در رفتگی مادرزادی لگن چیست؟

دررفتگی مادرزادی لگن که به نام های CHD و دیسپلازی تکاملی لگن هم شناخته میشود یک بیماری مادرزادی محسوب میگردد. در بیماری دیسپلازی تکاملی لگن نوزاد با لگن بی ثبات یا به اصطلاح لق متولد میگردد. در بیشتر افراد مبتلا به این بیماری حفره استابولوم در دوران جنینی به نحوه صحیح تشکیل نشده و شکل یا عمق کافی را پیدا نکرده و نمی تواند سر استخوان ران را در خود نگه دارد. در برخی موارد نیز سر استخوان ران افراد در هنگام تولد به صورت کامل از حفره استابولوم خارج گردیده که به این عارضه، در رفتگی مادرزادی سر ران استخوان نیز گفته می شود. البته در بعضی مواقع سر ران در حفره استابولوم قرار گرفته، اما به شکلی ناپایدار است و همین سبب خروج و ورود سر ران می شود. همین لقی و ناپایداری مفصل ران بیشتر مواقع با رشد بچه افزایش پیدا میکند. تمام نوزادان در بدو تولد باید از نظر وجود این بیماری به وسیله پزشک معاینه شوند. در صورت مشاهده علائم این بیماری باید سریعا سونوگرافی و یا رادیوگرافی صورت بگیرد.

علل در رفتگی مادرزادی لگن

علل این بیماری هنوز به درستی مشخص نگردیده است. برخی از پزشکان در این باره میگویند که در برخی از جنین ها به خاطر تشکیل نادرست حفره استابولوم، عمق کافی برای نگه داشتن سر استخوان وجود ندارد. به علاوه برخی دیگر از پزشکان معتقد هستند که در رفتگی مادرزادی لگن به خاطر شل بودن کپسول مفصل ران اتفاق می افتد. زمانی که سر استخوان نوزاد خارج از حفره استابولوم قرار بگیرد، رشد حفره استابولوم و رشد سر را تحت تاثیر خود قرار می دهد و رشد آن ها را با اختلال موجه می کند. بنابراین حفره استابولوم کوچک باقی مانده و عمق کافی پیدا نمی کند. همین امر سبب موجب میشود که سر استخوان ران هم کوچک باقی بماند و هم خوب رشد نکند و هم چنین گردن استخوان ران نازک بماند و تنه استخوان ران هم لاغر و کم قطر شود.

در رفتگی مادرزادی لگن در چه کسانی بیشتر مشاهده می شود؟

با اینکه علل مشخصی برای این عارضه یافت نشده، اما احتمال دررفتگی مادرزادی لگن در بعضی از افراد بیشتر است. وجود ویژگی های زیر می تواند موجب بروز این بیماری در نوزاد گردد که شامل:

پایین بودن سطح مایع آمنیوتیک در رحم مادر

داشتن سابقه بیماری در رفتگی مادرزادی لگن در خانواده (وراثتی)

نحوه قرارگیری بریچ نوزاد در رحم مادر یعنی وضعیتی که نوزادی در آن به جای سر از پا متولد می گردد.

این بیماری در دختران بیشتر مشاهده می شود و 9 برابر بیشتر از پسران می باشد.

فرزند اول خانواده بودن

کودکانی که دارای نژاد های سفید هستند

وجود ناهنجاری های مادرزادی دیگر نظیر تورتیکولی و یا پا چنبری یا کلاب فوت.

البته بعضی از عادت های غلط نیز سبب در رفتگی مادرزادی لگن در برخی از خانواده ها میگردد. به عنوان نمونه زمانی که کودک را قنداق می کنند، ممکن است این بیماری در کودک رخ دهد. در حالی که امروزه مادر، نوزاد خود را به پشت کمر و یا جلوی شکم خود آویزان می کند این بیماری خیلی کمتر دیده می شود. با توجه به این دلایل، میتوان نزدیک و یا دور بودن ران های بچه یکی از دلایل ایجاد این عارضه دانست.

علائم در رفتگی مادرزادی لگن

شاید برای بیماری در رفتگی مادرزادی لگن علائم و نشانه خاصی وجود نداشته باشد، به همین خاطر بهتر است برای تشخیص وجود این بیماری نوزاد بطور مرتب به وسیله پزشک معاینه شود.

