جدایش شکمی چیست و چگونه درمان میشود؟

جدایش شکمی

دوتکه شدن ماهیچه راست یعنی ماهیچه راست شکم دچار شکاف شده و به عضلات چپ و راست تقسیم شده است. این عارضه در میان زنان باردار بسیار شایع است و حدود دو سوم زنان باردار به آن مبتلا می شوند.

نوزادان تازه متولد شده نیز می توانند این جدایش شکمی را تجربه کنند و در اغلب موارد خود به خود از بین می رود. مردان نیز می توانند این بیماری را به احتمال زیاد از طریق رژیم غذایی یو یو، دراز نشست یا وزنه برداری به روش غلط یا دلایل دیگر تجربه کنند.

داشتن بیش از یک کودک احتمال ابتلا به این شرایط را بیشتر می کند به ویژه اگر سن آنها نزدیک باشد. اگر در بارداری بیش از 35 سال سن داشته باشید یا کودک سنگین وزن یا دوقلو یا بیشتر باردار باشید به احتمال زیاد به آن مبتلا خواهید شد.

بارداری آنقدر به شکم فشار می آورد که گاهی اوقات عضلات جلوی بدن نمی توانند شکل خود را حفظ کنند. هنگامی که عضلات شکم به این ترتیب کنار می روند و به دو بخش تقسیم می شوند رحم، روده ها و سایر اندام ها فقط یک باند نازک از بافت همبند دارند که آنها را در جای خود نگه می دارد. بدون حمایت عضلانی لازم زایمان واژینال دشوارتر خواهد بود.

همچنین این بیماری می تواند باعث کمردرد، یبوست و نشت ادرار شود. حتی می تواند تنفس و حرکت طبیعی را دشوار کند. این موارد نادر است، اما در موارد شدید ممکن است بافت پاره شود و اندام ها از دهانه خارج شوند که به آن فتق گفته می شود. باز شدن عضله اغلب پس از زایمان کاهش می یابد، اما در برخی از مطالعات روی زنان مبتلا به دیاستاز عضلات راست شکمی عضله حتی یک سال بعد به حالت طبیعی بازنمی گردد.1

جدایش عضلات شکمی چه علائمی دارد؟

علاوه بر شکاف در بین عضلات شکم، چندین علائم دیگر نیز وجود دارد که ممکن است همراه با جدایش عضلات شکمی آنها را تجربه کنید ازجمله:

کمردرد

نشت ادرار

افتادگی مثانه و یا راست روده

نفخ شکم

یبوست.2

چه افرادی دچار جدایش عضلات شکمی می شوند؟

جدا شدن این عضلات برای هر کسی در هر زمان از زندگی، ممکن است اتفاق بیفتد. نوزادان تازه متولد شده هم ممکن است دچار دیاستاز شوند، گرچه این مشکل معمولاً خود به خود برطرف می شود.

افرادی که دارای مشاغلی هستند که نیاز به وزنه برداری سنگین دارند مستعد ابتلا به جدایش عضلات شکمی هستند. در حقیقت هر گونه فشار مکرر بر روی عضلات شکم می تواند باعث ایجاد جدایش عضلات شکمی شود.2

نحوه بررسی جدایش عضلات شکمی

همچنین می توانید دیاستاز را به راحتی در منزل خود بررسی کنید. در اینجا نحوه انجام این کار آمده است:

در یک سطح صاف مانند تخت محکم یا تشک یوگا دراز بکشید.

به پشت بخوابید و زانوها را خم کرده و کف پاها را روی زمین قرار دهید.

دو انگشت را در بالای دکمه شکم خود قرار دهید.

به آرامی نفس خود را بیرون دهید و سر خود را بلند کنید.

اگر دچار جدایش عضلات شکمی شده باشید، می توانید انگشتان در خط وسط شکم کمی فرو می رود.

این ارزیابی را در قسمت زیر ناف خود تکرار کنید.

اگر هنگام بلند کردن سر خود فضای خالی بین عضلات شکم خود احساس نکنید دچار جدایش عضلات شکمی نشده اید.

به طور کلی متخصصان می گویند اگر بتوانید نوک دو یا چند انگشت را در آن فضا جا دهید، دیاستاز وجود دارد. اگر چند انگشت شما فرو رفت تعجب نکنید!! دیاستاز وسیع نیز عادی است.2

باید ها و نباید ها جدایش شکمی

فشار وارد نکنید

وارد آوردن فشار می تواند شرایط را بدتر کند. یبوست و بلند کردن اجسام سنگین مانند کودکان، بافت همبند را تحت فشار قرار می دهد. ایستادن و نشستن نیز در این مورد مشابه وزنه زدن است، زیرا فشار ناشی از وزن بدن افزایش می یابد.

هنگام زایمان فشار باید رو به پایین وارد شود، اما اگر این عمل اشتباه صورت گیرد، فشار زیادی بر بافت ضعیف شکم وارد می کند.

با احتیاط ورزش کنید

برخی حرکات معمول تناسب اندام، مانند کرانچ، دراز نشست، شنا، فشار دادن و پلانک روبه‌رو، جدایش شکمی را بدتر می کند. شنا، برخی از حالت های یوگا (مانند سگ رو به پایین) و انجام هر کاری روی دست ها و زانوها نیز می تواند همین نتیجه را در پی داشته باشند. برخی از مربیان ممکن است، بدون اینکه بدانند چه اتفاقی می افتد، این تمرینات را برای زنان مبتلا به جدایش شکمی پیشنهاد دهند.

شکمتان را درمان کنید

فیزیوتراپیست ها دستورالعمل استانداردی در مورد اینکه چه حرکتی می تواند عضلات شکم را به حالت اول برگرداند، ندارند. برخی تحقیقات با تکنیک Tupler به موفقیت هایی دست یافتند. این تکنیک شامل تمرینات خاصی است که ضمن پوشیدن شکم بند، که از عضلات شکم محافظت کرده و آن ها را نگه می دارد، انجام می شود.

پس از بهبود بافت پیوندی، برخی از تمرینات پیلاتس یا تمرینات دیگر ممکن است به شما کمک کند تا به جای عضلات خارجی، عضلات عرضی شکم (هسته عمقی) را تقویت کرده و اتکای بیشتری به آن ها داشته باشید. همه حرکات پیلاتس یا تقویت کننده در دوران بارداری خوب نیستند، از این رو مطمئن شوید با مربی کار می کنید که می داند دیاستاز عضلات راست شکمی به چه معناست.

در صورتی که قبل از این جدایش شکمی نداشته باشید، بهترین زمان شروع تقویت هسته قبل از بارداری است.

بیشتر بخوانید:«از پره اکلامپسی ( مسمومیت حاملگی ) چه می دانید؟»

قبل از شروع هرگونه تمرینی حین بارداری یا بعد از آن، حتماً از پزشک زنان و زایمان خود در مورد آنچه برای شما مناسب است و آنچه اکنون در انجام آن محدودیت دارید، سؤال کنید.3

درمان جدایش شکمی

اگر جدایش شکمی شما خیلی زیاد نباشد ممکن است تصمیم بگیرید با آن زندگی کنید، اما قبل از اینکه بارداری دیگری داشته باشید باید آن عضلات را بهم برگردانید.

پزشک شما می تواند با استفاده از عرض انگشتان، نوار اندازه گیری یا ابزار یا سونوگرافی فاصله عضلات شما را اندازه گیری کند، سپس آنها می توانند ببینند آیا شرایط بهتر یا بدتر شده است.

بسیاری از زنان می توانند جدایش شکمی خود را با یادگیری حرکات ملایم درمان کنند. از پزشک خود راهنمایی بخواهید، وی ممکن است شما را به یک متخصص طب فیزیکی ارجاع دهد.

اگر توانبخشی و انجام ورزش برای شما مفید نباشد، شاید گزینه جراحی به شما توصیه شود. یک عمل برای اصلاح دیاستاز را می توان ابدومینوپلاستی یا جراحی شکم نامید. توسط جراح برجستگی ضعیف مرکزی جمع و دوخته می شود. انجام لاپاراسکوپی نیز ممکن است در این شرایط مفید باشد، جراحی که به جای جراحی بزرگ فقط با برش های کوچک انجام می شود. در نظر داشته باشید ایجاد زخم، عفونت و سایر عوارض جانبی در هر عملی ممکن است.1

برای جلوگیری از جدایش عضلات شکمی چه کنیم؟

در بارداری ممکن است نتوانید به طور کامل از دیاستاز جلوگیری کنید، اما مواردی وجود دارد که می توانید احتمال این عارضه را به حداقل برسانید و از بدتر شدن آن جلوگیری کنید. این موارد شامل:

وضعیت صحیح بدنی را تمرین کنید.

بیاموزید که چگونه نه تنها هنگام نشستن، بلکه در حرکات روزمره، عضلات شکم خود را به درستی درگیر کنید.

از بغل کردن کودک دیگری که دارید فقط در یک طرف خودداری کنید. بسیاری از ما نوزادان خود را فقط یک طرفه بغل می کنیم، اما این کار می تواند باعث ایجاد عدم انطباق فشار شود و فشار زیادی به یک طرف بدن شما وارد کند.

اطمینان حاصل کنید که اشیاء سنگین مانند صندلی ماشین و کالسکه کودک خود را به درستی بلند کنید یا هول بدهید.

تنفس صحیح را تمرین کنید.

تغییراتی که بعد از به دنیا آوردن نوزاد در بدن ما اتفاق می افتد می تواند آزاردهنده باشد. اما مهم است که به یاد داشته باشید که این تغییرات مورد انتظار و اجتناب ناپذیر هستند. به یاد داشته باشید که بدن پس از زایمان شما زیبا و شگفت انگیز است و هر عارضه احتمالی حتی جدایش عضلات شکمی دائمی نخواهد بود.3