بچه‌ام بي‌اشتهاست، دکتر!
دکتر اکبر کوشانفر، متخصصن کودکان
8 توصيه کوچک براي غلبه بر بي‌اشتهايي کودک
هيچ مي‌دانستيد اين اختلال، يکي از شايع‌ترين اختلال‌هاي رفتاري در کودکان است؟ از بي‌اشتهايي کودکان حرف مي‌زنم. دانستن نکات هشت‌گانه زير درباره بي‌اشتهايي کودکان به شما کمک مي‌کند به نحو موثرتري با آن برخورد کنيد.
1.بي‌اشتهايي در کودکان دلايل بسياري دارد؛ از جمله روش‌هاي نادرست مادر در تغذيه کودکش که باعث لجبازي کودک و خودداري او از خوردن مي‌شود و با کاهش رشد کودک نسبت به گذشته همراه خواهد شد. بي‌اشتهايي کودکان علل جسمي و روحي دارد. چنانچه شرايط روحي و رواني کودک و نحوه تغذيه از بدو تولد مناسب باشد، معمولا نبايد شاهد بي‌اشتهايي کودک باشيم.
2.بي‌اشتهايي که از بدو تولد ظاهر مي‌شود اگردر اثر بيماري جسمي نباشد علايمي از لجبازي يا عکس‌العمل شيرخوار است. چون رابطه کودک با محيط اطراف با نحوه غذا خوردن او مشخص مي‌شود يعني کودک هر اعتراض يا مشکلي دارد با طرز خوردن خود (پرخوري، نخوردن غذا يا خوردن غذاهاي کم‌ارزش) نشان مي‌دهد. مثلا بي‌اشتهايي که از 5 ماهگي شروع مي‌شود گاهي به اين دليل است که کودک مي‌خواهد با عکس‌العمل خود هشدار دهد با رفتار زورگويانه مادر در همه زمينه‌ها به خصوص اجبار پدر و مادر در غذا خوردن و رفتار اضطراب‌گونه مادر، مشاجره والدين، جدايي و تولد خواهر و برادر کوچک‌تر مخالف است. لازم است بدانيد کودک به همه اين شرايط حق اعتراض دارد.
3.پدر و مادر نبايد با تهديد، تنبيه و حتي تشويق به کودکان غذا بدهند. اين امر اثرات بدي در تغذيه کودک دارد و اوضاع را بدتر مي‌کند. شرايط را بايد به گونه‌اي فراهم کنيد تا کودک هنگامي که گرسنه مي‌شود خودش به طرف غذا بيايد. در اکثر موارد غذا نخوردن کودکان دوره‌اي گذراست. از والدين تقاضا مي‌شود آرامش خود را در اين‌گونه موارد حفظ کنند.
4.بسياري از مادران براي غذا دادن کودکشان از روش‌هاي نادرستي مانند التماس کردن، پرت کردن حواس کودک، تصاوير تلويزيون، دويدن دنبال کودک، با سرنگ غذا دادن، تهديد، با فشار دهان کودک را باز کردن و تجويز شربت اشتهاآور استفاده مي‌‌کنند که هيچ‌کدام موثر نيست.
5.رعايت نکردن نظم در غذا خوردن، پر کردن بيش از حد ظرف غذا، رعايت نکردن تنوع و نرم کردن بيش از حد غذا در بي‌اشتهايي کودک موثر است. موقع غذا خوردن کودک با ديگران صحبت نکنيد. غذا را در ميز يا سفره جاي مناسب قرار دهيد و پيشنهاد کنيد غذا بخورد. موقع تغذيه کودک تلويزيون را خاموش و وسايل بازي او را جمع کنيد. براي غذا خوردن زمان معيني تعيين کنيد. باقيمانده غذاي کودک را بدون اينکه در مورد آن با او بحث کنيد، از سر سفره برداريد.
6.تغذيه کودک همزمان با افراد خانواده و استفاده از ظروف غذايي مخصوص كودكان در تشويق او به غذا خوردن موثر است. کودک به دقت از عادت غذايي خانواده تقليد مي‌کند. چنانچه والدين طعم غذايي را دوست ندارند نبايد در حضور کودک مطرح کنند. کودک را با هم‌سن‌و‌سال خودش مقايسه نکنيد زيرا رشد و ميزان اشتها در کودکان مختلف متفاوت است. موقع غذا خوردن کنار کودک بنشينيد و در مورد غذا با او صحبت کنيد و از او بپرسيد چه غذاهايي براي شام يا روز بعد دوست دارد.
