عاشقي کو سخن باو شنود

شاعر : اوحدي مراغه اي

هر چه وارد شود نکو شنود		عاشقي کو سخن باو شنود
کانچه داري جزو براندازي		آن زمانت رسد سراندازي
ني ز دست و ز دم شکنجه خورد		دف چه بايد؟ که زخم پنجه خورد
همچو مصروع دست و پاي زني		تا تو در چرخ واي واي زني
کف اين از کفيدنش گله کرد		لب آن از دميدن آبله کرد
و گرت حالتيست حيلت چيست؟		تو اگر واصلي وسيلت چيست؟
که بسازي و آلتي باشد		سهل وجدي و حالتي باشد
پخته را يک نفس تمام بود		اين تفاوت ز بهر خام بود
صفت صورت چنان نغزي		چه تواند چوني تهي مغزي؟
چه بود ناله‌اي که نال کند؟		صفت او زبان حال کند
گر تجلي کند حقيقت دوست		زود بر خود چو دف بدري پوست
عاشق چنگ و ناي و دف چه بود؟		شتر مست را علف چه بود؟
بيمقالي مقالت ايشان		لايزاليست حالت ايشان
به زباني ز بي‌زباني گوش		داده در سر و در ملا دل و هوش
سنگ اگر بشنود به وجد آيد		بوي بادي که آن ز نجد آيد
لب او بي‌زبان سخن گويد		دوست بي‌ترجمان سخن گويد
بي‌سخن تا ابد به جوش آيي		ز لبش گر سخن نيوش آيي
ز چه برميجهي؟ چه ديدي تو؟		دف قوال را دريدي تو
چيست آن چشم خيره‌ي گريان؟		با چنين آش و شربت و بريان
از حرامست يا حلالست اين؟		خود نپرسي که از چه مالست اين؟
بر هوا ميجهي و مينالي		چشم بر هم نهي، فرو مالي
لوت و بريان چهار صف بايد		شمع و قنديل و ناي و دف بايد
تا تو ياد آوري جمالش را		بر نهالي نهاده بالش را
بجزين لوتها که هضم شود؟		زين سماعت چه چيز نظم شود؟
مدتي بر سماع قرآن کوش		اينکه در شعر ميگرايي گوش
که بجز آز ما مورز آزي		تا ز هر نکته بشنوي رازي
نفس ار خام زد خموشش کن		سخن پخته جوي و گوشش کن
ميوه‌ي خام اصل قولنجست		ميوه‌ي پخته خور، که بيرنجست
وين دگرها چو شمع روز بود		نفس عاشقان بسوز بود
همچو جان در ضمير مرد آيد		سخني کان ز اهل درد آيد
ره به اسم و صفات نابرده		پي به تحقيق ذات نابرده
و آنچه تنزيه را بکار بود		آنچه تقديس را شعار بود
دفع وسواس نا توانسته		حق الهام را ندانسته
تا بانجام کار خود ز نخست		ضبط ناکرده پيش دل به درست
که درآيد سر مريد به وجد؟		کي ميسر شود ز عالم مجد
پيش ما مانع سعاداتست		اين سماعي، که عرف و عاداتست
نشود گوش آن سماعت باز		تا نميري ز حرص و شهوت و آز
به سماع چنان چه شور کند؟		قوت دل را ز تن چو عور کند
جنبش پاي چون بماند و دست؟		روح چون در جمال حق پيوست
در نهايت سماع خود نبود		در بدايت سماع بد نبود
کي به جنبش دراز دست شود؟		آن که از جام وصل مست شود
مينمايد که بر سبيل دواست		پيش جمعي که اين سماع رواست
که برون آورد ز خلوت رخت		زانکه طالب پس از رياضت سخت
جانش از فقد آن دژم باشد		آن وقايع که بود کم باشد
هم ز حرمان خود شکسته بود		هم زادمان ذکر خسته بود
رنج بيند ز وحشت و ز ملال		منقبض گردد از تغير حال
که: سماع سخن کند، شايد		اگرش راي شيخ فرمايد
دل خود زان حضور شاد کند		تا از آن واردات ياد کند
زين سماعت چه وجد باشد و حال		تو که سوداي زلف داري و خال
هر يکي مشربي دگر دارند		ز سماع آنکه اين خبر دارند
هر يکي مشربي دگر دارند		جنبش آنکه اين خبر دارند
چرخ باشد، که جنبش فلکيست		جنبش آنکه نفس او ملکيست
زين جهان و جهانيان رستن		ميل بالاست نقش بر بستن
نفي غير خداست، تا داني		در چنان بيخودي سرافشاني
جنبش شخص از آن مقام بود		هيات نفس تا کدام بود؟
سر اين حال را يقين نکند		لا ابالي نظر به اين نکند
بم و زير و دف و خوش آوازي		هر کجا نغمه‌ايست يا سازي
زاهد و رند و پير و کودک و مست		خانه‌ي خوب و مردم از هر دست
پيش ايشان سماع دارد نام		زن و نظاره‌اي پر از در و بام
حال درويش حد اينبازيست		گر چه اينجا همه سراندازيست
بر سر کوچه کودکان را نيز		زانکه هست اين روش زنان را نيز
بي‌زمان و مکان و اخوانش		مپسند اين سماع در دانش
که بود واقف از حقيقت حال		عارفي راست اين سماع حلال

عاشقي کو سخن باو شنود

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته