بیماری سرطان کولورکتال چیست؟

دستگاه گوارش از مری، معده، روده ‌باریک و روده بزرگ تشکیل شده است. روده بزرگ از انتهای روده باریک شروع شده و به مقعد ختم می‌شود. مقعد همان دهانه روده بزرگ است که به خارج از بدن منتهی می‌شود. کولون اسم دیگر روده بزرگ است. زمانی که سلول‌های بدخیم یا سرطانی در روده بزرگ تشکیل شوند، سرطان ایجاد می‌شود. سرطان روده بزرگ به نام‌های سرطان کولون، سرطان کولون و رکتوم یا سرطان کولورکتال هم موسوم است.1

عوامل ایجاد سرطان روده بزرگ

سرطان روده بزرگ در اکثر موارد، از پولیپ‌های روده نشأت می‌گیرد که معمولاً علامت بالینی خاصی در بدن ایجاد نمی‌کنند ولی به مرور زمان تبدیل به سرطان می‌شوند. پولیپ‌های روده بزرگ، تکه‌های گوشتی برآمده است که از پوشش داخلی روده بزرگ نشأت می‌گیرند. فردی که پولیپ روده دارد ممکن است در ظاهر علامت یا ناراحتی خاصی نداشته باشد.

اما این پولیپ‌ها در صورت عدم درمان ممکن است به سرطان تبدیل شوند؛ به‌طوری‌که سرطان کولون تقریباً همیشه از پولیپ‌ها یا ضایعه‌های پیش بدخیم روده منشأ می‌گیرد. لذا باید پولیپ‌ها را از کولون خارج کرد تا از پیدایش سرطان جلوگیری شود.

معمولا پولیپ‌های روده در همه سنین دیده می‌شوند، اما در سنین بالای 50 سال شایع‌تر بوده و بیشتر می‌توانند خطرآفرین باشند. همچنین بر اساس آمارها تقریباً نیمی از افراد بالای 70 سال ممکن است به پولیپ‌های پیش بدخیم روده مبتلا باشند.

البته عوامل زیادی در میزان خطر و بدخیم بودن پولیپ‌ها نقش دارند. به‌طور مثال هر چقدر اندازه پولیپ‌ها بزرگ‌تر و تعداد آن‌ها بیشتر باشد، میزان خطر بدخیمی آن‌ها هم بیشتر می‌شود.1

علائم سرطان روده بزرگ

علائم و نشانه های سرطان روده بزرگ خاص نیستند و به دلیل تعدادی از شرایط مختلف ممکن است بروز کند. هنگامی که سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه خود تشخیص داده شود، حتی ممکن است علائم خاصی ایجاد نکرده باشد. علائم همچنین بسته به موقعیت خاص درون روده بزرگ که تومور در آن قرار دارد می تواند متفاوت باشد.

برخی علائم و نشانه های سرطان روده بزرگ عبارتند از:

اسهال

یبوست

مدفوع به رنگ تیره

تغییر در دفع مدفوع

تغییر در قوام مدفوع

خون ریزی رکتوم یا خون در مدفوع

توجه داشته باشید که برخی از بیماری ها زیر می تواند علائمی داشته باشد که از سرطان روده تقلید کند:

بیماری کرون

دیورتیکولوزیس

کولیت اولسراتیو

بیماری زخم معده

سندرم روده تحریک پذیر (روده بزرگ اسپاسم).2

درمان سرطان روده بزرگ

نوع درمان که پزشک شما توصیه می کند تا حد زیادی بستگی به مرحله سرطان شما دارد. سه روش اصلی درمان عبارتند از:جراحی، شیمی درمانی و اشعه.

انواع جراحی سرطان روده

اگر سرطان روده شما بسیار کوچک است، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد کند، مانند:حذف پولیپ ها در طول کولونوسکوپی. اگر سرطان شما کوچک است ممکن است پزشک بتواند در طول کولونوسکوپی آن را کاملا حذف کند.

برداشتن مخاطی آندوسکوپی

از بین بردن پولیپ های بزرگتر ممکن است نیاز به برداشت مقداری از دیواره روده منجر شود. پولیپ هایی که در طول جراحی کولونوسکوپی قابل برداشتن نیستند ،ممکن است با استفاده از جراحی لاپاروسکوپی حذف شوند. جراح ممکن است نمونه هایی از گره های لنفاوی را در ناحیه سرطانی پیدا کند.

جراحی سرطان روده تحریک پذیر

اگر سرطان به داخل روده افزایش یافته باشد، جراح شما ممکن است توصیه کند:

کمپلمان جزئی

در طی این روش، جراح بخشی از روده را که حاوی سرطان است همراه با یک حاشیه از بافت نرم در هر دو طرف سرطان حذف می کند. جراح شما اغلب می تواند بخش های سالم روده بزرگ یا مقعد را دوباره وصل کند.

