ممکن است شما گوش درد را تجربه کرده باشید، یک احساس ناخوشایند و آزاردهنده از درد اطراف گوش که گاهی با علائم دیگری مانند سردرد و ایجاد عدم تعادل همراهی دارد. گوش درد می‌تواند دردی مبهم و تیز در یک یا هر دو گوش باشد. درد ممکن است موقت و یا دائمی باشد.

شایع‌ترین علت‌های گوش درد چه هستند؟

بهتر است که اگر درد گوش به سراغتان آمد، به پزشک مراجعه کرده و معاینه شوید، نه اینکه از تجارب غیر علمی دوستان و اطرافیانتان از اینکه قبلا چگونه توانسته‌اند درد گوش خود را کنترل کنند، استفاده کنید. حالا سوال اینجاست که دلیل چیست؟

شما ممکن است بگویید که گوش درد شما با دردی که دوست شما تجربه کرده است مشابه است، پس احتمالا درمان آن ها هم باید مشابه باشد. باید بدانید که گوش درد صرفا یک علامت است و نه یک بیماری، به این معنی که درد شما شاید با درد گوش دوستتان شبیه به هم باشد ولی ممکن است علت‌های کاملا متفاوتی داشته باشد.

گوش درد بر اثر جرم گوش

احتمالا برای شما هم سوال است که چرا جرم‌های زرد رنگی در گوش تشکیل می‌شود؟ گوش شما، ماده‌ای تولید می‌کند که در کانال گوش نقش محافظتی دارد. گاهی به دلیل عدم رعایت اصول بهداشتی، جرم گوش بیش از حد در گوش تجمع پیدا می‌کند و مجرای گوش را مسدود می‌کند و باعث گوش درد و احساس گرفتگی و کاهش شنوایی می‌شود.

التهاب کانال گوش عاملی برای گوش درد

ممکن است به طور مرتب احساس خارش و سوزش کانال گوش داشته باشید و یا حتی ترشحاتی مایل به زرد رنگ از کانال گوشتان خارج شود. در این حالت شما احتمالا دچار التهاب کانال گوش شده‌اید که یک بیماری شایع در بزرگسالان است.

گوش درد در بیماری التهاب کانال گوش ممکن است با ترشحات گوش و احساس گرفتگی همراه باشد. اگر اخیرا کانال گوش شما پوسته پوسته شده و یا دانه‌های ریزی اطراف گوش ایجاد شده‌اند و همزمان احساس گوش درد پیدا کرده‌اید، احتمال دارد کانال گوش دچار التهاب شده باشد.

گوش درد همرا با ضربه و آسیب رساندن به گوش

باید این نکته را بدانید که خارج کردن جرم‌های گوش، با اجسام غیر طبی همانند چوب کبریت، کلید و سوییچ، انتهای خودکار و مداد شدیدا به گوش آسیب می‌رساند و گوش درد ایجاد می‌کند.

شاید برای شما جالب باشد که بدانید اپلیکاتور ( قطعه پلاستیکی که دو طرف آن پنبه قرار گرفته است) که به اشتباه به عنوان گوش پاک‌کن استفاده می‌شود، یک وسیله آسیب‌رسان به گوش است و استفاده از آن برای تمیز کردن گوش توصیه نمی‌شود.

اگر ضربه مستقیم به کانال گوش وارد شود مانند برخورد اجسام نوک تیز به دیواره مجرای گوش، شما درد شدیدی احساس خواهید کرد که ممکن است همراه با سوزش و تیر کشیدن باشد. اگر ضربه با شدت بیشتری مانند سیلی خوردن یا صدمه در هنگام تصادف به گوش وارد شود، می‌تواند باعث آسیب به قسمت‌های مختلف گوش شود و گوش درد و کاهش شنوایی ایجاد کند.

تاثیر سرماخوردگی بر گوش درد

شما ممکن است به دنبال سرماخوردگی، دچار آبریزش از بینی و گرفتگی گوش و حتی گوش درد شوید. نگران نباشید، با سپری شدن دوره سرماخوردگی و همچنین بخور دادن، استفاده از داروهای ضد حساسیت و ضد احتقان، گوش درد در شما به زودی برطرف خواهد شد.

