درباره قلب تان بیشتر بدانید
گفتگو با دکتر ارشميدس صنعتي، فوق‌تخصص قلب و عروق
قلب، عضوي عضلاني و توخالي است با اندازه‌اي در حدود يک مشت بسته دستتان که در قسمت پايين قفسه سينه، در پشت و سمت چپ استخوان جناغ سينه قرار گرفته است. اين عضو قوي و پرکار خون را به همه بخش‌هاي بدن اعم از سلول‌ها، عضلات، استخوان‌ها و اعضا پمپ مي‌کند. براي آشنايي بيشتر با اين عضو حساس و مهم در روز جهاني قلب به سراغ دکتر ارشميدس صنعتي، فوق‌تخصص قلب و عروق و استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران رفتيم تا اطلاعاتمان را در اين خصوص افزايش دهيم.
از ديدگاه يک متخصص قلب، قلب چه تعريفي دارد؟
در تمام طول زندگي، قلب با سرعتي حدود يک بار در ثانيه مي‌تپد و حين فعاليت بدني اين سرعت به ميزان قابل‌توجهي افزايش مي‌يابد. وزن قلب حدود 500 گرم است، با اين حال در هر دقيقه حدود پنج ليتر خون يا بيشتر را پمپ مي‌کند. روزانه قلب، معادل تقريبا 7500 ليتر خون را به داخل دستگاه گردش خونتان پمپ مي‌کند. خوني که به وسيله قلب جريان مي‌يابد نيازهاي غذايي و اکسيژن تک‌تک سلول‌ها را تامين مي‌کند. دستگاه گردش خون که خون در داخل آن جريان مي‌يابد از دو نوع رگ اصلي تشکيل شده است. سرخرگ‌ها و شاخه‌هاي آنها، خوني را که به تازگي اکسيژن‌دار شده از قلب دور کرده و به تمام بافت‌هاي بدن مي‌رسانند. سياهرگ‌ها و شاخه‌هاي آنها، خون حاوي مواد زايدمانند دي‌اکسيد کربن را به قلب بازمي‌گردانند تا پس از آن به ريه‌ها برود. ريه‌ها دي‌اکسيد کربن را خارج کرده و اکسيژن تازه را جايگزين آن مي‌کنند. اگر عمل پمپاژ قلب و گردش خون ناشي از آن تنها چند دقيقه از حرکت باز ايستد زندگي خاتمه مي‌يابد. در حقيقت، اغلب اوقات مرگ اولين علامت بيماري قلب و عروق خوني است. علت اصلي اينکه تا اين حد روي پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي عروقي تاکيد مي‌شود همين موضوع است.
چه عواملي مي‌توانند سلامت قلب‌مان را تهديد کنند؟
عوامل خطرزاي بيماري قلبي‌عروقي هم شامل مواردي است که شما نمي‌توانيد در طول زندگي آنها را کنترل کنيد مانند جنس، سن و ارث و هم شامل جنبه‌هايي از زندگي شماست که قادر به کنترل آنها هستيد مانند مصرف سيگار، اضافه وزن، فعاليت بدني، سطح کلسترول بدن، پرفشاري خون و بالا بردن قند خون. همچنين در نظر داشته باشيد که خطر به معني احتمال و شانس است و نه به معني حتمي بودن وقوع يک رويداد.
