیت اقدامات خود

روابط زناشویی کوتاه مدت و متعدد

بزهکاری در کودکی و نوجوانی

ابطال آزادی مشروط از زندان

تنوع جرم.1

علل اختلالات سایکوتیک

پزشکان علت دقیق این بیماری‌ها را نمی‌دانند. محققان بر این باورند که عوامل مختلفی در این اختلال نقش دارند.

برخی از این اختلالات از خانواده ناشی می‌شوند و در واقع زمینه‌ای ارثی دارند. عواملی دیگری، چون استرس، مصرف مواد مخدرو تغییرات اصلی در زندگی فرد که ممکن است به تنش کشیده شود.3

تشخیص اختلالات سایکوتیک

پزشکان معمولا برای تشخیص این اختلالات با فرد صحبت می‌کنند. یک چک آپ کلی از فرد گرفته و تمامی احتمالات ممکن برای علل این بیماری را در نظر می‌گیرند. علاوه بر این ممکن است از فرد آزمایش خون و تصویربرداری مغزی نیز گرفته شودتا از بیماری‌های جسمی احتمالی نیز مطلع شده و اگر فرد مواد مصرف می‌کند به درستی شناسایی شود.

اگر پزشک هیچ گونه دلیل فیزیکی برای این عوامل پیدا نکند فرد را به یک روانپزشک و یا روانشناس معرفی می‌کند. این متخصصان نیز با استفاده از مصاحبه‌های خاص و ابزار‌های ارزیابی تخصصی، فرد را مورد بررسی قرار می‌دهند تا به این نتیجه برسند که آیا فرد مبتلا به اختلال روانی است یا نه؟3

درمان اختلالات سایکوتیک

برای درمان بیماری روانی سایکوتیک معمولاً از ترکیب دارودرمانی و روان‌درمانی استفاده می‌شود.

دارودرمانی سایکوتیک

داروی اصلی این بیماری «ضد سایکوتیک» نام دارد، این دارودرمانی اصلی این بیماری نیست ولی برای کنترل برخی علائم مانند مشکل در فکرد کردن و توهم می‌تواند به فرد کمک کند. داروهای جدید ضد سایکوتیک بیشتر توسط پزشکان تجویز می‌شود زیرا عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای قدیمی‌تر دارند.

برخی از داورها تزریقی هستند که به تشخیص پزشک یک یا دو بار در ماه مصرف می‌شوند حسن این داروها در مدیرت راحت‌تر نسبت به قرص‌های خوراکی با مصرف روزانه است.

روان‌درمانی سایکوتیک

با اینکه داروهای ضد سایکوتیک از مهم‌ترین عوامل بهبودی به حساب می‌آیند ولی تحقیقات نشان می‌دهد که روان‌درمانی و مداخله روانی-اجتماعی در بهبود این بیماری نقش بسزایی دارد.

روان‌ درمانی و مشاوره انواع مختلفی دارد مانند گروهی، خانوادگی، فردی دارد که درمان نوع آن را مشخص می‌کند. ترکیب روان‌درمانی و دارودرمانی در بیماران سایکوتیک بسیار سودمندتر از هر نوع درمان است.

روانشناسان حاضر در کلینیک آکسون، بهترین کلینیک روانپزشکی با توجه به اینکه بیمار در چه مرحله از بیماری است و چه درمانی برای بیمار مناسب به او ارائه می‌دهند.

بستری بیماران سایکوتیک

بسیاری از بیماران سایکوتیک نیازی به اینکه دائم زیر نظر باشند ندارند و به‌اصطلاح به صورت سرپایی بیماری‌شان کنترل می‌شود، در مواردی علائم چنان شدید است که زندگی خود و دیگران هم مختل شده و حتی امکان دارد به دیگران آسیب وارد کند در چنین شرایطی نیاز است در یک کلینیک اعصاب و روان بستری شود.

بستری کردن بیشتر برای رسیدن به تشخیص صحیح و امنیت خود بیمار و حتی اطرافیان به خاطر وجود افکار خودکشی و یا دیگر کشی و یا عدم توانایی در انجام امور معمول و روزانه مثل تهیه خوراک، پوشاک و سرپناه است.

کلینیک شبانه روزی اعصاب و روان آکسون، محیطی را فراهم کرده تا هم بیمار در امنیت کامل بستری شود و تحت درمان قرار بگیرد. در این کلینیک اعصاب و روان مراقبت دائمی و پرستاری شبانه روزی باعث شده که بیماران کمترین آسیب را به خود یا اطرافیان وارد کنند که نشان از متخصص و متعهد بودن اعضا و کادر درمان این مرکز اعصاب و روان دارد.

طول مدت درمان بیماری نیز به عوامل متعددی بستگی دارد از شدت بیماری تا نوع اختلال، به همین دلیل طول مدت درمان و نحوه درمان بیماران با یکدیگر متفاوت است.4

پینوشتها
1.www.setare.com
2.www.fullfekr.com
3.www.eghtesadonline.com
4.www.axonclinic.com