تعریف مالیات

مالیات تعریف های مختلفی دارد، راسخون در این مقاله به بیان ساده ترین تعریف می پردازد.از دیر باز بیشتر کشورها برای تأمین مالی نیازهای عمومی، مشترک یا توافق شده ملی و کارکردهای دولت، دارای سیستم مالیاتی هستند. از جمله ایران. مالیات یک هزینه اجباری است. افرادی (چه شخص حقیقی _افراد عادی_چه شخص حقوقی_سازمان ها و شرکت ها_) که مشمول قانون مالیات هستند باید به اجبار به دولت مالیات دهند. مالیات ثروت را از خانوارها یا کسب و کارها به دولت منتقل می‌کند. این کار هم می‌تواند موجب رشد اقتصادی و رفاه اقتصادی و هم کاهش آن شود.در هر کشور قانون مالیاتی و میزان خدمات و رفاهی که دولت با گرفتن مالیات به کشورش ارائه می کند متفاوت است. برخی کشورها سیستمی با نرخ ثابت مالیات بردرآمد دارند اما بیشتر کشورها سیستم مالیاتی پلکانی با درآمد دارند. اغلب کشورها بر درآمدهای شخصی و همچنین درآمد شرکت ‌ها مالیات وضع می‌کنند. . مالیات ممکن است به شخص، موسسه، دارایی و... تعلق گیرد.بعضی از مالیات ها هم برای این که به مصرف حداقلی برسند مثل سیگار که سرشار از ضرر هست مالیت های سنگین وضع می کنند که کمتر مصرف شود. همچنین به شخصی که مسئول پرداخت مالیات است، مودی مالیاتی گفته می شود.
دولت‌ها برای جبران هزینه‌های خدماتی که به شهروندان انجام می‌دهند. از طریق وضع مالیاتی اقدام می‌نمایند و البته هدف از وضع مالیاتی برای اغلب کشور‌ها جبران هزینه نیست، زیرا از طریق مالیات نقدینگی دچار تغییرات می‌شود که بعد از جبران هزینه مهم‌ترین عامل وضع مالیاتی است. اما به طور عمومی، دولت به واسطه مالیات بخشی از هزینه های عمومی جامعه و حفظ منافع اجتماعی و اقتصادی را امکان پذیر می سازد. می توان گفت تامین سرمایه لازم جهت انجام پروژه ها، ارائه خدمات عمومی و تامین هزینه فعالیت های دولت، هدف های اصلی وضع مالیات هستند.

نرخ مالیات

مالیات توسط قانون و دولت مشخص می شود. نرخ مالیات در واقع مبلغی است که یک شرکت یا یک شخص باید نسبت به پرداخت آن در زمان قانونی اقدام نماید. نرخ مالیات بر اساس اطلاعات و جزئیات مفصلی تعیین می شود و نمی توان مبلغ ثابتی را برای آن در نظر گرفت. در صورتی که نظام مالیاتی حاکم، یک نظام مالیاتی کارآمد باشد، مالیات بر اساس توانایی حقیقی مالیات دهندگان تعیین می شود تا پرداخت مالیات به عاملی برای ورشکسته شدن یک کسب و کار منجر نشود. در یک نظام مالیاتی کارآمد نرخ مالیاتی که برای اقشار غنی مشخص می شود باید سنگین تر از نرخ مالیاتی باشد که از اقشار کم درآمد دریافت می شود.

انواع مالیات

1.مالیات مستقیم

2.مالیات غیر مستقیم

وقتی «مودی » مالیات یک نفر مشخص باشد، به آن مالیات مستقیم می گویند در غیر این صورت مالیات غیر مستقیم می باشد.

انواع مالیات مستقیم

شهروندان به منظور اداره‌ی امور جامعه، رشد و توسعه کشور می‌پردازند، ابزار اصلی دولت‌ها در جهت‌گیری نظام اقتصادی به شمار می‌رود. مالیات‌‌های مستقیم جزو مالیات بر ثروت-درآمد تلقی می‌شوند که شهروندان با توجه به میزان ثروت-درآمد خود آن را محاسبه و پرداخت می‌نمایند. مالیات مستقیم در یک دسته‌بندی کلی به دو بخش مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد تقسیم می‌شود.