گوش درد به دلیل وجود جسم خارجی در گوش

مهم‌ترین جسم خارجی که ممکن است وارد گوش شما شود، مورچه و حشرات هستند. ناگهان احساس می‌کنید که گوشتان وزوز می‌کند و درد مبهمی در یک گوش شروع شده است. بیشتر این حالت زمانی که شما خواب هستید ممکن است روی دهد چون شما رفتن مورچه به کانال گوش را شاید احساس نکرده باشید فقط علائمی که ایجاد شده است باعث رنجش شما می‌شود.

اگر از کسی کمک خواستید که ورودی گوشتان را با نور مستقیم ببیند و حشره یا جسم خارجی دیگری دیده شد، احتمالا علت گوش درد همین جسم خارجی است. این توصیه را هرگز فراموش نکنید که خارج کردن اجسام خارجی از گوش فقط و فقط توسط پزشک انجام شود.

دردهای ارجاعی گوش

اگر شما عفونت دندان، درد و عفونت حلق و گلو، التهاب نای و مجاری تنفسی داشته باشید و گوشتان هم همزمان با این بیماری‌ها دچار درد و گرفتگی شده باشد، شما درد ارجاعی گوش دارید، به این معنی که گوش درد شما علتی به غیر از گوش دارد.

چه بیماری هایی با گوش درد خود را نشان می‌دهند؟

1. سرماخوردگی و عفونت سینوسی

هر چند سرماخوردگی و عفونت‌های سینوسی علائم مشابه زیادی دارند اما یکی نیستند.

سرماخوردگی به عفونت خفیف سیستم تنفسی شامل گلو، بینی و سینوس‌ها گفته می‌شود. ویروس‌هایی که به گروههای سرماخوردگی تعلق دارند، معمولا علت سرماخوردگی هستند اما ممکن است ویروس‌های دیگری نیز سبب سرماخوردگی بشوند که معمولا خطری ندارند. علائم سرماخوردگی شامل سر درد، آبریزی بینی یا گرفتگی بینی، عطسه، سرفه، تب، خارش چشم‌ها، گلو درد، بدن درد و ... می‌شود. اگر سرماخوردگی تشدید شود، علائم مربوط به گوش یعنی عفونت گوش، مسدود شدن گوش و گوش درد بروز خواهند کرد. گاهی سرماخوردگی می‌تواند سینوس‌ها را مسدود کند و منجر به عفونت سینوسی شود.

عفونت سینوسی یا سینوزیت، التهاب و تحریک سینوس‌ها و حفره‌های بینی است. معمولا ویروس عامل این بیماری است اما گاهی باکتری یا حتی قارچ نیز می‌تواند عامل سینوزیت باشد. بعضی وقتها، آلرژی، پولیپ بینی (بافت غیرسرطانی در مخاط بینی) و یا حتی عفونت دندان می‌تواند سینوس‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. مشکلات سینوسی می‌توانند احتمال عفونت گوش، گوش درد و یا حتی وزوز گوش را افزایش بدهند.

فشاری که به خاطر گرفتگی سینوس‌ها ایجاد می‌شود می‌تواند روی فشار موجود در گوش‌ها اثر بگذارد. اگر در بخش میانی گوش که شیپور استاش نام دارد، التهاب یا گرفتگی وجود داشته باشد، ممکن است دچار عفونت گوش شوید. این انسداد موجب تولید مایعات در گوش می‌شود. وزوز گوش زمانی است که شما صدای آزاردهنده‌ای در گوش‌های‌تان احساس کنید. این صدا ممکن است به صورت سروصدا، تق تق، پچ پچ و یا هو هو کردن باشد. همچنین ممکن است یک گوش یا هر دو گوش را تحت تاثیر قرار دهد، بلند یا آهسته، زیر یا بم باشد. با درمان گرفتگی ، از این علائم خلاص خواهید شد. استفاده از اسپری آبنمک برای بینی یا اسپری استنشاقی چند بار در روز می‌تواند علائم را فورا تسکین دهد.