حذف گره لنفاوی

در این روش گره های لنفاوی برای نمونه برداری برداشته می شوند.

جراحی برای سرطان پیشرفته

اگر سرطان شما بسیار پیشرفته باشد یا سلامت کلی شما بسیار ضعیف باشد، جراح ممکن است یک عمل جراحی را برای رفع انسداد روده یا سایر شرایط برای بهبود علائم توصیه کند. این عمل جراحی برای درمان سرطان انجام نمی شود، بلکه برای تسکین نشانه ها و علائم مانند خونریزی و درد است؛ در موارد خاص که سرطان تنها به کبد گسترش یافته است، اما سلامت کلی شما خوب است، پزشک ممکن است عمل جراحی را انجام دهد تا ضایعه سرطانی را از کبد حذف کند.

شیمی درمانی برای درمان سرطان روده

شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می میشود؛ اگر سرطان به گره های لنفاوی گسترش یافته باشد، شیمی درمانی برای سرطان روده بزرگ معمولا بعد از جراحی قابل استفاده است به همین ترتیب شیمی درمانی ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان و مرگ ناشی از سرطان کمک کند.

گاهی اوقات شیمی درمانی ممکن است قبل از عمل جراحی نیز مورد استفاده قرار گیرد، با هدف کاهش سرطان قبل از عمل؛ شیمی درمانی قبل از جراحی در سرطان رکتوم بیشتر از سرطان روده است. شیمی درمانی همچنین می تواند برای از بین بردن علائم سرطان روده بزرگ که به سایر نقاط بدن گسترش یافته است، کمک کند.

پرتو درمانی

پرتو درمانی با استفاده از منابع انرژی قدرتمند مانند اشعه ایکس برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده میشود، برای کاهش تومورهای بزرگ قبل از عمل، به طوری که آنها می توانند راحت تر برداشته شوند، یا برای از بین بردن علائم سرطان روده بزرگ. پرتودرمانی به تنهایی یا همراه با شیمی درمانی یکی از گزینه های استاندارد درمان برای مدیریت اولیه سرطان است.

اثر پیاز و زردچوبه بر سرطان کولون

ترکیبات موجود در زردچوبه و پیاز (کورکومین و کوئرستین) موجب کاهش اندازه و تعداد پولیپ های روده می شود.3

پیشگیری از سرطان روده بزرگ

مؤثرترین راه پیشگیری از سرطان روده بزرگ، تشخیص زودرس و از بین بردن پولیپ های روده بزرگ قبل از بروز سرطان است. حتی در مواردی که سرطان تازه شروع شده، تشخیص زودرس با برداشتن جراحی سرطان قبل از شیوع بیماری در اندام های دیگر، احتمال بهبودی را افزایش می دهد.

فعالیت بدنی منظم و مصرف آسپرین خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش می دهد. استفاده از استروژن ترکیبی و پروژستین در درمان جایگزینی هورمون خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در زنان یائسه را کاهش می دهد.

مشاوره و آزمایش ژنتیک

اکنون آزمایش خون برای تست سندرم سرطان روده بزرگ ارثی در دسترس است.

خانواده هایی که دارای چندین عضو با سابقه ابتلا به سرطان روده بزرگ، پولیپ روده بزرگ، سرطان در سنین پایین و سایر سرطان هایی مانند سرطان مجرای ادرار، رحم، اثنی عشر و موارد دیگر هستند، ممکن است از تحت مشاوره ژنتیک و احتمالاً با آزمایش ژنتیکی قرار بگیرند.

مزایای مشاوره ژنتیکی به دنبال آزمایش ژنتیک عبارتند از:

کاهش نگرانی اعضای خانواده

شناسایی اعضای خانواده در معرض خطر

شناسایی اعضای پرخطر به طوری که غربالگری ممکن است برای جلوگیری از سرطان های دیگر انجام شود.

رژیم غذایی برای جلوگیری از سرطان روده بزرگ

افراد می توانند با کاهش مصرف چربی و افزایش فیبر در رژیم غذایی، عادات غذایی خود را تغییر دهند.

منابع عمده چربی عبارتند از:

لبنیات

گوشت

تخم مرغ

سس سالاد

روغن هایی که در پخت و پز استفاده می شوند.

فیبر بخشی نامحلول و غیر قابل احتراق از مواد گیاهی موجود در میوه ها، سبزیجات و نان های غلات سبوس دار و غلات است. فرض بر این است که فیبر زیاد در رژیم غذایی منجر به ایجاد مدفوع حجیم می شود که می تواند روده ها را از عوامل سرطان زا نجات دهد. علاوه بر این، فیبر به انتقال سریعتر مواد مدفوع از طریق روده کمک می کند.2

پینوشتها
1.www.ddri.ir
2.www.pezeshket.com
3.www.namnak.com