اما برخیاز علائم اثبات شده برای این بیماری شامل:

متفاوت بودن طول پاها یا کوتاهی پا آنها نسبا به یکدیگر

چرخیدن پا به سمت بیرون

تاخیر در رشد، حرکات نشستن و راه رفتن کودک

دررفتگی مادرزادی لگن چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص این بیماری پزشکان ترکیبی از معاینات فیزیکی و آزمایش‌ های تصویر برداری نظیر سونوگرافی یا اشعه ایکس را استفاده می‌ کنند. تشخیص دررفتگی ساده لگن عموما کار سختی می باشد، به خصوص وقتی که هر دو لگن دچار این عارضه باشند. چرا که باسن در این حالت متقارن می باشد. اگر فقط یک لگن به این عارضه دچار باشد شناسایی لگن آسیب دیده آسان تر خواهد بود، زیرا می توان آن را با پای دیگر مقایسه کرد. عموما دررفتگی لگن در قسمت چپ بیشتر از قسمت راست یا هر دو طرف راتفاق می افتد. هم اکنون، معاینه فیزیکی لگن نوزاد توسط پزشک اغلب به عنوان بخشی از معاینات اولیه نوزاد از بدو تولد تا 72 ساعت بعد از عمل،صورت میگیرد. این معاینه شامل حرکت آرام مفصل ران نوزاد برای بررسی هرگونه مشکل مفصلی می باشد. اگر پزشک مشکوک به دررفتگی لگن شود، لگن کودک بین 4 تا 6 هفتگی با سونوگرافی معاینه می گردد. افزون بر این، عکسبرداری با اشعه ایکس در نوزادان 4 ماهه یا بزرگتر که مشکوک به این بیماری هستند، انجام می شود تا تشخیص را تایید کند.

درمان دررفتگی مادرزادی لگن

درمان این بیماری باتوجه به شدت بیماری و شرایط بیمار شامل دو روش میگردد: روش های غیر جراحی و روش های جراحی

روش غیر جراحی

روش های درمان رفتگی مادرزادی لگن به صورت غیر جراحی بستگی به سن کودک دارد. در درمان غیر جراحی روش های زیادی وجود دارد که در بخش زیر به آنها اشاره کرده ایم:

1- بریس پاولیک هارنس

این روش درمانی برای کودکانی که در رفتگی لگن آن ها پیش از6 ماهگی مشخص شده مناسب است. در این روش برای نگاه داشتن لگن در وضعیت استاندارد کودک را به مدت 1 تا 2 ماه در وسیله بریس پاولیک هارنس قرار می دهند. با استفاده از این وسیله می توان به راحتی پوشک نوزاد را تعویض کرد و کودک آزادانه میتواند پای خود را حرکت دهد. به علاوه، با این وسیله می توان با فشار وارده بر مفصل لگن آن در درون حفره قرار داد و مشکل در رفتگی مادرزادی لگن را برطرف کرد. مدت زمان استفاده از این وسیله به دو مورد شدت بیماری و سن کودک بستگی دارد. اما به طورکلی، به مدت 6 تا 12 هفته می توان از این وسیله برای درمان در رفتگی مادرزادی لگن استفاده نمود. این نکته را نیز به یاد داشته باشید که نقش والدین در این مدت زمانی بسیار اهمیت دارد.

2- بریس ابداکشن

در مواقعی که نمیتوان از وسیله بریس پاولیک هارنس برای درمان بیماری استفاده کرد، پزشک از بریس ابداکشن استفاده میکند، تفاوت این دستگاه با بریس پاولیک هارنس این است که این وسیله پاهای کودک را محکم تر در جای خود نگاه می دارد.

روش جراحی

اگر دو روش بالا برای درمان این عارضه کافی نبود پزشک برای درمان به سراغ عمل جراحی میرود. جراحی در رفتگی مادرزادی لگن به وسیله بی هوشی عمومی انجام می گیرد، این جراحی به برای قرار دادن مفصل لگن در داخل حفره آن یا افزایش طول تاندون ها و برداشتن موانع دیگر قبل از جایگذاری لگن در جای خود صورت می گیرد. بعد از اتمام جراحی و جایگذاری لگن در جای خود حداقل 12 هفته دو طرف لگن و پاها در گچ باقی میمانند.

پیشگیری از دررفتگی مادرزادی لگن

هیچ روش علمی و غیرعلمی برای پیشگیری از این عارضه وجود ندارد، چرا که دلیل اصلی ایجاد این عارضه هنوز مشخص نشده است. ولی چیزی حائز اهمیت می باشد، مراجعه به موقع به پزشک است تا بیماری هرچه زودتر تشخیص داده شود و درمان زودتر صورت بگیرد. افرادی که سابقه این بیماری در خانواده آن ها وجود داشته، حتما باید برای معاینات منظم نوزاد خود به پزشک مراجعه کنند. به علاوه، نوزادانی که به صورت بر عکس یا بریج متولد شده اند هم نباید تحت نظر پزشک ارتوپد معاینه شوند.

جمع بندی

در رفتگی مادرزادی لگن به خاطر قرار نگرفتن درست سر استخوان ران در داخل حفره استابولوم لگن به وجود می آید. این بیماری در نوزادان می تواند به خاطر دلایل مختلف ایجاد شود، برای تشخیص بیماری بهتر است نوزاد تازه متولد شده تحت نظر پزشک باشد به خصوص اگر به صورت بریج متولد شده باشد. درمان به موقع این بیماری میتواند بهترین نتیجه را برای شما به ارمغان بیاورد.

منبع: راسخون