1.مالیات حق تمبر

از طریق الصاق و ابطال تمبر بر اسناد، اوراق و مدارک به منظور رسمیت بخشیدن یا لازم الاجرا نمودن آنها، از مودی دریافت می شود.

2.مالیات بر ارث

یکی از مهم ترین و پر کاربرد ترین نوع مالیات مستقیم مالیات بر ارث می باشد.این مالیات پس از فوت متوفی از اموالی که بر جای می گذارد گرفته می شود.

3.مالیات بر در آمد

درآمد افراد و شرکت ها مبنای مالیات است.که خود به چند گروه تقسیم می شود از جمله:

1.مالیات بر در آمد املاک(مانند اجاره)

2.مالیات بر در آمد اشخاص حقوقی(شخص حقیقی«یک فرد»شخص حقوقی«گروهی از افراد هستن مثل یک شرکت،کارخانه»)

3.مالیات بر درآمدهای اتفاقی

4.مالیات بر در آمد حقوق

5.مالیات بر در امد مشاغل

6.مالیات بر در آمد کشاورزی

7.مالیات بر درآمد حق الوکاله

8.مالیات بر در امد اشخاص حقوقی خارجی وموسسات مقیم خارج

9.مالیات بر مالیات تکلیفی نقل وانتقال سهام

10.مالیات بر در آمد مالیات تکلیفی منافع بلاعوض اموال

11.مالیات بر در آمد موسسات بیمه

12.مالیات بر در آمد حق الزحمه

13.و....

برای اطلاع بیشتر به «چیستی و چرایی مالیات در اقتصاد اسلام»رجوع کنید

مالیات غیر مستقیم

نوعی مالیات است که وظیفه پرداخت آن می‌تواند به نهاد و یا شخص دیگری منتقل شود. در واقع این نوع مالیات از طریق واسطه به نفع دولت جمع می‌شود و همچنین بر خلاف مالیات مستقیم که پرداخت هزینه بر درآمد، دارایی و سود افراد اعمال می‌شود در این نوع از مالیات هزینه بر مصرف و فروش محصولات و خدمات اعمال می گردد. مالیات غیرمستقیم توسط یک نهاد در زنجیره تامین جمع می‌شود و سپس به دولت پرداخت می‌گردد، اما باید بدانید که پرداخت آن به عنوان بخشی از قیمت خرید هر کالا و یا خدمات به مصرف کننده تعلق می‌گیرد.برای مثال:

مالیات بر واردات

این نوع از مالیات ها اصولا تابع سیاست های کلان بازرگانی و شرایط اقتصادی کشورها هستند و به غیر از اینکه یکی از راه های درآمدزایی دولت ها هستند، معمولا برای حمایت از صنایع داخلی نیز به کار گرفته می شوند. این دسته از مالیات ها ممکن است بر اساس قیمت و ارزش کالاها یا بر اساس ویژگی ها و مشخصات آنها (مانند حجم، وزن و...) تعیین و دریافت شوند. این گونه از مالیات به سه صورت از مودیان وارد کننده دریافت می گردد.

مالیات بر ارزش افزوده

یکی از شاخص ترین و رایج ترین انواع مالیات غیر مستقیم می باشد. نوعی ارزش و قیمت افزوده شده تحت عنوان مالیات بر روی کالاها و خدمات است که مردم موظف به پرداخت آن به صورت غیرمستقیم به دولت هستند.

مالیات بر مصرف

وظیفه و تعهد پرداخت مالیات بر مصرف به عهده تولیدکنندگان و فروشندگان است، اما در نهایت مصرف کنندگان به هنگام خرید این اجناس ملزم به پرداخت مالیات تعلق گرفته بر آن‌ می‌شوند. از شاخص ترین نمونه‌های مالیات بر مصرف می‌توان به مالیات اعمال شده بر دخانیات و بنزین اشاره کرد.

فرار از مالیات

هر گونه از فعالیت قانونی یا غیر قانونی به منظور طفره رفتن یا گریختن از پرداخت مالیات یا کمتر پرداختن آن فرار از مالیات گفته می شود. دولت همچنین می‌تواند، کلاه‌برداران مالیاتی را به جرم فرار و عدم پرداخت مالیات محکوم و به پرداخت جریمه فرار مالیاتی وادار کند. فرارمالیاتی عمدتاً توسط پردرآمدها و با سندسازی و ارائه آمار غلط صورت می‌گیرد. آثار سوء فرار از مالیات در تأمین نشدن درآمدهای موردنیاز دولت و درنتیجه عدم ارائه خدمات اجتماعی مطلوب و باکیفیت ظهور و بروز پیدا می‌کند. همچنین راههای فرار مالیاتی سبب می‌شود درآمدها در سطح جامعه به نحو متناسب توزیع نشده و انباشت ثروت در دست گروه‌های خاص، نه‌فقط زمینه تقویت قدرت سیاسی برخی گروه‌ها را فراهم آورد بلکه شکاف طبقاتی ناشی از این امر موجب افزایش تنش سیاسی و اجتماعی در جامعه می‌شود.

مجازات فرار از مالیات

این افراد شامل فرار از مالیات می شوند:

1. اگر به تراز نامه و حساب سود و زیان یا دفاتر اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات ملاک عمل هست و برخلاف حقیقت تنظیم شده است،استناد نماید.

2. اگر برای سه سال متوالی (پشت سر هم) اظهارنامه ی مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان ارائه نکند.

3. اگر ز کارت بازرگانی اشخاص دیگر برای فرار مالیاتی استفاده نماید.

4. اگر فعالیت‌های خود را طوری قلمداد نماید که گویا مشمول معافیت مالیاتی بوده است.

5. اگر مأمور وصول یا کسر مالیات پرداخت ‌کنندگان دیگر باشد و این وظیفه را در مواعد مقرر قانونی انجام ندهد.

6. در صورتی که فعالیت اقتصادی و درآمد خود را برای فرار از مالیات مخفی نماید.

7.اگر مانع از آن شود که مأموران مالیاتی که به‌ عنوان بازرس مالیاتی مکلف به انجام این امور هستند، به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود او یا اشخاص ثالث دسترسی داشته باشند.

8. اگر معاملات و قراردادهای خود را به نام دیگران تنظیم کند یا معاملات و قراردادهای اشخاصی که موظف به پرداخت مالیات هستند را برخلاف واقع به نام خود تنظیم نماید.

در صورتی که خواستار اطلاع فرار مالیاتی هستید به سایت گزارش فرار مالیاتی مراجعه کنید و فرار مالیاتی را گزارش بدهید.

قانونگذار ماده ۲۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده نسبت به عدم پرداخت مالیات چنین مقرر نموده است که علاوه بر پرداخت مالیات متعلق و جریمه خسارت دیرکرد جریمه ای توسط مودی پرداخت می گردد ؛

1.عدم ثبت نام مودیان در مهلت مقرر معادل ۷۵ درصد مالیات متعلق.

2.عدم صدور صورت حساب معادله یک برابر مالیات متعلق.

3.عدم درج صحیح قیمت در صورت حساب معادل یک برابر مابه‌التفاوت مالیات متعلق.

4.عدم درج و یا تکمیل اطلاعات صورت حساب معادل ۲۵ درصد مالیات متعلق.

5.عدم تسلیم اظهارنامه از تاریخ ثبت نام یا شناسایی به بعد حسب مورد ۵ درصد مالیات متعلق.

6.عدم ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک حسب مورد ۲۵ درصد مالیات متعلق می باشد.

مقنن تأخیر در پرداخت مالیات بر ارزش افزوده را نیز مطابق ماده ۲۳ قانون فوق‌الذکر مشمول جریمه‌ای معادله دو درصد در ماه نسبت به مالیات پرداخت نشده و مدت تأخیر مقرر نموده است.