در بين صحبت‌هايتان به اضافه وزن نيز اشاره کرديد. در اين باره نيز بيشتر توضيح دهيد؟
هنگامي که وزن شما افزايش مي‌يابد بيشترين چيزي که به دست مي‌آوريد بافت چربي است. درست مانند ساير قسمت‌هاي بدن، اين بافت نيز به اکسيژن و مواد مغذي خون نياز دارد. با افزايش نياز به اکسيژن و مواد مغذي مقدار خون گردشي در بدنتان نيز ناگزير به افزايش است. داشتن اضافه وزن يا چاقي خطر ابتلا به فشار خون بالا را بيشتر مي‌کند. چربي اضافه همچنين با افزايش سطح خوني کلسترول بد و تري گليسريد و کاهش سطح کلسترول خوب همراه است. با گذشت زمان تغييرات چربي خون در توليد رسوبات چربي در سرخرگ‌ها که به آن تصلب سرخرگ گفته مي‌شود، مشارکت مي‌کند. آترواسکلروز سرخرگ شما را در معرض خطر بيماري سرخرگ کرونر و سکته مغزي قرار مي‌دهد. چاقي چند اثر مضر ديگر نيز دارد. عامل اصلي ديابت نوع 2 و سنگ صفرا، چاقي است و مي‌تواند قطع تنفس حين خواب و بيماري آرتروز مفاصل را نيز بدتر کند. چند نوع سرطان نيز با اضافه وزن همراه‌اند. در زنان اين سرطان‌ها شامل سرطان پستان، رحم، روده بزرگ و کيسه صفرا است. مردان مبتلا به اضافه وزن در خطر بيشتر ابتلا به سرطان روده بزرگ و پروستات هستند. اگر چاق هستيد کاهش تنها 10 درصد از وزن کنوني شما مي‌تواند اثر مثبتي روي سلامت‌تان داشته باشد. کم کردن آهسته و پيوسته وزن به ميزان 5/0 تا يک کيلوگرم در هفته بي‌خطرترين راه کاهش وزن و دور شدن از چاقي است.
زندگي شهري امروز موجب شده است که کمتر فعاليت کنيم و در نتيجه چاق شويم. درباره ورزش کردن نيز اظهار نظر بفرماييد؟
ورزش نکردن يک عامل خطرزاي جدي براي بيماران قلبي عروقي است. اين عامل همچنين با ساير عوامل خطر از قبيل چاقي، ديابت، فشار خون بالا و سطح پايين کلسترول خوب همکاري مي‌کند. نداشتن فعاليت بدني خطر بيماري سرخرگ کرونر را تقريبا دوبرابر مي‌کند و با خطر کلسترول بالا، فشارخون بالا يا مصرف سيگار قابل مقايسه است. علاوه بر اين افراد کم تحرک 30 تا 50 درصد بيش از ديگران در معرض ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند.
اگر همين امروز تصميم بگيريم و شروع به ورزش کنيم چه اتفاقي مي‌افتد؟
ورزش منظم و متوسط تا شديد نقش بسيار مهمي در پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي‌عروقي دارد. حتي ميزان نسبتا کم فعاليت بدن اگر به صورت منظم و به مدت طولاني انجام شود سودمند خواهد بود. فعاليت بدني روزانه مي‌تواند خطر بيماري قلبي‌عروقي را کاهش دهد. اين عمل ميزان کلسترول خوب خون شما را بالا مي‌برد. سطح کلسترول بد و تري گليسريد را کاهش مي‌دهد و فشار خون را کم مي‌کند. کارايي عضله قلب را بهبود مي‌بخشد و در کنترل وزن به شما کمک مي‌کند. ورزش منظم قادر است خطر حمله قلبي بعدي و مرگ را نيز کاهش دهد. علاوه بر مزايايي که روي قلب و عروق خوني دارد فعاليت جسمي براي ساير قسمت‌هاي بدن نيز سودمند است. فعاليت بدني موجب ساخت استخوان‌ها، عضلات و مفاصل سالم مي‌شود و خطر سرطان روده را کاهش مي‌دهد. همچنين فوايد رواني نيز دارد. احساس افسردگي و اضطراب را کاهش داده و خلق را بهتر کرده و احساس خوب بودن را تقويت مي‌کند.
