علائم و نشانه‌ های اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

بیشتر افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، علائم و نشانه‌های زیر را تجربه می‌کنند. این نشانه‌ها شاید در طول چند روز یا چند هفته از بین بروند.

در برخی از افراد نیز این نشانه‌ها برای مدتی طولانی باقی می‌مانند و حتی در گذر زمان بدتر نیز می‌شوند:

کابوس‌ ها؛

افکار ترسناک؛

عرق کردن و لرزش؛

پرهیز از صحبت درباره‌ی حادثه؛

پرهیز از چیزهایی که یادآور سانحه است؛

احساس انزوا و جداافتادگی از جمع؛

احساس رخوت عاطفی و روانی؛

فراموش کردن برخی از ابعاد حادثه؛

کاهش میل و علاقه به زندگی؛

سندروم جنگ یا گریز؛

مشکل در تمرکز؛

بی‌خوابی (مشکل در به خواب رفتن یا بیدارشدن در طول خواب و ناتوانی در به خواب رفتن مجدد)؛

ترش‌ رویی و دگرگونی خلق‌وخو؛

کج‌خلقی و زودرنجی؛

فوران خشم؛

هوشیاری بیش‌‌ از حد نسبت به خطرات احتمالی؛

احساس بازگشت واقعه و سانحه‌ی گذشته؛

احساس تقصیر و گناه؛

ایجاد صفات رفتاری جدید بلندمدت؛

اعتیاد به مواد مخدر؛

به‌هم خوردن روابط عاطفی؛

وقوع انواع فوبیا؛

اختلالات اضطراب؛

افسردگی شدید؛

انواع سردرد؛

مشکلات معده؛

سرگیجه؛

درد در قفسه سینه؛

درد در بدن؛

ضعیف‌تر شدن سیستم ایمنی بدن؛

ایجاد مشکل در محل کار.

البته مطالعه‌ای در این حوزه نشان داده است که افرادِ دچارِ اختلال استرس پس از سانحه، قادر به درک دردهای مزمن نیستند و حساسیت کمتری نسبت به درد دارند.

افرادی که به اختلال استرس پس از سانحه دچارند، ممکن است علائم نام‌برده را گذرا یا به‌شکل مزمن و بلندمدت تجربه کنند.

صداهایی خاص مانند آتش گرفتن خودرو، می‌تواند موجب یادآوری حادثه و تشدید علائم ناشی از آن بشود. اخبار، بوها و … نیز می‌توانند منجر به یادآوری سانحه‌ی از سر گذرانده بشوند.

زمان مناسب برای مراجعه به پزشک

شاید برخی از افراد پس از تجربه‌ی سوانح و حوادث ناگوار، علائمی را تجربه کنند اما لزوما به اختلال استرس پس از سانحه دچار نیستند.

احساساتی نظیر: ترس و اضطراب، عدم وجود تمرکز، غم و تغییر در الگوی خواب و غذا خوردن نیز ممکن است پیش بیاید یا فرد بی‌اختیار گریه می‌کند.

بروز این علائم لزوما به‌معنای دچارشدن فرد به اختلال استرس پس از سانحه نیست.

اما اگر این علائم بیش از ۱ ماه به‌طول بینجامند و زندگی عادی فرد را مختل کنند، لازم است برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه بشود.

مراجعه به پزشکی متخصص در این زمینه، به‌طرز چشم‌گیری از تشدید علائم اختلال جلوگیری می‌کند.

گاهی‌ اوقات علائم این اختلال چنان شدید می‌شوند که فرد حتی به خودش آسیب می‌رساند.

در چنین موقعیتی باید از خدمات حرفه‌ای عمومی یا فردی از میان خانواده و دوستان کمک گرفت. 1

چه چیزی PTSD را تشدید می کند؟

هر چه حادثه اسفناک تر باشد احتمال ابتلا به بیماری استرس پس از حادثه ((PTSD بیشتر می گردد.

اسفناک ترین حوادث عبارتند از:

مرگ ناگهانی و غیر منتظره

حادثه مکرر و طولانی

وقتی نمی توانیم از حادثه فرار کنیم

حادثه ایجاد شده بوسیله انسان

وقتی افراد زیادی فوت می کنند

حادثه منجر شونده به نقص عضو یا قطع دست و پا

وقتی کودکان قربانی می شوند. 2

تشخیص اختلال استرس پس از سانحه

برای تشخیص اختلال استرس پس از آسیب، پزشک احتمالاً یک معاینه فیزیکی و ارزیابی روان شناختی که شامل بحث در مورد علائم و رویداد یا حادثه می باشد، را انجام می دهد.

پزشک حتی می تواند از معیارهای موجود در دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، منتشر شده توسط انجمن روان پزشکی آمریکا برای تشخیص بیماری استفاده کند.

عوارض اختلال استرس پس از سانحه

اختلال استرس پس از سانحه، می تواند کل زندگی بیمار مانند شغل، روابط بین فردی، سلامتی و لذت بردن از فعالیت های روزمره را مختل کند.

داشتن PTSD همچنین می تواند خطر سایر مشکلات سلامت روان مانند موارد زیر را افزایش دهد:

اختلالات اشتها

افسردگی و اضطراب

افکار و اقدامات خودکشی

مشکلات مربوط به سوء مصرف مواد یا مصرف الکل

درمان اختلال استرس پس از سانحه

درمان اختلال استرس پس از سانحه می تواند به بیمار در کنترل و بیان احساس او کمک کند.

درمان اصلی، روان درمانی است، اما پزشک می تواند در برخی مواقع دارو هم تجویز کند.

ترکیب این روش های درمانی می تواند به بیمار کمک کنند تا:

روش های مقابله با بروز علائم احتمالی آموزش ببیند.

یادگیری مهارت هایی که بتواند با آن ها علائم خود را کنترل کند.

تفکر بهتری نسبت به خود، دیگران و محیط اطراف خود داشته باشد.

لازم نیست که بیمار خودش بار مسئولیت PTSD را بر عهده بگیرد.

روان درمانی

چندین نوع روان درمانی، که به آن روان درمانی نیز گفته می شود، ممکن است برای درمان کودکان و بزرگسالان مبتلا به PTSD استفاده شود.

برخی از انواع روان درمانی مورد استفاده در درمان PTSD، عبارتند از:

درمان شناختی

نوعی روان درمانی است که به بیمار کمک می کند تا افکار منفی خودتان را تشخیص دهید. درمان شناختی اغلب با مواجهه درمانی همراه است.

رفتار درمانی

رفتار درمانی به بیمار کمک می کند تا با خیال راحت با موقعیت و خاطراتی که به نظر ترسناک هستند، روبرو شود و به طور مؤثر با آن ها کنار بیاید.

در معرض حادثه وحشتناک قبلی قرار گرفتن ممکن است به ویژه برای فلاش بک ها و کابوس ها بسیار مفید است.

حساسیت زدایی و پردازش مجدد با حرکت چشم (EMDR)

EMDR روندهای درمانی را با یک سری از حرکات چشم هدایت شده ترکیب کرده و به بیمار کمک می کند خاطرات آسیب زا را پردازش کرده و نحوه برخورد با آن ها را تغییر دهد.

درمانگر بیمار می تواند در پیشرفت مهارت های مدیریت استرس به بیمار کمک کند تا بتوانید با شرایط استرس زا مقابله کند.

بیمار ممکن است درمان فردی، گروه درمانی یا هر دو را امتحان کند. در گروه درمانی می توانید با افراد دیگری که تجربه مشابه داشته اند، ارتباط برقرار سازد.

داروها

چندین نوع دارو می تواند به بهبود علائم PTSD کمک کند:

داروهای ضد افسردگی

می توانند به بهبود علائم افسردگی، اضطراب و مشکلات خواب و تمرکز کمک کنند.

داروهای ضد اضطراب

اضطراب شدید و مشکلات مرتبط با آن را برطرف می کنند. داروهای ضد اضطراب معمولاً فقط برای مدت کوتاهی استفاده می شوند.

بیمار با همکاری با پزشک می تواند روش هایی انتخاب کند تا بهترین درمان را با کمترین عوارض جانبی داشته باشد.

ممکن است طی چند هفته بهبود روحیه و سایر علائم خود را مشاهده کند.

بهتر است درمورد عوارض جانبی یا مشکلات داروها با پزشک صحبت شود. شاید لازم باشد بیمار بیش از یک یا ترکیبی از داروها را امتحان کند. 3

پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.rcpsych.com
3.www.pezeshket.com