وظايف والدين در فصل امتحانات فرزندان
بيشترين ميزان عدم توافق ها، ناراحتي ها، تيره شدن روابط، تعارضات، دور شدن و فاصله گرفتن والدين و فرزندان، در زمان امتحانات است. اين نتيجه، حاصل استخراج نتايج پرسشنامه اي است که در آن از والدين و فرزندان آنها درخواست شده بود، به اين سئوال پاسخ دهند:چه مواقعي بيشترين اختلافات بين شما بروز مي کند؟
جالب آن که پاسخ والدين و فرزندان به اين سئوال يکسان بود:زمان امتحانات. والدين مي گفتند:«فرزندان حرف ها و راهنمايي هاي ما را نمي شنوند» و فرزندان مي گفتند:«والدين تصور مي کنند ما حرف هاي آنان را در بار اول نشنيده ايم و مدام تکرار مي کنند:درس بخوان، نمره خوب بگير، چرا به فکر خودت نيستي، ما خير و صلاح تو را مي خواهيم و ... گوش هاي ما پر است از اين حرف ها.
فصل امتحانات يادآور دغدغه هاست. اين نگراني ها محدود به دانش آموز نمي شود، بلکه فضاي خانه و خانواده را نيز در بر مي گيرد؛ گويي والدين و اعضاي خانواده امتحان دارند. دانش آموز براي رهايي گاه به مطالعه بيشتر رو مي آورد و گاه درس و کتاب را به کناري نهاده و در برابر آنها سر تسليم فرود مي آورد و گاه به هر دوي اين رفتارها مي پردازد. والدين نيز براي رهايي گاه چاره جويي هايي را در پيش مي گيرند و گاه با تذکرات مداوم، دانش آموز را به خواندن درس ها و مطالعه بيشتر توصيه مي کنند.
اين سؤال بسياري از والدين است که وظيفه آنها در شروع فصل امتحانات چيست؟ آيا ضروري است والدين خودشان را درگير مسائل درسي فرزندان شان کنند يا بهتر است بي اعتنا و بي تفاوت، فرزندان شان را به حال خود رها کنند؟ هدف از نوشته حاضر، پاسخگويي به اين سؤال است.
1-فضاي آرامبخش، شورآفرين و اطمينان بخش بيافرينند: قطعاً اصلي ترين وظيفه والدين ايجاد فضايي صميمي، دلگرم کننده، فرح بخش و شورآفرين است. چنين فضايي درون محيط خانواده، دغدغه ها و نگراني ها را به حداقل مي رساند، امکان بروز استعدادها را ميسر ساخته، توانايي هاي هوشي و عاطفي فرزندان را گسترش مي دهد و فرزندان را مسؤول و متکي به خود بار مي آورد .
2-سامان بخشيدن به مسايل و مشکلات اقتصادي در ايام امتحانات: بدون ترديد مسايل مالي نقشي در نمرات تحصيلي و موفقيت فرزندان ايفا مي کنند. سامان بخشيدن مسائل مالي در زمان امتحانات وظيفه اي مهم است که بايد والدين آنها را جدي بگيرند. واقعيت آن است که مسايل مالي گاه عرصه را بر والدين تنگ مي سازد. طبعاً تحمل اين مشکلات، صبر آنان را سرريز کرده و فشارهايي را به دانش آموزان منتقل مي کند. ظرفيت دانش آموز محدود است و حساسيت وي زياد. برنامه ريزي اقتصادي در طول سال به ويژه در زمان امتحانات، بيشترين کمک به دانش آموز است تا با آسودگي خاطر به مسايل درسي و تحصيلي بپردازد .
3-انعکاس تعديل يافته فراز و نشيب ها:
مشکلات هميشه وجود دارند، حتي اگر هميشه مشکلات وجود نداشته باشند، انسان ها سعي مي کنند مشکلي به وجود آورند اعم از مشکلات مالي، اختلافات خانوادگي، درگيري هاي فاميلي و ... شايد مشکلات به تنهايي و به خودي خود مهم نباشد. مهم چگونگي مواجهه با اين مشکلات است. سعي کنيد در ايام امتحانات حتي الامکان، همه مشکلات را به فرزندان منتقل نکنيد. تلاش نماييد مشکلات را با همه ابعاد و زواياي نگران کننده و طاقت فرسا به آنان بازگو نکنيد.