اغلب موارد واژه بيماري قلبي عروقي با بيماري قلبي اشتباه گرفته مي‌شود. اين دو بيماري چه تفاوت‌هايي با يکديگر دارند؟
بيماري قلبي‌عروقي و بيماري قلبي اغلب به جاي هم به کار مي‌روند اما قلبي‌عروقي اصطلاح گسترده‌تري نسبت به قلبي است زيرا نه تنها قلب بلکه همچنين همه سرخرگ‌ها، مويرگ‌ها و سياهرگ‌هايي را که مستقيم يا غير مستقيم با قلب ارتباط دارند در بر مي‌گيرد. به اين ترتيب بيماري قلبي‌عروقي نه تنها بيماري‌هاي قلب بلکه همچنين بيماري‌هاي عروق خوني مانند سکته مغزي را نيز شامل مي‌شود.
سيگار با قلبتان نمي‌سازد
متخصصان علوم پزشکي چند سال پيش دريافتند که مصرف سيگار نه تنها قلب که کل اعضاي بدن را تهديد مي‌کند. به دنبال آن سازندگان سيگار ملزم شدند يک برچسب هشدار درباره مضرات سيگار روي هر پاکت سيگار قرار دهند. از آن زمان تا به حال اين هشدار جدي‌تر شده و حجم عظيمي از تحقيقات باليني و آماري اين ديدگاه را تقويت کرده است. سيگار کشيدن مضر است نه تنها به دليل وجود رابطه بين سيگار و سرطان ريه بلکه به اين دليل که مصرف سيگار در بالاي فهرست عوامل خطرزاي بيماري قلبي‌عروقي قرار دارد. اگر سيگار مصرف مي‌کنيد خطر حمله قلبي يا سکته مغزي در شما حداقل دوبرابر افراد غير سيگاري است. اين خطر با افزايش تعداد سيگارهاي مصرفي روزانه بيشتر مي‌شود. افراد سيگاري که يک بار دچار حمله قلبي شده‌اند نسبت به افراد غير سيگاري احتمال بيشتري دارد که دچار مرگ يا مرگ ناگهاني شوند. مصرف سيگار موجب مي‌شود غدد فوق کليه، هورموني ترشح کنند که به طور موقت فشار خون شما را افزايش داده و موجب مي‌شود قلبتان بيشتر کار کند. علاوه بر اين سيگار مقدار اکسيژن در دسترس قلب را کاهش مي‌دهد بنابراين هر عدد سيگار يک فشار اندک و در عين حال غير ضروري را روي قلب و عروق خوني شما وارد مي‌کند. همچنين ميزان رسوبات چربي موجود در سرخرگ‌ها در افراد سيگاري نسبت به غيرسيگاري‌ها بيشتر است. اين حالت به اين دليل است که سيگار موجب تجمع سلول‌هاي خوني خاصي به نام پلاکت مي‌شود که ته‌نشين شدن کلسترول در سرخرگ را تحريک مي‌کنند. از آنجا که فرآيند ياد شده (آترواسکلروز) هم به وسيله فشار خون بالا و هم با مصرف سيگار تسريع مي‌شود بنابراين يک فرد سيگاري مبتلا به فشار خون بالا در خطر بيشتر ابتلا به تصلب سرخرگي و (آترواسکلروز) قرار دارد. اثرات تجمعي مضر دود سيگار روي اعضاي بدن دليل قانع‌کننده‌اي براي ترک سيگار است. به جز اين، با ترک سيگار بعضي از صدماتي که قبلا ايجاد شده است از بين مي‌رود. يک سال پس از قطع مصرف سيگار، خطر بيماري عروق کرونر از جمله حمله قلبي و درد قفسه سينه به نصف کاهش مي‌يابد. 15 سال پس از ترک سيگار، خطر ابتلاي شما مشابه کسي است که هرگز سيگار نکشيده است بنابراين هر چه زودتر سيگار را کنار بگذاريد انتظار طول عمر بيشتري را خواهيد داشت. يک نکته ديگر را نيز به افراد سيگاري توصيه کنم که ترک سيگار آسان نيست به‌طور معمول بيشتر افراد سه تا چهار بار اقدام به ترک مي‌کنند تا سرانجام موفق مي‌شوند. با اين وجود با هر بار تلاش براي انجام اين کار احتمال موفقيت بيشتر مي‌شود.
منبع:http://www.salamat.com
قلب، عضوي عضلاني و توخالي است با اندازه‌اي در حدود يک مشت بسته دستتان که در قسمت پايين قفسه سينه، در پشت و سمت چپ استخوان جناغ سينه قرار گرفته است. اين عضو قوي و پرکار خون را به همه بخش‌هاي بدن اعم از سلول‌ها، عضلات، استخوان‌ها و اعضا پمپ مي‌کند. براي آشنايي بيشتر با اين عضو حساس و مهم در روز جهاني قلب به سراغ دکتر ارشميدس صنعتي، فوق‌تخصص قلب و عروق و استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران رفتيم تا اطلاعاتمان را در اين خصوص افزايش دهيم.
از ديدگاه يک متخصص قلب، قلب چه تعريفي دارد؟
در تمام طول زندگي، قلب با سرعتي حدود يک بار در ثانيه مي‌تپد و حين فعاليت بدني اين سرعت به ميزان قابل‌توجهي افزايش مي‌يابد. وزن قلب حدود 500 گرم است، با اين حال در هر دقيقه حدود پنج ليتر خون يا بيشتر را پمپ مي‌کند. روزانه قلب، معادل تقريبا 7500 ليتر خون را به داخل دستگاه گردش خونتان پمپ مي‌کند. خوني که به وسيله قلب جريان مي‌يابد نيازهاي غذايي و اکسيژن تک‌تک سلول‌ها را تامين مي‌کند. دستگاه گردش خون که خون در داخل آن جريان مي‌يابد از دو نوع رگ اصلي تشکيل شده است. سرخرگ‌ها و شاخه‌هاي آنها، خوني را که به تازگي اکسيژن‌دار شده از قلب دور کرده و به تمام بافت‌هاي بدن مي‌رسانند. سياهرگ‌ها و شاخه‌هاي آنها، خون حاوي مواد زايدمانند دي‌اکسيد کربن را به قلب بازمي‌گردانند تا پس از آن به ريه‌ها برود. ريه‌ها دي‌اکسيد کربن را خارج کرده و اکسيژن تازه را جايگزين آن مي‌کنند. اگر عمل پمپاژ قلب و گردش خون ناشي از آن تنها چند دقيقه از حرکت باز ايستد زندگي خاتمه مي‌يابد. در حقيقت، اغلب اوقات مرگ اولين علامت بيماري قلب و عروق خوني است. علت اصلي اينکه تا اين حد روي پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي عروقي تاکيد مي‌شود همين موضوع است.
چه عواملي مي‌توانند سلامت قلب‌مان را تهديد کنند؟
عوامل خطرزاي بيماري قلبي‌عروقي هم شامل مواردي است که شما نمي‌توانيد در طول زندگي آنها را کنترل کنيد مانند جنس، سن و ارث و هم شامل جنبه‌هايي از زندگي شماست که قادر به کنترل آنها هستيد مانند مصرف سيگار، اضافه وزن، فعاليت بدني، سطح کلسترول بدن، پرفشاري خون و بالا بردن قند خون. همچنين در نظر داشته باشيد که خطر به معني احتمال و شانس است و نه به معني حتمي بودن وقوع يک رويداد.
