علل و درمان افسردگی در سالمندان

علائم افسردگی در سالمندان

شناسایی علائم افسردگی در سالمندان بسیار حائز اهمیت است، زیرا ممکن است به دلیل تغییرات مرتبط با سن نشانه های افسردگی پنهان بماند و منجر به کاهش کیفیت زندگی در این افراد شود. علائم افسردگی در سالمندان از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به اشکال مختلف تظاهر پیدا می کند. با این حال برخی از نشانه های شایع تر این بیماری که باید به آن ها توجه کرد عبارتند از:

احساس طولانی مدت غم و اندوه، ناامیدی و در ماندگی یا اضطراب

بی قراری و تحریک پذیری

گریه بدون دلیل مشخص

از دادن علاقه به فعالیت های گذشته

احساس خستگی بدون انجام فعالیت بدنی

اجتناب از حضور در جمع

کاهش فعالیت و یا صحبت کردن

مشکل در تمرکز و تصمیم گیری

کاهش و یا افزایش اشتها

تفکر مرگ و خود کشی

علائم افسردگی در برخی مواقع می تواند شبیه به نشانه های آلزایمر باشد، اما تفاوت های زیادی بین این رو بیماری وجود دارد. در افسردگی سالمند می تواند تاریخ و مکانی که در آن قرار دارد را به خاطر بیاورد، در تمرکز کردن مشکل دارد و مهارت های حرکتی در این افراد به آهستگی اما کاملا طبیعی هستند و فرد درمورد از دست دادن حافظه خود ابراز نگرانی می کند.

اما در بیماری آلزایمر سالمند دچار سردرگمی و پریشانی است، اختلال حافظه کوتاه مدت وجود دارد، اختلال در حرف زدن و مهارت هایی حرکتی مشاهده می شود و سالمند به مشکل حافظه خود واقف نیست و به آن اهمیت نمی دهد. 1

دلایل افسردگی در سالمندان

با پا‌به‌سن‌گذاشتن دگرگونی‌هایی عظیم در زندگی ما روی می‌دهد. این تغییرات می‌توانند احتمال افسردگی را افزایش دهند و شامل موارد زیر هستند:

۱. مشکلات سلامت

بیماری ها یا معلولیت، درد‌های مزمن یا شدید، کاهش توانایی‌های شناختی، تخریب شکلِ بدن به‌علت جراحی یا مریضی و… می‌توانند در بروز افسردگی مؤثر باشند.

۲. تنهایی و انزوا

عواملی مانند تنها زندگی کردن، کاهش تدریجی تعاملات اجتماعی در پی مرگ یا جا‌به‌جا‌شدن دوستان و آشنایان، کاهش تحرک به‌علت مریضی یا از‌دست‌دادن امکان رانندگی می‌توانند منجر به افسردگی شوند.

۳. کاهش احساس سودمندی

بازنشستگی می‌تواند با از‌دست‌دادن حس هویت،‌ شأن اجتماعی، اعتماد‌ به نفس و امنیت اقتصادی همراه باشد و خطر بروز افسردگی را افزایش دهد. ایجاد محدودیت‌های جسمی برای انجام‌دادن فعالیت‌های مورد‌علاقه نیز در کاهش حس سودمندی مؤثر است.

۴. ترس‌ها

شامل ترس از مرگ یا مردن و همچنین اضطراب درمورد مشکلات مالی یا بیماری‌ها.

۵. مرگ عزیزان

مرگ دوستان، اعضای خانواده، همسر و شریک زندگی از دلایل عمدهٔ افسردگی در سالمندان است.

بیماری‌هایی که خطر افسردگی را افزایش می‌دهند

مشکلات پزشکی می‌توانند (به‌شکل مستقیم یا به‌شکل واکنشی روانی به بیماری) سالمندان را افسرده کنند. آگاهی از این موضوع اهمیت بسیار دارد. هر نوع بیماری مزمن (به‌ویژه اگر درد‌ناک، نا‌توان‌کننده یا خطر‌ناک باشد) می‌تواند به افسردگی منجر شود یا نشانه‌های افسردگی را تشدید کند. این بیماری‌ها شامل موارد زیر هستند:

بیماری پارکینسون
اختلال در تیروئید
سکته
کمبود ویتامین B12
بیماری قلبی
زوال عقل و آلزایمر
سرطان
بیماری‌های خود‌ایمنی
دیابت
سختاک‌های چند‌گانه (ورم و التهاب مزمن). 2

درمان افسردگی در سالمندان

درمان های متعددی برای بیماری افسردگی در سالمندان وجود دارد؛ از جمله دارودرمانی، روان درمانی یا مشاوره و در موارد شدید درمان با شوک. در موارد شدیدتر ممکن است ترکیبی از این شیوه های درمانی به کار رود.

