زونا، بيماري پوستي با درد اضافه

به احتمال زياد شما نيز در دوران کودکي آبله مرغان را تجربه کرده‌ايد. تب و تاول‌هاي پوستي خارش‌دار در سراسر بدنتان که شما را چند روزي خانه‌نشين کرده است اما ويروس اين بيماري ممکن است دست از سر شما برندارد و سال‌ها در بدنتان پنهان بماند و ناگهان با ايجاد درد وحشتناکي به سراغتان بيايد و زونا ايجاد کند.
زونا يك بيماري ويروسي است كه التهاب پوستي دردناكي را سبب مي‌شود. اين بيماري به شكل نواري از تاول‌ها كه از وسط پشت به سوي يك سمت قفسه‌سينه تا ناحيه استخوان جناغ كشيده مي‌شوند، ظاهر مي‌‌شود. ساير بخش‌هاي بدن شامل گردن، صورت و پوست سر نيز مي‌توانند درگير شوند.

علايم و نشانه‌ها
 

علايم و نشانه‌هاي زونا شامل موارد زير است:
درد، سوزش، سوزن سوزن شدن، خواب رفتگي يا حساسيت زياد در بخش خاصي از بدن، بثورات يا دانه‌هاي قرمز رنگي كه چند روز پس از شروع درد پديدار مي‌شوند، تاول‌هاي حاوي مايع كه تركيده و پينه مي‌بندند، خارش، تب و لرز، سردرد و ناراحتي معده و درد شكم.
به طورمعمول دانه‌هاي زونا تنها در يك سمت بدن پيدا مي‌شوند. اين علامت مهمي ‌است كه در تشخيص زونا كمك كننده است. اين بثورات به صورت نواري از تاول‌ها كه از وسط پشت تا استخوان جناغ سينه كشيده مي‌شود، پديدار مي‌شوند. اين در واقع مسير عصبي است كه ويروس در آن غيرفعال بوده است. گاه بثورات زونا در اطراف يك چشم يا در يك سمت گردن يا صورت پيدا مي‌شوند.
درد به طورمعمول اولين علامت زوناست كه در برخي افراد، شديد بوده و صرفا با يك تماس كوچك ايجاد مي‌شود. اين درد بسته به محل بروز آن، گاه با درد ناشي از ساير بيماري‌ها مانند سنگ كليه، سنگ كيسه صفرا يا آپانديسيت، اشتباه مي‌شود. برخي افراد درد بدون بثورات را تجربه مي‌كنند كه اين امر تشخيص بيماري را دشوارتر مي‌سازد.

زونا از کجا مي‌آيد؟
 

زونا بروز ثانويه همان ويروسي است كه بيماري آبله مرغان را هم به‌طور معمول در کودکي سبب مي‌شود.
اين ويروس‌ پس از عفونت اوليه- مانند ابتلا به آبله مرغان در کودکي- در سيستم عصبي مخفي شده و پيش از اينكه عفونت ديگري را سبب شود، براي سال‌ها غيرفعال باقي مي‌ماند. در نهايت اين ويروس دوباره فعال شده و از مسير عصب به پوست حركت کرده و زونا را ايجاد مي‌کند.
دليل تكرار عفونت، ناشناخته است اما مي‌تواند با كاهش ايمني نسبت به بيماري‌ها به دنبال افزايش سن، ارتباط داشته باشد. زونا در سالمندان و در كساني كه سيستم ايمني ضعيفي دارند، بيشتر بروز مي‌كند.

عوامل خطرساز
 

هر كسي كه به آبله مرغان مبتلا شده باشد، در معرض ابتلا به زونا قرار دارد اما زونا در بزرگسالان و سالمندان بيشتر بروز مي‌كند. بيش از نيمي ‌از موارد زونا در سنين بالاي 60 سال بروز مي‌كند.
به علاوه افرادي كه سيستم ايمني آنها در اثر ابتلا به ايدز ضعيف شده است، كساني كه داروهاي استروييدي مصرف مي‌كنند، آنهايي که شيمي‌درماني و پرتودرماني مي‌شوند و آنهايي كه تاريخچه سرطان استخوان يا سيستم لنفاوي دارند، بيشتر در معرض ابتلاي به زونا قرار دارند.
فرد مبتلا به زونا مي‌تواند ويروس را به هركسي كه درگذشته به آبله مرغان مبتلا نشده است، منتقل كند. اين امر به‌طور معمول از راه تماس مستقيم با زخم‌هاي باز روي مي‌دهد. فردي كه از طريق تماس با فرد مبتلا به زونا به ويروس آلوده شده است، به بيماري مبتلا خواهد شد اما بيماري وي زونا نخواهد بود. عفونت گاهي در افراد خاصي كه مبتلا به نقص سيستم ايمني هستند، شديد است.
ويروس زونا نمي‌تواند به فرد ديگري با سيستم ايمني طبيعي كه پيش از اين به آبله مرغان مبتلا شده است، سرايت كند.

