باورهاي غلط درباره ي دخانيات
نويسنده: دکترآرش نيک خلق
سيگار کشيدن و ادامه ي مصرف آن، اغلب ناشي از باورهاي غلطي ست که در جامعه، رواج پيدا کرده است. اين دلايل مانند احساس بزرگي و قدرت، لاغري،رفع عصبانيت، رفع خستگي، جذابيت و... همگي بي پايه و اساس بوده وهيچ کدام توجيهي براي خودکشي تدريجي توسط سيگار نمي باشد.
باور غلط:افزايش قيمت دخانيات، فقط روي طبقه ي کم درآمد فشار مي آورد و افراد با درآمد متوسط و بالا، همچنان به سيگار کشيدن ادامه مي دهند.
توضيح: در عين حال که مصرف دخانيات و عوارض آن به دليل عدم پي گيري در طبقه ي کم درآمد جامعه بيش تر است، تحقيقات نشان داده که در کشورهاي مرفه نيزافزايش قيمت، با کاهش مصرف همراه بوده است.
باور غلط: با سرفه و دفع خلط، تمامي اثرات سمي و مضر دخانيات از بدن خارج مي شود.
توضيح :سرفه کردن ناشي از سيگار، به علت تخريب مخاط محافظ مجاري ريوي مي باشد که در نتيجه ي آن، ريه در معرض عفونت ها و عوامل سرطان زا قرار مي گيرد. به عبارتي ديگر، سرفه در اثر تحريک و تجمع خلط، به علت کاهش حرکت مژک هاي تنفسي مي باشد.
باور غلط: هيچ گاه براي ترک سيگار دير نيست.
توضيح: برخلاف باورهاي گذشته، مبني براين که با ترک سيگار و ديگر انواع دخانيات، آثار بيماري هاي ريوي و شانس ابتلا به انواع سرطان ها کاملاً از بين مي رود، مطالعات جديد نشان داده که علاوه بر اين که آسيب هاي وارده به ريه ها درافراد سيگاري حتي پس از ترک نيز ادامه پيدا مي کند، شانس ابتلا به انواع سرطان ها نيز تا حدي در فرد باقي مي ماند. بنابراين به جاي اين جمله بايد گفت:«هرگز لب به سيگار و قليان نزنيد.»
باورغلط: سيگار موجب تقويت اعتماد به نفس فرد مي گردد.
توضيح:سيگار با عواقبي مانند کاهش ظرفيت ريوي و نيروي بدني فرد، بوي بد دهان و بدن ، باراقتصادي مضاعف روي فرد، طرد شدن توسط اطرافيان، تغيير شکل ظاهري(پوست، دندان و مو) و بيماري هاي مرتبط ناتوان کننده، موجب مي گردد که نه تنها اعتماد به نفس بلکه عزت نفس او نيزاز بين رفته و حتي پسرفت داشته باشد.
باورغلط:نوجوانان با مصرف دخانيات ، استقلال و حس بزرگي خود را تقويت کرده و اجتماعي تر مي شوند.
توضيح: دراين گروه سني، فرد تلاش مي کند خود را در سنين بالاتر نشان دهد و ثابت کند که از دوران کودکي عبورکرده است. به اين خصوصيت، اگر عدم مهارت در پاسخ منفي به خواسته هاي هم سالان و عدم ارائه ي الگوي مناسب و تفريحات جايگزين توسط والدين و مسؤولان پرورشي و رسانه نيز اضافه گردد، نتيجه اي جز تمايل و اقدام به مصرف دخانيات دربرندارد.
باورغلط: تنباکوهاي جويدني به دليل نداشتن دود، عارضه ي چنداني ندارند.
توضيح: اين نوع ترکيبات علاوه بر دارا بودن سموم و مواد مضر موجود در ديگر انواع دخانيات، به سبب داشتن مواد نگه دارنده و اسانس ها و ترکيباتي مانند آمونياک، موجب عوارض زيادي در دهان و دندان مي گردند. يکي از مواد بسيار خطرناک و سمي که همراه تنباکو مصرف مي شود، نيکوتين، آرام تر جذب گردد. خود اين ماده، يکي از عوامل بيماري زا و مؤثر در بروز سرطان هاي حفره ي دهان مي باشد.