7.کودک را در انتخاب غذا آزاد بگذاريد تا با ميل غذايش را بخورد و چنانچه مقداري از غذا را در اطراف پخش كرد، او را سرزنش نکنيد. با شادي ميل به غذا خوردن را در کودک ايجاد کنيد.
8.بر تبليغات صداوسيما که يکي از مهم‌ترين مشوق‌هاي تغذيه کودکان است توجه کنيد. به عنوان نمونه مادر به کودک ياد مي‌دهد پفک، چيپس و نوشابه گازدار بد است در حالي که صداوسيما آن را تبليغ مي‌کند. همين موضوع اهميت تعامل بين سازمان‌هاي مختلف را در تغذيه نشان مي‌دهد.
همچنين توصيه به خانواده در عدم مصرف غذاهاي فست‌فود آماده رستوراني که پرکالري هستند و ارزش غذايي کمتري دارند، اهميت دارد. اطلاع‌رساني و آموزش درباره نحوه تغذيه سالم در کشور ما کم است. به همين دليل سازمان‌هاي مختلف به ويژه متخصصان کودکان، سازمان صداوسيما و وزارت بهداشت بايد توجه بيشتري در مورد نحوه تغذيه شيرخواران و نوجوانان داشته باشند.
وزن كودك‌تان طبيعي است؟
يکي از مهم‌ترين نگراني‌هايي که والدين هنگام برخورد با بي‌اشتهايي كودكان خود دارند، وزن نگرفتن طبيعي آنهاست.
آيا وزن گرفتن طبيعي كودكان تعريف مشخصي دارد؟ بله، به‌طور معمول نوزاداني كه به دنيا مي‌آيند حدود 5/3 كيلوگرم وزن دارند. بعد از گذشت يك سال، وزن اين كودكان به 10 كيلوگرم مي‌رسد. يعني كودكان در سال اول، 5/6 كيلوگرم افزايش وزن دارند. در سال دوم از 10 كيلوگرم به 5/12 كيلوگرم مي‌رسند. يعني در سال دوم 5/2 كيلوگرم به وزنشان اضافه مي‌شود. اين نكته را بايد يادآور شوم كه رشد كودك در سال اول با سال دوم خيلي فرق مي‌كند. به اين شكل كه وزن‌گيري كودك در سال دوم، ماهي 250 گرم است؛ يعني يك كودك 15 ماهه بايد وزني حدود 10 كيلو و 750 گرم داشته باشد. اگر والدين اين نكته را بدانند ديگر جايي براي نگراني به دليل كم‌وزن گرفتن كودكشان ندارند زيرا در سال دوم همه وزني كه كودك اضافه مي‌كند 5/2 كيلوگرم است. در سه، چهار ماه اول پس از تولد وزن‌گيري كودك سريع‌تر و از 700 ،800 گرم تا حتي 1000 گرم متغير است اما در 6 ماهه دوم اين وزن‌گيري كم شده و به ماهي 300 تا 400 گرم مي‌رسد. اينجا است كه بعضي از مادران اشتباه مي‌كنند و مي‌گويند: «وقتي بچه بود وزنش بيشتر افزايش پيدا مي‌کرد حالا چرا اينقدر كم شده است.» در حالي كه اين يک روند طبيعي است و جاي نگراني ندارد. البته دو دسته از كودكان هستند كه با اين وزن‌گيري طبيعي وزن نمي‌گيرند. دسته اول نوزاداني هستند كه با وزن بالاتر از 5/3 كيلو به دنيا مي‌آيند. اين كودكان افزايش وزن بيشتري در طي رشدشان دارند. دسته دوم هم نوزاداني با وزن پايين هستند كه وزن‌گيري آنها متناسب با جثه‌شان است و نبايد انتظار داشت وزنشان مانند كودكان با وزن طبيعي افزايش پيدا كند.
منبع:www.salamat.com
/ن
