پي تقليد رفتن از کوريست

شاعر : اوحدي مراغه اي

در هر کس زدن ز بيزوريست		پي تقليد رفتن از کوريست
هم ازين دام و دانه‌اي دارم		من درين کوچه خانه‌اي دارم
سر خورشيد در نماز کشم		گر به سالوس دام باز کشم
مار اين زخم را شدن راقي		ميتوانم به وقت زراقي
زان نظرهاي باز ميترسم		ليکن از اهل راز ميترسم
پيش رخ بين و منگر از چپ و راست		به ادب رو، که ديده‌ها بيناست
نظري کن به نور بيداري		اي برادر، چو با خرد ياري
زين فضولان راهزن بگريز		نقد خود زير پاي خلق مريز
روي در قبله‌ي نياز آور		خويش را زين غرور باز آور
راه هنگامه گير باز مده		دل بهر يافه و مجاز مده
جهد آن کن که خود کسي باشي		چند منقاد هر خسي باشي؟
ده ده او را که ده تباه کند		غول در ده مهل، که راه کند
پي نادان مرو، که خود راييست		هر چه داننده گويد از جاييست
گر چه حب‌الملوک دارد پيش		طرقي را مگوي علت خويش
حبةالقلب را بتر باشد		حب لولي گر از شکر باشد
اين نگه کن که: روح هم برود		آنچه بيني کزو شکم برود
تو سخن دان، نبوده‌اي ، زانست؟		سخن ما مبين، که پنهانست
سخن چيده چيده را چه کني؟		ميوه‌ي نارسيده را چه کني؟
زر به اين نظم ده، چو جويي نام		لب برين کوزه نه، چو خواهي کام
زانکه در را شناختي مقدار		در پي در روي به دريا بار
زان غلط بود هر چه باخته‌اي		اهل دل را غلط شناخته‌اي
از دم جبرييل پرس اين راز		سر ايزد چه پرسي از خراز؟
و آنکه دنيات خواست دون تو اوست		آنکه نانت خورد زبون تو اوست
وز تجرد علامتي بودي		اندرو گر کرامتي بودي
بر در خود ترا ندادي بار		رفتنش بر در تو بودي عار
ولي‌الله بار و خر چه کند؟		عارف کردگار زر چکند؟
جز ره کدخدا به خانه مده		هوش خود را به هر ترانه مده
صيد اين جمع گول گيرانند		آنچه در دور ما اميرانند
زنگ و قابي دو بر گلو بسته		گر بيابند زنگيي خسته
چرخ را زير پاي او دانند		قاب قوسين جاي او دانند
پيش ازين زهرها بنوشيدند		ديگ فقر آن کسان که جوشيدند
رنگ آنها به خويش در بستند		باز قومي ز کارها جستند
کاشکي نامشان نبودي خود		نام آنها شدست ازينها بد
شد در آفاق مکر ايشان فاش		چون به اين جامه در شدند اوباش
گفتم: اي روزگار با من نيز		غيرتم دل گرفت و دامن نيز
گفت: کاي اوحدي شتابانيم		چند بينيم و چشم خوابانيم؟
تا شود رنگ مبدا ما فاش		رنگ بدعت بسي نماند، باش
حب ايشان گزين، که کار آنست		نقش نقش رسول و يارانست
دور کشفست، فاش خواهد شد		نرخ سالوس لاش خواهد شد
گر سپهرست، خاک بر سر او		هر که گردن بپيچد از در او
به ديارش رو و ببين که کجاست؟		نقش صديق مينمايم راست
آن بزرگان و آن نکوکاران		در زمان صحابه و ياران
دين به هفتاد و چند فرقه نبود		نام شيخ و سماع و خرقه نبود
بلکه چل روح بود در بدني		بر چهل مرد بود پيرهني
«سيدالقوم» بود « خاد مهم»		کرده بودند پي ز دنيا گم
راز دل را به کس نگفتندي		تن به ريگ روان نهفتندي