داروهای ضدافسردگی برای سالمندان

بیشتر داروهای ضدافسردگی فعلی در سالمندان نیز به اندازه جوان ترها موثرند، اما باید به خطر بیشتر عوارض جانبی یا تداخل با سایر داروها بیشتر توجه داشت. مثلا برخی از داروهای ضدافسردگی قدیمی تر مانند «ایمی پرامین» یا «آمی تریپتیلین» ممکن است خواب آلودگی ایجادکنند یا هنگامی که فرد از حالت نشسته یا خوابیده برمی خیزد، باعث افت ناگهانی فشارخون شوند و مصرف آنها فرد سالمند را در معرض خطر سقوط و شکستگی قرار می دهد. در سالمندان نسبت به جوان ترها، معمولا مدت بیشتری طول می کشد تا داروهای ضدافسردگی اثر خود را نشان دهند. از طرف سوی، از آنجا که سالمندان به عوارض جانبی داروها حساس تر هستند، ممکن است پزشک داروها را ابتدا با دوز پایین تری برای آنها تجویز کند. به طور کلی مدت دوره درمان افسردگی در سالمندان طولانی تر از بیماران جوان تر است.

روان درمانی برای افسردگی سالمندان

بیشتر افراد افسرده از حمایت افراد خانواده و دوستان، شرکت در برنامه های خودیاری و گروه های حمایتی و روان درمانی سود می برند. روان درمانی، برای بیمارانی بیشتر مفید است که ترجیح می دهند دارو مصرف نکنند. این روش درمانی برای افرادی هم که به علت عوارض جانبی یا تداخل داروها با سایر داروهای مصرفی یا دچار بودن به بیماری های دیگر مصرف داروهای ضدافسردگی برایشان مشکل است، مطلوب است. بسیاری از پزشکان، روان درمانی را همراه مصرف داروهای ضدافسردگی توصیه می کنند.

درمان با شوک الکتریکی

درمان با شوک الکتریکی گاهی برای درمان افسردگی شدید سالمندانی که به علت عوارض جانبی یا تداخل دارویی قادر به مصرف داروهای ضدافسردگی نیستند، موثر است.

مشکلات درمان افسردگی در سالمندان

بدنامی یا برچسب بیمار روانی بودن زدن هنگام انجام درمان های روان پزشکی در مورد سالمندان بسیار شدیدتر از بیماران جوان تر است. این باور ممکن است در میان اعضای خانواده، دوستان و همسایگان فرد سالمند وجود داشته باشد و مانع آن شود که فرد سالمند بپذیرد افسرده است و به درمان نیاز دارد. بروز افسردگی در سالمندان گاهی به جای علایم معمول با شکایت های جسمی همراه است. این امر نیز ممکن است باعث تاخیر در انجام درمان مناسب شود. به علاوه سالمندان ممکن است افسردگی خود را به دلیل اعتقاد به اینکه راهی برای کمک به آنها وجود ندارد، بیان نکنند. سالمندان همچنین ممکن است از مصرف داروهای ضدافسردگی به علت عوارض جانبی یا هزینه آنها اجتناب کنند. به علاوه بیماری های دیگری که فرد سالمند همراه با افسردگی دارد، ممکن است تاثیربخشی داروهای ضدافسردگی را کاهش دهد. و بالاخره اینکه رویدادهای ناخوشایند زندگی از جمله مرگ اعضای خانواده یا دوستان، فقر و انزوا نیز انگیزه فرد مسن را برای درمان افسردگی از بین می برد. 3

پی نوشت:
1.www.salamateaval.com
2.www.chetor.com
3.www.jameesalamat.com