کي برويم دکتر؟
 

در صورت ترديد به زونا با پزشكتان تماس بگيريد، به ويژه اگر در شرايط زير قرار داريد:
• درد و بثورات در نزديكي چشمانتان پديدار شده‌اند که در صورت درمان نشدن، اين عفونت مي‌تواند آسيب دايمي‌را سبب گردد.
• شما يا يكي از اعضاي خانواده تان به دليل ابتلا به سرطان، مصرف دارو يا بيماري مزمن دچار نقص سيستم ايمني هستيد.
• التهاب و دانه‌‌هاي پوستي بثورات، گسترده و دردناك هستند.

عوارض زونا
 

در يك پنجم افرادي كه به زونا مبتلا مي‌شوند، مدت‌ها پس از ناپديد شدن تاول‌ها درد در محل بروز آنها ادامه مي‌يابد. علت اين عارضه اين است که رشته‌هاي عصبي آسيب ديده به علت زونا پيام‌هاي درد را از پوست به مغز مي‌فرستند. اين امر سبب مي‌‌شود كه ناحيه صدمه ديده پوست به كمترين تحريكي حساس باشد.
درباره برخي افراد، كشيده شدن لباس روي پوست يا وزش نسيم ملايم مي‌تواند آغازگر درد باشد. در اين صورت داروي مسكن، داروهاي ضد افسردگي يا ضد تشنج كمك كننده هستند. زونا گاهي عوارض ديگري مانند التهاب مغز و ساير مشكلات عصبي را به همراه دارد. بروز زونا در صورت، مي‌تواند مشكلات شنوايي يا كوري گذرا يا پايدار را به همراه داشته باشد. از بين رفتن حركات صورت(فلج) نيز ممكن است روي دهد. در صورتي كه تاول‌ها به خوبي درمان نشوند، عفونت‌هاي ميكروبي پوست مشكل بالقوه ديگر هستند.

... و اما درمان
 

هر حمله زونا بدون درمان پس از چند هفته به خودي خود بهبود مي‌يابد اما درمان به موقع مي‌تواند تحمل درد را آسان کرده، ترميم را سرعت بخشيده و خطر بروز عوارض را كاهش دهد. پزشك ممكن است سه رويكرد را براي درمان شما انتخاب كند:
1) داروهاي ضدويروسي به منظور كاهش دوره و شدت علايم. براي دست‌يابي به بهترين نتيجه، بايد اين داروها را در 72 ساعت اول پس از بروز اولين نشانه بثورات زونا مصرف كرد.
2) يك داروي ضد التهاب مي‌تواند التهاب را بهبود بخشد.
3) داروهاي مسكن براي كاهش درد. براي تخفيف درد شديد گاه به مخدرها نياز پيدا مي‌شود.
در صورتي كه پس از ناپديد شدن بثورات، درد ادامه پيدا كند، داروهاي ضدافسردگي يا ضدتشنج مي‌توانند موثر باشند. يك داروي موضعي حاوي كاپاييسين يا يك پچ پوستي حاوي داروي بي‌حس كننده ليدوكايين نيز مي‌تواند مفيد واقع شود.

پيشگيري از زونا
 

دو واكسن مي‌توانند در پيشگيري از زونا موثر باشند: واكسن آبله مرغان و واكسن زونا.
• واکسن آبله‌مرغان براي كودكان بين سنين 12 تا 18 ماه و همچنين براي تمامي‌كودكان و بزرگسالاني كه تاكنون به آبله مرغان مبتلا نشده‌اند، تجويز مي‌شود. اگرچه اين واكسن عدم ابتلا به آبله مرغان يا زونا را تضمين نمي‌كند اما مي‌تواند احتمال بروز عوارض و شدت بيماري را كاهش دهد.
• واكسن زونا مي‌تواند در پيشگيري از ابتلا به زونا در افراد بالغ 60 ساله و بالاتر كه سابقه ابتلا به آبله مرغان دارند، كمك كننده باشد. اين واكسن زنده هم مانند واكسن آبله مرغان، عدم ابتلاي شما را به زونا تضمين نمي‌كند. اما مي‌تواند دوره و شدت بيماري را كاهش داده و درد عصبي پس از آن را مي‌کاهد.
منبع:www.salamat.com
/ع