چيست؟ اين خانه‌ي کبود و سياه		روي مردان به راه بايد، راه
جنگ داري، بهانه خواهي جست		گر ز من ريش و شانه خواهي جست
خواه در خرقه باش و خواه قبا		هر که دريافت سر آل عبا
چه کني رنگ جامه‌ي ايشان؟		بي‌نشانيست رنگ درويشان
نام جويي ز فکر خام بود		رنگ پوشي ز بهر نام بود
داغ آن خواجه نام بنده بسست		بنده را نام جستن از هوسست
به ازين بنده را چه باشد نام؟		بنده را نام بندگيش تمام
جامه سهلست، اگر سقط باشد		فکر بايد که بي‌غلط باشد
قايلش هر که هست، اگر سقط باشد		سخني کز حضور گردد فاش
قايلش هر که هست، گو: ميباش		سخني کز حضور گردد فاش
ننشينيم تا بود دستار		چون درخت سخن رسيد به بار
گر بيفتد ز شاخ دستوريست		ميوه گر نغز و پخته و نوريست
گفتنش را اجازتست، بگوي		سخني کان به راه دارد روي
چه زني تن که: شيخ ميرنجد؟		سخن آن راست کو سخن سنجد
ور مرا هست کس چه ميداند؟		آنکش اين نيست پس چه ميداند؟
زانکه بيدارم و تو در خوابي		ره به هنجار من کجا يابي؟
گهر ما ز بهر سفتن بود		سخن ما ز بهر گفتن بود
مشک را چون توان نهفت آخر؟		هم ببايد سخن بگفت آخر
عاشق مست هاي و هوي کند		مشک ما خالصست و بوي کند
خلق را در سخن نگرياني		تو که حلوا خوري و برياني
مشک شد خون خورده آهسته		ما که خون خورده‌ايم پيوسته
تا شبي روي نيک بختي ديد		اوحدي شست سال سختي ديد
بازکن ديده، کين به بازي نيست		سر گفتار ما مجازي نيست
تا فلک وار به ديده‌ور گشتم		سالها چون فلک بسر گشتم
چون نه از بهر زله داشته‌ام		بر سر پاي چله داشته‌ام
وز درون خلوتيست با يارم		از برون در ميان بازارم
ره ندارد کسي به خلوت من		کس نبيند جمال سلوت من
سورها گرد سر من بستست		تا دل من به دوست پيوستست
که: بدانند حال ازين نيمم		دل من مست گشت و در بيمم
غلطست اين، که عين هستي بود		آنچه گفتم مگر به مستي بود
او تواند نگاه داشتنت		من چه دانم به راه داشتنت؟
من و نزديک او درستي قول		باز ازين ديو عشوه ده لاحول
يا درين ره قدم توانم زد؟		کيستم من که دم توانم زد؟
چون مني را چه قيل باشد و قال؟		گشته با هيبتش فصيحان لال
خاکساري، فروتني، پستي		عاجزي، مفلسي،تهي‌دستي
نام خود رند و ناخلف کرده		عمر خود در هوس تلف کرده
سخن از جام گويم و ساغر		با چنين کاس و کيسه‌ي لاغر
زيبدم، زانکه جام در دارم		اگر از باده جام پر دارم
همچو تقويم کهنه بي‌بهرم		گر چه تاريخ دان اين شهرم
روزها از طلب نياسودم		سالها اشک ديده پالودم
چرخ زالم چنين به گوشه نشاند		عقل عنقاي مغربم ميخواند
که چو سيمرغ گوشه‌گير شدم		به جواني چو زال پير شدم
زانکه ترياک ميفرشم من		هم چو فاروق زهر نوشم من
که ستم بين و زهر پروردم		زهر من کس نديد، من خوردم
« عنده رقيتي و ترياقي»		آنکه زين زهر شد مرا ساقي

پي تقليد رفتن از کوريست

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته