آیا بارداری بعد از سرطان پستان خطر آفرین است

سال‌ها بسیاری از افراد معتقد بودند که داشتن سرطان سینه امکان باردار شدن را در فرد از بین می‌برد. ممکن است شنیده باشید که بارداری می‌تواند باعث گسترش سرطان پستان شود یا باعث عود آن شود.

ولی امروزه اکثر متخصصان سرطان پستان موافقند که حاملگی خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش نمی‌دهد و نمی‌تواند عاملی باشد که بعد از درمان سرطان پستان سبب بازگشت آن شود.

از آن‌جایی ‌که استروژن یک فاکتور رشد مهم در بیماری کانسر پستان محسوب می‌شود بیمار باید آگاهی‌های لازم در زمینه عواقب حاملگی متعاقب درمان کانسر پستان را کسب نماید، زیرا همواره ترس و واهمه فراوانی از اثرات بد استروژن بالای مرتبط با حاملگی روی پروگنوز بیماری و عود آن وجود دارد. گرچه در اغلب مطالعاتی که جهت بررسی اثر پروگنوستیک حاملگی روی کانسر پستان پس از درمان آن انجام شده تعداد بیماران مورد مطالعه کم بوده است ولی می‌توان به طور کلی نتیجه‌گیری کرد که حاملگی اثری معادل یا چه بسا بهتر از عدم حاملگی روی این بیماران دارد. مطالعات Case-control (مورد- شاهدی) زیادی در این زمینه صورت گرفته که هرچند ایرادی هم‌چون Selection-bias بر این مطالعات با توجه به این که اغلب بیماران دارای شرایط خوب بوده‌اند، وارد است ولی اثرات خوب حاملگی ترم متعاقب درمان کانسر پستان تأیید شده است. در یک مطالعه 10 ساله روی 10295 بیمار 45 ساله یا جوان‌تر با کانسر پستان اولیه با هدف بررسی اثر پروگنوستیک حاملگی پس از درمان، 59 بیمار در زمان تشخیص کانسر و یا زمان نزدیک به آن حامله بودند و از مطالعه حذف شدند. 10236 بیمار برای بررسی بعدی ماندند. در این میان 371 بیمار (6/3 درصد) تعداد 465 حاملگی را تجربه کردند (236 حاملگی فول ترم، 36 سقط خودبه‌خودی و 193 سقط القایی)، 74 نفر بیش از یک حاملگی بعد از تشخیص کانسر پستان داشتند.

زمان متوسط بین تشخیص کانسر پستان و تولد یا سقط به شرح زیر بود:

حاملگی فول ترم (39 هفته) (328-10 ماه، 236n=)
سقط خودبه‌خودی (26 هفته) (204-5 ماه، 36n=)
سقط القایی (23 هفته) (200-3 ماه، 193n=).

این مطالعه نشان داد که حاملگی هیچ اثر سویی روی پروگنوز این بیماران ندارد. زنان با حاملگی فول ترم بعد از درمان کانسر پستان ریسک مرگ پایین‌تری نسبت به سایر بیماران داشتند و هم‌چنین آن دسته از زنان که سقط خودبه‌خودی به دنبال کانسر پستان پیدا کردند ریسک مرگ پایین‌تری داشتند ولی آن‌ها که سقط القایی داشتند تغییر مهمی در ریسک مرگ نشان ندادند.

آنالیزهای Multivariate متعدد نشان داده است که سن زمان تشخیص کانسر پستان، سایز تومور، وضعیت غدد لنفاوی، نولی‌پار یا مولتی‌پار بودن، زمان و سن حاملگی اخیر قبل از تشخیص کانسر پستان و سن بیمار در زمان حاملگی متعاقب کانسر پستان، روی عواقب حاملگی بعد از درمان کانسر پستان هیچ‌گونه اثر سویی ندارند.

بر اساس نظریه قدیمی حاملگی به دلیل قرار گرفتن بافت پستان در معرض سطح بالای استروژن، پروژسترون و لاکتوژن جفتی برای بیماران مبتلا به کانسر پستان مضر است ولی مطالعات بعدی نشان داده است که حاملگی ممکن است اثرات محافظتی (Protective) نیز داشته باشد. این ناشی از دو عامل است. پدیده Apoptosis (آپتوپتوزیس) در سلول‌های تومور Endocrine- responsive با استروژن، پروژسترون و HCL بالا القا می‌شود و این مشابه حالتی است که در طی حاملگی در افراد نرمال هم دیده می‌شود. به علاوه فرضیه آنتی‌ژن‌های جنینی نیز این مسئله را مطرح می‌کند که ایمنی مادر طی حاملگی برعلیه سلول‌های سرطانی پستان تقویت می‌گردد. شواهد اخیر بی‌خطر بودن حاملگی برای حاملین ژن‌های BRCA1 و BRCA2 را نشان داده است و افراد فوق نیز می‌توانند بعد از مشاوره ژنتیک و حمایت‌های روانی لازم باردار شوند. با این حال شواهد نشان می‌دهند که تعداد زنانی که حامله شده و نوزاد زنده بعد از درمان کانسر پستان به دنیا آورده‌اند کم است (15-3 درصد بر اساس سن بیماران) عوامل متعددی این میزان پایین تولد نوزاد زنده را سبب می‌شوند از جمله: نازایی ناشی از عوامل درمانی، ترس از عود بیماری، مشاوره ناکافی، خواست بیمار.

سرطان پستان طی حاملگی

سرطان پستان هنگامی که در زمان حاملگی یا در اولین سال پس از زایمان اتقاق بیافتد، به عنوان «سرطان پستان طی حاملگی» شناخته می شود. سرطان پستان و سرطان گردن و رحم، شایعترین سرطان هایی هستند که طی حاملگی دیده می شوند که در مجموع حدود 50 درصد از تمام سرطان ها حین حاملگی را شامل می شوند.احتمال بروز سرطان پستان در دوران حاملگی بسیار کم است. ولی از این نظر اهمیت دارد که معاینه پستان برای تشخیص زودرس در بارداری و شیردهی مشکل می شود.

اهمیت سرطان پستان در دوران حاملگی این است که به خاطر تغییرات هورمونی بدن و به دنبال آن تغییرات پستان در دوران بارداری (مثل بزرگ شدن پستان)، هر گونه علائم یا تغییرات مربوط به سرطان، ممکن است جلب توجه نکند و دیرتر کشف شود و به این ترتیب، تشخیص بیماری به تعویق بیافتد.قطعا اگر پزشک و بیمار از تظاهرات مختلف سرطان و نیز تغییرات دوران بارداری و شیردهی اطلاع کافی داشته باشند، میزان تأخیر در تشخیص به حداقل خواهد رسید.

علائم سرطان پستان

در دوران بارداری نیز مانند زمان غیر بارداری، شایعترین علامت بیماری وجود یک توده بدون درد در پستان است. بیش از 90 درصد موارد این توده ها توسط خود فرد کشف می شود. دیگر علائم عبارتند از فرورفتگی نوک پستان، چسبندگی تومور به پوست یا ضخیم شدن پوست پستان، فرورفتگی پوست یا چسبندگی پوست به قسمت های زیرین و بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر بغل. اساساً هر گونه تغییر واضحی که اخیراً در ناحیه پستان و قفسه سینه ایجادشده و قبلاً وجود نداشته است، باید مورد توجه قرار گرفته شود.

لازم به ذکر است که مانند بیماران غیر حامله، در این بیماران نیز در اثر بی توجهی به علائم اولیه، ممکن است بیماری در مراحلی کشف شود که به نقاط دیگر بدن منتشر شده است.در موارد نادر حتی بدون وجود علائم اولیه در پستان، انتشار بیماری به دیگر نقاط بدن اتفاق می افتد و بیماری با تظاهراتی در سایر نقاط بدن خود را نشان می دهد.

ارتباط استروژن با سرطان پستان و بارداری

استروژن برای بارداری ضروری است. استروژن برای رشد ارگان‌های کودک شما مهم است و همچنین به افزایش گردش خون و بزرگ شدن رحم کمک می‌کند. استروژن همچنین نقش کلیدی در تولید شیر دارد. استروژن با سرطان پستان هم مرتبط است. هر دو، سلول‌های طبیعی و سلول‌های سرطانی حاوی مولکول‌های پروتئینی به نام گیرنده‌های استروژن هستند. هنگامی که استروژن در بدن گردش می‌کند؛ به سلول‌هایی که گیرنده استروژن دارند متصل می‌شود و این امر سبب تقسیم و گسترش سلول‌های سرطانی می‌شود.

چه مدت بعد از دوره درمان سرطان سینه می‌توان برای باردار شدن اقدام کرد؟

باردار شدن پس از سرطان پستان امکان‌پذیر است و شما می‌توانید یک بارداری سالم و یک کودک سالم داشته باشید.