4-پرهيز از اختلافات خانوادگي در حضور فرزندان: فرزندان شما خواه ناخواه از اختلافات شما و همسرتان آگاه مي شوند. سعي کنيد اين اختلافات را در حضور آنها دامن نزنيد. بيان اختلافات و بازگويي مجدد آنها به همراه القاب تحقيرآميز، جسم و روح فرزندتان را فرسوده مي سازد. آزردگي خاطر و فرسودگي جسم و روح فرزندتان مجالي براي يادگيري دروس به آنها نخواهد داد .
5-امتحان، وظيفه دانش آموز است نه والدين: والدين مسئوليت هاي خودشان را دارند و دانش آموز مسؤوليت هاي خودش را دارد. امتحان جزو وظايف اوست. اين وظيفه فرزند شماست که به موقع درس بخواند، تمرين حل کند. خود را براي امتحان کلاس و امتحان ثلث آماده کند، شما وظايف ديگري داريد بهتر است هر کسي به وظايف خودش بپردازد .
6-ارتباط خود را با مدرسه، معلمان و انجمن اوليا و مربيان بيشتر کنيد: ارتباط هرچه بيشتر شما با مدرسه و معلمان باعث خواهد شد فرزندتان با دلگرمي بيشتري درس ها را دنبال کند. در ملاقات با معلمان و مشاوران از راهنمايي ها و توصيه هاي آنها حداکثر استفاده را ببريد. به اين توصيه ها و راهنمايي ها عمل کنيد. در انجمن اوليا و مربيان، شرکت مداوم داشته باشيد. شما مي توانيد از راهنمايي ها و تجربه هاي ديگر والدين در مورد فرزندشان استفاده کنيد. اطلاع يابيد چه کارهايي به سود فرزندان است و چه کارهايي بي نتيجه است .
7-محدود کردن رفت و آمدهاي خانوادگي: به مهماني رفتن و مهماني دادن زياد، وقت زيادي از شما و فرزندان تان خواهد گرفت. در زمان امتحانات، ميزان رفت و آمدها را کم کنيد .
8-تفريحات را برنامه ريزي کنيد: درس خواندن طولاني و خسته کننده، به سود فرزندتان نيست. تفريح هرچند تفريحات ساده نظير گردش در فضاي آزاد، کوه، پارک رفتن و ... فوايد زيادي براي شما و فرزندتان دارد. غالب اين تفريحات هزينه هاي کمتري در مقايسه با يک مهماني رفتن يا مهماني دادن بر دوش شما مي گذارد .
9-در برنامه هاي درسي فرزندتان دخالت نکنيد: فرزندان شما بارها و بارها از معلمان، مشاوران و مدير مدرسه توضيحات فراواني شنيده اند. تاکيدهاي بيش از حد، امر و نهي هاي مکرر، سرزنش و دستورات شما در موقعيت دشوار امتحاني، از سوي فرزندتان به عنوان دخالت تلقي مي شود. اگر فرزندتان تصميم گرفته به ميزان اندکي مطالعه کند مطمئناً با امر و نهي شما همين ميزان اندک مطالعه را نيز انجام نخواهد داد. البته اگر خود او از شما درخواست کمک کند، شرايط فرق خواهد کرد .