در بين صحبت‌هايتان به اضافه وزن نيز اشاره کرديد. در اين باره نيز بيشتر توضيح دهيد؟
هنگامي که وزن شما افزايش مي‌يابد بيشترين چيزي که به دست مي‌آوريد بافت چربي است. درست مانند ساير قسمت‌هاي بدن، اين بافت نيز به اکسيژن و مواد مغذي خون نياز دارد. با افزايش نياز به اکسيژن و مواد مغذي مقدار خون گردشي در بدنتان نيز ناگزير به افزايش است. داشتن اضافه وزن يا چاقي خطر ابتلا به فشار خون بالا را بيشتر مي‌کند. چربي اضافه همچنين با افزايش سطح خوني کلسترول بد و تري گليسريد و کاهش سطح کلسترول خوب همراه است. با گذشت زمان تغييرات چربي خون در توليد رسوبات چربي در سرخرگ‌ها که به آن تصلب سرخرگ گفته مي‌شود، مشارکت مي‌کند. آترواسکلروز سرخرگ شما را در معرض خطر بيماري سرخرگ کرونر و سکته مغزي قرار مي‌دهد. چاقي چند اثر مضر ديگر نيز دارد. عامل اصلي ديابت نوع 2 و سنگ صفرا، چاقي است و مي‌تواند قطع تنفس حين خواب و بيماري آرتروز مفاصل را نيز بدتر کند. چند نوع سرطان نيز با اضافه وزن همراه‌اند. در زنان اين سرطان‌ها شامل سرطان پستان، رحم، روده بزرگ و کيسه صفرا است. مردان مبتلا به اضافه وزن در خطر بيشتر ابتلا به سرطان روده بزرگ و پروستات هستند. اگر چاق هستيد کاهش تنها 10 درصد از وزن کنوني شما مي‌تواند اثر مثبتي روي سلامت‌تان داشته باشد. کم کردن آهسته و پيوسته وزن به ميزان 5/0 تا يک کيلوگرم در هفته بي‌خطرترين راه کاهش وزن و دور شدن از چاقي است.
زندگي شهري امروز موجب شده است که کمتر فعاليت کنيم و در نتيجه چاق شويم. درباره ورزش کردن نيز اظهار نظر بفرماييد؟
ورزش نکردن يک عامل خطرزاي جدي براي بيماران قلبي عروقي است. اين عامل همچنين با ساير عوامل خطر از قبيل چاقي، ديابت، فشار خون بالا و سطح پايين کلسترول خوب همکاري مي‌کند. نداشتن فعاليت بدني خطر بيماري سرخرگ کرونر را تقريبا دوبرابر مي‌کند و با خطر کلسترول بالا، فشارخون بالا يا مصرف سيگار قابل مقايسه است. علاوه بر اين افراد کم تحرک 30 تا 50 درصد بيش از ديگران در معرض ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند.
اگر همين امروز تصميم بگيريم و شروع به ورزش کنيم چه اتفاقي مي‌افتد؟
ورزش منظم و متوسط تا شديد نقش بسيار مهمي در پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي‌عروقي دارد. حتي ميزان نسبتا کم فعاليت بدن اگر به صورت منظم و به مدت طولاني انجام شود سودمند خواهد بود. فعاليت بدني روزانه مي‌تواند خطر بيماري قلبي‌عروقي را کاهش دهد. اين عمل ميزان کلسترول خوب خون شما را بالا مي‌برد. سطح کلسترول بد و تري گليسريد را کاهش مي‌دهد و فشار خون را کم مي‌کند. کارايي عضله قلب را بهبود مي‌بخشد و در کنترل وزن به شما کمک مي‌کند. ورزش منظم قادر است خطر حمله قلبي بعدي و مرگ را نيز کاهش دهد. علاوه بر مزايايي که روي قلب و عروق خوني دارد فعاليت جسمي براي ساير قسمت‌هاي بدن نيز سودمند است. فعاليت بدني موجب ساخت استخوان‌ها، عضلات و مفاصل سالم مي‌شود و خطر سرطان روده را کاهش مي‌دهد. همچنين فوايد رواني نيز دارد. احساس افسردگي و اضطراب را کاهش داده و خلق را بهتر کرده و احساس خوب بودن را تقويت مي‌کند.
اغلب موارد واژه بيماري قلبي عروقي با بيماري قلبي اشتباه گرفته مي‌شود. اين دو بيماري چه تفاوت‌هايي با يکديگر دارند؟
بيماري قلبي‌عروقي و بيماري قلبي اغلب به جاي هم به کار مي‌روند اما قلبي‌عروقي اصطلاح گسترده‌تري نسبت به قلبي است زيرا نه تنها قلب بلکه همچنين همه سرخرگ‌ها، مويرگ‌ها و سياهرگ‌هايي را که مستقيم يا غير مستقيم با قلب ارتباط دارند در بر مي‌گيرد. به اين ترتيب بيماري قلبي‌عروقي نه تنها بيماري‌هاي قلب بلکه همچنين بيماري‌هاي عروق خوني مانند سکته مغزي را نيز شامل مي‌شود.
سيگار با قلبتان نمي‌سازد
متخصصان علوم پزشکي چند سال پيش دريافتند که مصرف سيگار نه تنها قلب که کل اعضاي بدن را تهديد مي‌کند. به دنبال آن سازندگان سيگار ملزم شدند يک برچسب هشدار درباره مضرات سيگار روي هر پاکت سيگار قرار دهند. از آن زمان تا به حال اين هشدار جدي‌تر شده و حجم عظيمي از تحقيقات باليني و آماري اين ديدگاه را تقويت کرده است. سيگار کشيدن مضر است نه تنها به دليل وجود رابطه بين سيگار و سرطان ريه بلکه به اين دليل که مصرف سيگار در بالاي فهرست عوامل خطرزاي بيماري قلبي‌عروقي قرار دارد. اگر سيگار مصرف مي‌کنيد خطر حمله قلبي يا سکته مغزي در شما حداقل دوبرابر افراد غير سيگاري است. اين خطر با افزايش تعداد سيگارهاي مصرفي روزانه بيشتر مي‌شود. افراد سيگاري که يک بار دچار حمله قلبي شده‌اند نسبت به افراد غير سيگاري احتمال بيشتري دارد که دچار مرگ يا مرگ ناگهاني شوند. مصرف سيگار موجب مي‌شود غدد فوق کليه، هورموني ترشح کنند که به طور موقت فشار خون شما را افزايش داده و موجب مي‌شود قلبتان بيشتر کار کند. علاوه بر اين سيگار مقدار اکسيژن در دسترس قلب را کاهش مي‌دهد بنابراين هر عدد سيگار يک فشار اندک و در عين حال غير ضروري را روي قلب و عروق خوني شما وارد مي‌کند. همچنين ميزان رسوبات چربي موجود در سرخرگ‌ها در افراد سيگاري نسبت به غيرسيگاري‌ها بيشتر است. اين حالت به اين دليل است که سيگار موجب تجمع سلول‌هاي خوني خاصي به نام پلاکت مي‌شود که ته‌نشين شدن کلسترول در سرخرگ را تحريک مي‌کنند. از آنجا که فرآيند ياد شده (آترواسکلروز) هم به وسيله فشار خون بالا و هم با مصرف سيگار تسريع مي‌شود بنابراين يک فرد سيگاري مبتلا به فشار خون بالا در خطر بيشتر ابتلا به تصلب سرخرگي و (آترواسکلروز) قرار دارد. اثرات تجمعي مضر دود سيگار روي اعضاي بدن دليل قانع‌کننده‌اي براي ترک سيگار است. به جز اين، با ترک سيگار بعضي از صدماتي که قبلا ايجاد شده است از بين مي‌رود. يک سال پس از قطع مصرف سيگار، خطر بيماري عروق کرونر از جمله حمله قلبي و درد قفسه سينه به نصف کاهش مي‌يابد. 15 سال پس از ترک سيگار، خطر ابتلاي شما مشابه کسي است که هرگز سيگار نکشيده است بنابراين هر چه زودتر سيگار را کنار بگذاريد انتظار طول عمر بيشتري را خواهيد داشت. يک نکته ديگر را نيز به افراد سيگاري توصيه کنم که ترک سيگار آسان نيست به‌طور معمول بيشتر افراد سه تا چهار بار اقدام به ترک مي‌کنند تا سرانجام موفق مي‌شوند. با اين وجود با هر بار تلاش براي انجام اين کار احتمال موفقيت بيشتر مي‌شود.
منبع:http://www.salamat.com