2. عفونت گلو

درمان عفونت گلو گاهی واقعا چالش برانگیز است. برخی از باکتری‌ها یا یک ویروس عامل عفونت گلو هستند. عفونت گلو می‌تواند نتیجه‌ی آلرژی، آلودگی یا محرک‌‌ها باشد و یا از یک بیماری درونی ناشی شود. عفونت‌ گوش و گوش درد، عوارض متداولی هستند که در صورت پیشرفت عفونت گلو و رسیدن به درجه‌ی حادتر ایجاد می‌شوند.

سایر علائم متداول عفونت گلو شامل تورم لوزه‌ها، التهاب گرههای لنفاوی در گردن، گلو درد و التهاب حلق می‌‌شود.

3. بیماری منییر (Ménière’s Disease)

بیماری منییر، اختلالی در گوش داخلی است. تعادل و شنوایی، عملکردهای حیاتی گوش داخلی شما هستند. این بیماری به طور کلی، فقط یک گوش را مبتلا می‌کند. از هر 1000 نفر در دنیا، 12 نفر دچار بیماری منییر هستند. این بیماری معمولا افراد بین 40 تا 60 سال را مبتلا می‌کند.

بیماری منییر هر چند یک اختلال مزمن است اما درمان و تغییرات سبک زندگی می‌تواند به تسکین علائم کمک زیادی بکند. علائم بیماری منییر ممکن است چند سال خاموش باشند و ناگهان بروز کنند. این علائم شامل سرگیجه، از دست دادن شنوایی در گوش تحت تاثیر، وزوز گوش، از دست دادن تعادل، تهوع، سر درد، احساس سنگینی در گوش تحت تاثیر و درد می‌شود. علت دقیق بیماری منییر مشخص شناخته شده نیست. دانشمندان فکر می‌کنند ممکن است این بیماری با ترکیب مایعات درون گوش و یا سطح مایعات داخل گوش مرتبط باشد. اگر شما هم دچار این بیماری هستید، داروهای مناسب می‌توانند به برطرف کردن سرگیجه کمک کنند. همچنین محدود کردن مصرف نمک و استفاده از وسایل کمکی شنوایی نیز می‌توانند علائم این بیماری را کنترل کنند.

4. بیماری کرون

بیماری کرون، التهاب و تحریک سیستم معده و روده است. بیماری کرون، نوعی بیماری مزمن التهابی گوارشی است که می‌تواند هر بخشی از سیستم گوارش را تحت تاثیر قرار بدهد، از دهان گرفته تا مقعد. معمولا این بیماری در روده‌ی کوچک مشاهده می‌شود.

علائم بیماری کرون شامل اسهال مکرر، خونریزی مقعدی، کاهش وزن بی‌دلیل، گرفتگی‌های شکمی، تب، خستگی و کم بودن انرژی و از دست دادن اشتها می‌شود. بیماران مبتلا به کرون ممکن است دچار کَری شدید نیز بشوند. علت دقیق بیماری کرون ناشناخته است. اما عوامل زیادی مانند وراثت، اثر سیستم ایمنی بیش از حد فعال بر سیستم معده و روده و فاکتورهای محیطی (باکتری‌ها و ویروس‌ها) و سایر عوامل ناشناخته‌ی دیگر سبب بروز این بیماری می‌شوند.

5. اوریون

اوریون یک بیماری ویروسی واگیردار است که توسط ویروس اوریون ایجاد شده و پارامیکسوویروس نیز شناخته می‌شود. این بیماری غده بناگوشی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که غده‌ی اصلی بزاق واقع در جلو و زیر گوش‌هاست.

علائم اوریون شامل التهاب و تورم غدد بزاق در زیر یک یا هر دو گوش، تب، سر درد، خستگی و بیحالی، از دست دادن اشتها و درد عضلانی می‌شود. از دست دادن شنوایی نیز می‌تواند از عوارض اوریون باشد و در موارد نادر، این از دست دادن شنوایی می‌تواند دائمی باشد.