10-در فرصت هاي مناسب، فرزندتان را تاييد و تشويق کنيد: با تشويق و تاييد فرزندتان حس عجيبي در وي رشد مي کند. او احساس مي نمايد که قدرت عجيبي پيدا کرده، قادر است بيشتر مطالعه کند، تمرين کند، ياد بگيرد، يادگيري برايش جالب و شورانگيز خواهد شد. شما مي توانيد در لحظه اي که موفق به حل مساله اي شده يا در حال مطالعه است و شما از در وارد مي شويد، در لحظه اي که به پاکنويس مطالب درسي مي پردازد و حتي لحظه اي که کتاب هايش را با نظم خاصي جمع و جور مي کند، او را تحسين کنيد. يک جمله کوتاه کافي است:«مي بينم به دفتر و کتاب هايت سر و سامان داده اي. وقتي ديدم داري مطالعه مي کني، خوشحال شدم» لحن گرم و صميمي شما بر تاييد و تشويق صد چندان مي افزايد. سعي کنيد احساس خودتان را به او بازگو کنيد .
11-از تحقير، سرکوب کردن و طعنه زدن جداً بپرهيزيد: بدون هيچ ترديدي کلمات ناراحت کننده، طعنه آميز و ريشخند کننده اجازه فعاليت هاي مفيد را از فرزندتان سلب مي کند. آيا شما خودتان حاضريد طعن، نيشخند، کلمات تحقيرآميز بشنويد و با وجود اين، کاري مثبت و سازنده انجام دهيد؟ کاهش کلمات منفي و تحقيرآميز باعث افزايش موفقيت فرزندتان خواهد شد .
12-شنونده صميمي حرف ها و شکايت هاي فرزندتان باشيد: هميشه اوضاع بر وفق مراد نيست، گاه دانش آموز از درسي تنفر دارد، گاه نسبت به رفتار معلمي اعتراض دارد يا از يادگيري درسي عاجز است. در بيشتر اين مواقع فرزندتان، راهنمايي هاي شما را نمي خواهد، او به دنبال گوش شنوايي است؛ به دنبال آن است که کسي حرف هايش را بشنود و قضاوت نکند. او با درددل کردن احساس سبکي خواهد کرد. در چنين موقعيت هايي به استقبالش برويد. از قضاوت کردن درباره حرف هايش جداً بپرهيزيد. از توصيه کردن اجتناب ورزيد. وظيفه شما فقط شنيدن است. حرف هايش را بپذيريد، سعي کنيد احساس او را درک کنيد، مطمئن باشيد همه چيز به خير و خوشي خواهد گذشت .
منبع:نشريه کوچه ما، شماره 14.
جالب آن که پاسخ والدين و فرزندان به اين سئوال يکسان بود:زمان امتحانات. والدين مي گفتند:«فرزندان حرف ها و راهنمايي هاي ما را نمي شنوند» و فرزندان مي گفتند:«والدين تصور مي کنند ما حرف هاي آنان را در بار اول نشنيده ايم و مدام تکرار مي کنند:درس بخوان، نمره خوب بگير، چرا به فکر خودت نيستي، ما خير و صلاح تو را مي خواهيم و ... گوش هاي ما پر است از اين حرف ها.
فصل امتحانات يادآور دغدغه هاست. اين نگراني ها محدود به دانش آموز نمي شود، بلکه فضاي خانه و خانواده را نيز در بر مي گيرد؛ گويي والدين و اعضاي خانواده امتحان دارند. دانش آموز براي رهايي گاه به مطالعه بيشتر رو مي آورد و گاه درس و کتاب را به کناري نهاده و در برابر آنها سر تسليم فرود مي آورد و گاه به هر دوي اين رفتارها مي پردازد. والدين نيز براي رهايي گاه چاره جويي هايي را در پيش مي گيرند و گاه با تذکرات مداوم، دانش آموز را به خواندن درس ها و مطالعه بيشتر توصيه مي کنند.
اين سؤال بسياري از والدين است که وظيفه آنها در شروع فصل امتحانات چيست؟ آيا ضروري است والدين خودشان را درگير مسائل درسي فرزندان شان کنند يا بهتر است بي اعتنا و بي تفاوت، فرزندان شان را به حال خود رها کنند؟ هدف از نوشته حاضر، پاسخگويي به اين سؤال است.