نظر کارشناسان در مورد اینکه چه مدت پس از اتمام درمان سرطان پستان می‌توان باردار شد؛ متفاوت است. برخی از پزشکان می‌گویند بهتر است که دو سال پس از درمان منتظر بمانید، زیرا عود بعد از این مرحله کمتر اتفاق می‌افتد. به طور گسترده توصیه می‌شود که برای بارداری حداقل دو ماه پس از قطع تاموکسیفن منتظر بمانید. زیرا تاموکسیفن در هورمون درمانی استفاده می‌شود و در طول بارداری می‌تواند به جنین شما آسیب برساند. از آنجایی که وضعیت سلامتی شما مهم‌ترین نکته است بهترین راه این است که با پزشک خود در مورد اینکه چه زمانی می‌توانید باردار شوید صحبت کنید.

آیا سرطان سینه بر باروری تاثیر می‌گذارد؟

در بیشتر موارد درمان سرطان پستان مدت زمانی که فرد قادر به باروری هست را کوتاه می‌کند به این صورت که بسیاری از زنانی که تحت شیمی درمانی هستند دچار توقف پریود می‌شوند. بعضی دیگر دچار یائسگی زودرس یا یائسگی ناشی از شیمی درمانی می‌شوند. پریود دوباره پس از تکمیل درمان به خصوص در زنان زیر ۳۵ سال شروع می‌شود و این پروسه مدت زمانی را برای باروری از زن مبتلا به سرطان پستان سلب می‌کند.

عوامل موثر بر باروری عبارتند از:

* سن
* نوع داروهایی که برای درمان سرطان سینه شما استفاده شده است
* دوز داروهای مصرفی
* اینکه پرتودرمانی شده‌اید یا خیر

درمان سرطان پستان می‌تواند خطری برای باروری باشد. بنابراین ممکن است بخواهید اقداماتی را برای حفظ باروری در آینده انجام دهید:

* تخمک‌های خود را برای استفاده بعدی تهیه و ذخیره کنید.
* تخمدان خود را با دارو یا جراحی سرکوب کنید.

جنین و تخمک‌هایی که از طریق آزمایشگاه بارور می‌شوند، امکان زنده ماندنشان بیشتر از تخمک‌های نابارور است. پس از درمان کامل، جنین‌ها می‌توانند کاشته شوند.

انجماد بافت تخمدان به این صورت است که قسمت‌هایی از تخمدان که حاوی تخمک‌ها و سلول‌های تولید کننده هورمون هستند با جراحی حذف می‌شوند و بعدا به رحم شما منتقل می‌شوند.

آیا پس از درمان سرطان سینه قادر به شیردهی خواهم بود؟

شما ممکن است پس از لامپکتومی قادر به شیردهی باشید که این موضوع به مقدار و شرایط بافت پستان باقی‌مانده بستگی دارد. شما همچنین می‌توانید از پستان دیگر خود در صورتی که تحت تاثیر سرطان قرار نگرفته باشد برای شیردهی استفاده کنید.

اگر شما قادر به شیردهی نباشید می‌توانید نیازهای تغذیه‌ای کودک خود را با شیر خشک برطرف سازید. شما می‌توانید هنگامی که کودک از بطری شیر تغذیه می‌کند او را در آغوش بگیرید و با او تماس پوستی برقرار کنید.

جراحی در بافت پستان اگر در زمان شیردهی و یا مدت کوتاهی بعد از آن باشد، ممکن است منجر به ترشح شیر از محل برش یا به اصطلاح فیستول شیری شود، به همین علت چنانچه جراحی پستان ضروری نباشد، بهتر است در زمان شیردهی انجام نشود و یا چنانچه مدت کوتاهی پس از قطع شیردهی باشد پزشک معالج با تجویز دارو ترشح شیر را متوقف نماید و سپس اقدام به جراحی کند در موارد اجتناب ناپذیر که جراحی در زمان شیردهی انجام و فیستول شیری ایجاد شده است با رعایت بهداشت فردی و مصرف آنتی بیوتیک در صورت بروز عفونت می توان فیستول شیری را کنترل کرد.

در مورد امکان بارداری پس از بهبود سرطان پستان با دکتر خود صحبت کنید

اگر مایلید در آینده و پس از درمان سرطان، فرزند داشته باشید؛ قبل از شروع درمان با پزشک خود صحبت کنید او می‌تواند به شما کمک کند.

در مورد اینکه پس از اتمام درمان چه مدت باید صبر کنید تا بتوانید باردار شوید سوال کنید. اگر پزشک شما در درمان از تاموکسیفن استفاده کرده است، حتما در مورد مدت زمانی که پس از درمان برای باردار شدن باید منتظر بمانید سوال کنید.

در مورد روش‌های پیشگیری از بارداری با پزشک خود صحبت کنید. هنگامی که مبتلا به سرطان پستان هستید نمی‌توانید از روش‌های هورمونی مثل قرص‌های ضد بارداری برای پیشگیری از حاملگی استفاده کنید.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت خیریه رضوی
سایت انجمن نایگو