البته این اتفاق بیشتر زمانی می‌افتاد که دانشمندان هنوز واکسن اوریون را کشف نکرده بودند. بنابراین بعد از عفونت اوریونی، وضعیت شنوایی باید بررسی شود. اوریون و در نتیجه احتمال از دست دادن شنوایی را می‌توان به راحتی با واکسن (سرخک، سرخجه و اوریون)MMR پیشگیری کرد.

6. سرخک

سرخک یا روبئولا، یک بیماری ویروسی خطرناک است که با ویروسی از خانواده‌ی پارامیکسو ویروس ایجاد می‌شود. این ویروس، سیستم تنفسی را مبتلا کرده و بسیار واگیردار است. ویروس سرخک معمولا با سرفه یا عطسه‌ی فرد مبتلا در هوا پراکنده می‌شود. شما ممکن است بواسطه‌ی تماس با بزاق یا خلط فرد مبتلا به این بیماری دچار شوید.

سرخک، دلیل عمده‌ی مرگ و میر کودکان در تمام دنیاست. در سال 2016، سازمان سلامت جهانی گزارش کرد که در سراسر دنیا، 89780 مرگ ناشی از سرخک وجود داشته است. با واکسیناسیون می‌توان در برابر این بیماری مصون شد و از ابتلا به آن پیشگیری کرد. واکسن سرخک برای کودکان ضروری است. علائم سرخک با تب خفیف، آبریزی بینی، سرفه، قرمزی و آبریزی چشمها و نقطه‌های ریز سفید رنگ در داخل لُپ‌ها شروع می‌شود. سایر علائم شامل دردهای عضلانی، گلو درد و راش‌های قرمز و خارش دار که معمولا در ناحیه‌ی سر شروع شده و تدریجا در سایر قسمت‌های بدن نیز بیرون می‌زنند، می‌شود.

دانشمندان نشان داده‌اند که بین ویروس سرخک و بیماری گوش به نام اتواسکلروز ارتباط وجود دارد. اتواسکلروز، رشد غیر طبیعی و تدریجی استخوان در گوش میانی است که مانع عملکرد طبیعی استخوان رکابی در گوش میانی می‌شود. استخوان رکابی فیکس شده و دیگر نمی‌تواند حرکت کند. این تغییر شکل، قابلیت انتقال امواج صوتی از گوش میانی به گوش داخلی را تحت تاثیر قرار داده و بنابراین شنوایی را مختل می‌کند. ویروس سرخک می‌تواند عامل فعالسازی بروز اتواسکلروز باشد. از دست دادن شنوایی ناشی از سرخک در مناطقی که واکسیناسیون سرخک انجام نشده، دیده می‌شود.

7. مننژیت

مننژیت، التهاب غشاء پوشاننده‌ی مغز و نخاع است. این التهاب اساسا به دلیل عفونت‌های باکتریایی و ویروسی ایجاد می‌شود. گاهی میکروب‌ها، قارچ‌‌ها، انگل‌هایی خاص و یا حتی بیماری‌های خاصی چون سرطان، لوپوس، آسیب مغزی یا جراحی مغز می‌‌توانند موجب مننژیت شوند.

علت دقیق مننژیت باید تشخیص داده شود تا درمان موثر صورت بگیرد. در برخی موارد، مننژیت ممکن است خود به خود برطرف شود اما در سایر موارد می‌تواند خطرناک باشد. با مشاهده‌ی علائم اولیه‌ی مننژیت، زودتر به پزشک مراجعه کنید.

علا‌ئم مننژیت شامل تب بالای ناگهانی، سر درد غیرعادی همراه با تهوع، مشکل تمرکز، حمله صرع، کاهش اشتها، مشکل در بیدار و هشیار ماندن، حساسیت به نور و راش‌های پوستی می‌شود. از دست دادن شنوایی نیز با مننژیت ارتباط دارد. کودکانی که مبتلا به مننژیت باکتریایی می‌‌شوند و همچنین کسانی که مبتلا به مننژیت ویروسی می‌شوند ممکن است شنوایی خود را از دست بدهند.

8. مشکلات قلبی یا رگهای خونی

اگر صدای کوبیدن یا غژغژ در گوش‌های‌تان احساس می‌کنید که ریتمیک است، ممکن است دچار نوع غیرمعمولی از وزوز گوش به نام وزوز تپشی شده باشید. این بیماری چندان شبیه وزوز معمولی گوش نبوده و ممکن است یک یا هر دو گوش را تحت تاثیر قرار بدهد.

در واقع صدایی که بواسطه‌ی وزوز تپشی در گوش احساس می‌شود، بسیار واقعی بوده و به صدای جریان خون در رگها تشبیه می‌شود. علامت اولیه‌ی این بیماری، شنیدن صدایی شبیه تپش قلب در گوش‌هاست. ممکن است احساس سرسبُکی یا ضربان قلب تند هم داشته باشید.

اگر این علائم را همراه با درد قفسه سینه دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید. علت این علائم به مشکلات جریان خون مربوط شده و ممکن است شامل فشار خون بالا، تصلب شرایین، تومور سر و گردن و کاپیلاری غیرطبیعی نیز بشود. برای درمان این نوع وزوز گوش، باید مشکل اصلی و علت پنهان به درستی تشخیص داده شده و سپس درمان مناسب تجویز شود. این بیماری می‌تواند مشکلات خواب نیز ایجاد کند.

9. عدم تعادل هورمونی

شاید تعجب کنید اگر بدانید که تغییرات هورمونی هم می‌تواند موجب مشکلات مربوط به گوش شود. برخی از مشکلات هورمونی مانند مشکلات تیروئیدی می‌تواند هم در زنان و هم در مردان روی بدهد. اما یک اختلال هورمونی در هورمون‌های زنانه می‌تواند اختلال شنوایی در زنان ایجاد کند.

وزوز گوش مشکلی است که معمولا در افراد مبتلا به مشکلات تیروئیدی دیده می‌شود. وقتی غده‌ی تیروئید که در بخش پایینی گردن واقع شده به درستی عمل نکند، دچار علائمی چون پایین بودن سطح انرژی، افزایش وزن و افسرگی خواهید شد. علائم بستگی به نوع مشکل تیروئید شما دارند که پزشک باید آن را تشخیص بدهد.

آیا می‌دانستید که عدم تعادل هورمونی در زنان نیز می‌تواند موجب بروز مشکلات گوش مانند بیماری منییر و اختلال دهلیزی گوش بشود؟ هر چند پزشکان عقیده دارند این ارتباط ممکن است اما تحقیقات بسیار کمی در این مورد صورت گرفته است. بنابراین، ارتباط دقیق این دو اختلال و درصد زنانی که دچارش هستند هنوز مشخص نیست.

تغییرات هورمونی در زنان می‌تواند منجر به علائم گوناگونی شود. برخی از علائم مربوط به گوش داخلی با تغییرات هورمون‌های زنانه مرتبط هستند. بعضی از این علائم شامل از دست دادن شنوایی، سرگیجه، افزایش وزوز گوش، احساس پُری گوش و فشار گوش می‌شود. این نشانه‌ها و بیماری‌های سببی آنها در افراد متفاوت است. بهترین کار این است که جهت تشخیص و درمان مشکل به پزشک متخصص مراجعه کنید.

نورونیت دهلیزی اختلالی است که می‌تواند موجب سرگیجه‌های شدید و ناگهانی بشود. علت آن نیز التهاب عصب دهلیزی است که تعادل را کنترل می‌کند. علائم نورونیت دهلیزی شامل حملات سرگیجه ناگهانی می‌شود که می‌تواند 7 تا 10 روز طول بکشد و سپس سرگیجه‌ خفیف به مدت چند هفته باقی بماند. تهوع و استفراغ و حرکت غیرارادی کره چشم از سایر علائم هستند. دارو می‌تواند سرگیجه و استفراغ را تسکین بدهد.

10. تومورهای مغزی

سرطان‌های مغز می‌توانند در هر سنی روی بدهند، اما این سرطان‌ها معمولا در کودکان و افراد سالمند دیده می‌‌شوند.

تومورهای مغزی انواع گوناگونی دارد و علائم بسته به نوع تومور، متفاوت هستند. از دست دادن شنوایی معمولا با تومورهای مغزی ارتباط دارد. برخی از سایر علامت‌ها شامل سر درد، حمله‌ی صرع، از دست دادن کنترل حرکات، از دست دادن بینایی، خستگی، افسردگی و تغییرات رفتاری می‌شود. با مشاهده‌ی این علائم هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید.

خلاصه اینکه مشکل گوش و شنوایی‌تان را دست کم نگیرید و زودتر برای تشخیص و درمان اقدام کنید.

درمان‌های خانگی برای تسکین و کاهش گوش درد چیست؟

گاهی اوقات درمان گوش درد در خانه قابل انجام است. بیشتر این روش‌های درمانی بر اساس کاهش التهاب و درد عمل می‌کنند.

قرار دادن کمپرس گرم در قسمت خارجی گوش می‌تواند در کاهش درد مؤثر باشد. فقط توجه داشته باشید که آب به داخل گوش وارد نشود یا پوست گوش از گرما نسوزد!

اگر کمپرس گرم کارگشا نبود، شاید کمپرس سرد به کارتان بیاید. قرار دادن کمپرس سرد به مدت ۲۰ دقیقه می‌تواند درد گوش را تسکین دهد. فقط مراقب باشید که گوش‌تان دچار یخ‌زدگی نشود!

داروهای مُسکن نیز می‌توانند برای کاهش درد گوش مؤثر باشند. این داروها شامل ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن هستند. این داروها با برخی داروهای دیگر تداخل دارویی دارند و می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. بنابراین قبل از مصرف آنها با پزشک مشورت کنید. مقدار مصرف این داروها در نوزادان و کودکان با توجه به وزن‌شان تعیین می‌شود.

* از ایبوپروفن و استامینوفن می‌توان برای کنترل تب نیز استفاده کرد.

* آب بدن‌تان را تأمین کنید و زیاد مایعات بنوشید.

* رطوبت و بخار می‌تواند به تخلیه‌ی سینوس و گوش کمک کند.

* روغن زیتون ممکن است در کاهش درد مؤثر باشد. ریختن چند قطره روغن زیتون در کانال گوش‌ می‌تواند دردتان را تسکین دهد.

* برخی قطره‌های مسکن گوش نیز در کاهش درد مؤثرند.

* ممکن است روغن‌های گیاهی یا داروهای گیاهی نیز در کاهش درد گوش مؤثر باشند. به این منظور می‌توانید از کسانی که با طب سنتی آشنایی دارند مشورت بگیرید.

* جویدن یا خمیازه کشیدن در تنظیم فشار گوش میانی مؤثر است. بعضی اوقات صداهای ناگهانی، مثل صدای به‌هم‌خوردن دانه‌های غلات، می‌تواند باعث باز و بسته شدن شیپور استاش شوند و فشار گوش میانی را تنظیم کنند.

* در هنگام برخاستن یا نشستن هواپیما، مکیدن یک آب‌نبات به تنظیم فشار گوش‌تان در هنگام تغییر ارتفاع کمک می‌کند.

* اگر احساس پری گوش‌تان در اثر درد سینوس باشد، علاوه بر رطوبت، استفاده از اسپری بینی اکسی‌متازولین نیز می‌تواند در کاهش دردتان مؤثر باشد. حداکثر زمان استفاده از این درمان سه روز است. ولی استفاده از سرم آب‌نمک برای بینی محدودیت زمانی ندارد.

سخن آخر

دوست عزیز، لازم است بدانید که گوش درد صرفا یک علامت است و علت آن می‌تواند بیماری‌های متعددی باشد. توصیه می‌شود که اگر احساس ناخوشایند درد گوش به سراغتان آمد، آرامش خود را حفظ کرده و به پزشک مراجعه کنید تا با معاینه دقیق، علت بیماری شما را تشخیص دهد و بهترین راه درمان را به شما ارائه کند.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت چطور
سایت خبرنگاران جوان