1-فضاي آرامبخش، شورآفرين و اطمينان بخش بيافرينند: قطعاً اصلي ترين وظيفه والدين ايجاد فضايي صميمي، دلگرم کننده، فرح بخش و شورآفرين است. چنين فضايي درون محيط خانواده، دغدغه ها و نگراني ها را به حداقل مي رساند، امکان بروز استعدادها را ميسر ساخته، توانايي هاي هوشي و عاطفي فرزندان را گسترش مي دهد و فرزندان را مسؤول و متکي به خود بار مي آورد .
2-سامان بخشيدن به مسايل و مشکلات اقتصادي در ايام امتحانات: بدون ترديد مسايل مالي نقشي در نمرات تحصيلي و موفقيت فرزندان ايفا مي کنند. سامان بخشيدن مسائل مالي در زمان امتحانات وظيفه اي مهم است که بايد والدين آنها را جدي بگيرند. واقعيت آن است که مسايل مالي گاه عرصه را بر والدين تنگ مي سازد. طبعاً تحمل اين مشکلات، صبر آنان را سرريز کرده و فشارهايي را به دانش آموزان منتقل مي کند. ظرفيت دانش آموز محدود است و حساسيت وي زياد. برنامه ريزي اقتصادي در طول سال به ويژه در زمان امتحانات، بيشترين کمک به دانش آموز است تا با آسودگي خاطر به مسايل درسي و تحصيلي بپردازد .
3-انعکاس تعديل يافته فراز و نشيب ها:
مشکلات هميشه وجود دارند، حتي اگر هميشه مشکلات وجود نداشته باشند، انسان ها سعي مي کنند مشکلي به وجود آورند اعم از مشکلات مالي، اختلافات خانوادگي، درگيري هاي فاميلي و ... شايد مشکلات به تنهايي و به خودي خود مهم نباشد. مهم چگونگي مواجهه با اين مشکلات است. سعي کنيد در ايام امتحانات حتي الامکان، همه مشکلات را به فرزندان منتقل نکنيد. تلاش نماييد مشکلات را با همه ابعاد و زواياي نگران کننده و طاقت فرسا به آنان بازگو نکنيد.
4-پرهيز از اختلافات خانوادگي در حضور فرزندان: فرزندان شما خواه ناخواه از اختلافات شما و همسرتان آگاه مي شوند. سعي کنيد اين اختلافات را در حضور آنها دامن نزنيد. بيان اختلافات و بازگويي مجدد آنها به همراه القاب تحقيرآميز، جسم و روح فرزندتان را فرسوده مي سازد. آزردگي خاطر و فرسودگي جسم و روح فرزندتان مجالي براي يادگيري دروس به آنها نخواهد داد .
5-امتحان، وظيفه دانش آموز است نه والدين: والدين مسئوليت هاي خودشان را دارند و دانش آموز مسؤوليت هاي خودش را دارد. امتحان جزو وظايف اوست. اين وظيفه فرزند شماست که به موقع درس بخواند، تمرين حل کند. خود را براي امتحان کلاس و امتحان ثلث آماده کند، شما وظايف ديگري داريد بهتر است هر کسي به وظايف خودش بپردازد .
6-ارتباط خود را با مدرسه، معلمان و انجمن اوليا و مربيان بيشتر کنيد: ارتباط هرچه بيشتر شما با مدرسه و معلمان باعث خواهد شد فرزندتان با دلگرمي بيشتري درس ها را دنبال کند. در ملاقات با معلمان و مشاوران از راهنمايي ها و توصيه هاي آنها حداکثر استفاده را ببريد. به اين توصيه ها و راهنمايي ها عمل کنيد. در انجمن اوليا و مربيان، شرکت مداوم داشته باشيد. شما مي توانيد از راهنمايي ها و تجربه هاي ديگر والدين در مورد فرزندشان استفاده کنيد. اطلاع يابيد چه کارهايي به سود فرزندان است و چه کارهايي بي نتيجه است .
7-محدود کردن رفت و آمدهاي خانوادگي: به مهماني رفتن و مهماني دادن زياد، وقت زيادي از شما و فرزندان تان خواهد گرفت. در زمان امتحانات، ميزان رفت و آمدها را کم کنيد .
8-تفريحات را برنامه ريزي کنيد: درس خواندن طولاني و خسته کننده، به سود فرزندتان نيست. تفريح هرچند تفريحات ساده نظير گردش در فضاي آزاد، کوه، پارک رفتن و ... فوايد زيادي براي شما و فرزندتان دارد. غالب اين تفريحات هزينه هاي کمتري در مقايسه با يک مهماني رفتن يا مهماني دادن بر دوش شما مي گذارد .
9-در برنامه هاي درسي فرزندتان دخالت نکنيد: فرزندان شما بارها و بارها از معلمان، مشاوران و مدير مدرسه توضيحات فراواني شنيده اند. تاکيدهاي بيش از حد، امر و نهي هاي مکرر، سرزنش و دستورات شما در موقعيت دشوار امتحاني، از سوي فرزندتان به عنوان دخالت تلقي مي شود. اگر فرزندتان تصميم گرفته به ميزان اندکي مطالعه کند مطمئناً با امر و نهي شما همين ميزان اندک مطالعه را نيز انجام نخواهد داد. البته اگر خود او از شما درخواست کمک کند، شرايط فرق خواهد کرد .
10-در فرصت هاي مناسب، فرزندتان را تاييد و تشويق کنيد: با تشويق و تاييد فرزندتان حس عجيبي در وي رشد مي کند. او احساس مي نمايد که قدرت عجيبي پيدا کرده، قادر است بيشتر مطالعه کند، تمرين کند، ياد بگيرد، يادگيري برايش جالب و شورانگيز خواهد شد. شما مي توانيد در لحظه اي که موفق به حل مساله اي شده يا در حال مطالعه است و شما از در وارد مي شويد، در لحظه اي که به پاکنويس مطالب درسي مي پردازد و حتي لحظه اي که کتاب هايش را با نظم خاصي جمع و جور مي کند، او را تحسين کنيد. يک جمله کوتاه کافي است:«مي بينم به دفتر و کتاب هايت سر و سامان داده اي. وقتي ديدم داري مطالعه مي کني، خوشحال شدم» لحن گرم و صميمي شما بر تاييد و تشويق صد چندان مي افزايد. سعي کنيد احساس خودتان را به او بازگو کنيد .
11-از تحقير، سرکوب کردن و طعنه زدن جداً بپرهيزيد: بدون هيچ ترديدي کلمات ناراحت کننده، طعنه آميز و ريشخند کننده اجازه فعاليت هاي مفيد را از فرزندتان سلب مي کند. آيا شما خودتان حاضريد طعن، نيشخند، کلمات تحقيرآميز بشنويد و با وجود اين، کاري مثبت و سازنده انجام دهيد؟ کاهش کلمات منفي و تحقيرآميز باعث افزايش موفقيت فرزندتان خواهد شد .
12-شنونده صميمي حرف ها و شکايت هاي فرزندتان باشيد: هميشه اوضاع بر وفق مراد نيست، گاه دانش آموز از درسي تنفر دارد، گاه نسبت به رفتار معلمي اعتراض دارد يا از يادگيري درسي عاجز است. در بيشتر اين مواقع فرزندتان، راهنمايي هاي شما را نمي خواهد، او به دنبال گوش شنوايي است؛ به دنبال آن است که کسي حرف هايش را بشنود و قضاوت نکند. او با درددل کردن احساس سبکي خواهد کرد. در چنين موقعيت هايي به استقبالش برويد. از قضاوت کردن درباره حرف هايش جداً بپرهيزيد. از توصيه کردن اجتناب ورزيد. وظيفه شما فقط شنيدن است. حرف هايش را بپذيريد، سعي کنيد احساس او را درک کنيد، مطمئن باشيد همه چيز به خير و خوشي خواهد گذشت .
منبع:نشريه کوچه ما، شماره 14.
.jpg "5 ابزار ضروری برای زنده ماندن در صعودهای زمستانی")