باور غلط:قليان به دليل سنتي بودن، کم ضررتر از ديگرانواع دخانيات مي باشد.
توضيح: با توجه به اين که استفاده از تنباکو در مراحل اوليه اش، عوارض چنداني را نشان نمي دهد و نيز با توجه به بوي خوش و عدم سوزانندگي آن، فرد با احساس اين که هيچ عارضه اي او را تهديد نمي کند، حتي ميزان مصرف خود را بالاتر نيز مي برد و به تدريج عوارض آن، خود را نشان مي دهد.
باورغلط: اگر قليان را دسته جمعي و در فضاي باز بکشند، تأثيرچنداني روي فرد نداشته و مضر نيست.
توضيح: اين قبيل باورها به خاطر بوي خوش قليان، ناشي از اسانس هاي شيميايي مضر و عدم ايجاد سوزش و سرفه دراثر مواد بي حس کننده مانند اتر در توتون قليان است و استفاده ي دسته جمعي، علاوه برشيوع بيماري هايي مانند هپاتيت، سل، تبخال و هليکوباکتر(عامل زخم معده)، فرد را از دود دسته دوم و سوم ديگر همراهان نيز بي بهره نمي گذارد. بد نيست بدانيد که يک بار مصرف قليان، بيش از مصرف 20 نخ سيگار عارضه دارد.
باورغلط: هفته اي چند نخ سيگار، مضر نبوده و فرد را معتاد نمي کند.
توضيح: بيش ترافرادي که سخت معتاد به سيگار بوده و روزي يک تا دو بسته سيگار مصرف مي کنند، ازابتدا با روزي يک عدد و هفته اي چند نخ شروع کرده اند و شايد در طول دوران مصرف، به طور موقت آن را براساس موقعيت و مکان و زمان قطع کرده بوده اند. در عين حال، شيوع بيماري هاي سرطاني، بيش ازاين که با تعداد مصرف رابطه داشته باشد، با طول مدت مصرف در ارتباط است.
منبع:نشريه شادکامي، شماره 74.
باور غلط:افزايش قيمت دخانيات، فقط روي طبقه ي کم درآمد فشار مي آورد و افراد با درآمد متوسط و بالا، همچنان به سيگار کشيدن ادامه مي دهند.
توضيح: در عين حال که مصرف دخانيات و عوارض آن به دليل عدم پي گيري در طبقه ي کم درآمد جامعه بيش تر است، تحقيقات نشان داده که در کشورهاي مرفه نيزافزايش قيمت، با کاهش مصرف همراه بوده است.
باور غلط: با سرفه و دفع خلط، تمامي اثرات سمي و مضر دخانيات از بدن خارج مي شود.
توضيح :سرفه کردن ناشي از سيگار، به علت تخريب مخاط محافظ مجاري ريوي مي باشد که در نتيجه ي آن، ريه در معرض عفونت ها و عوامل سرطان زا قرار مي گيرد. به عبارتي ديگر، سرفه در اثر تحريک و تجمع خلط، به علت کاهش حرکت مژک هاي تنفسي مي باشد.
باور غلط: هيچ گاه براي ترک سيگار دير نيست.
توضيح: برخلاف باورهاي گذشته، مبني براين که با ترک سيگار و ديگر انواع دخانيات، آثار بيماري هاي ريوي و شانس ابتلا به انواع سرطان ها کاملاً از بين مي رود، مطالعات جديد نشان داده که علاوه بر اين که آسيب هاي وارده به ريه ها درافراد سيگاري حتي پس از ترک نيز ادامه پيدا مي کند، شانس ابتلا به انواع سرطان ها نيز تا حدي در فرد باقي مي ماند. بنابراين به جاي اين جمله بايد گفت:«هرگز لب به سيگار و قليان نزنيد.»
باورغلط: سيگار موجب تقويت اعتماد به نفس فرد مي گردد.
توضيح:سيگار با عواقبي مانند کاهش ظرفيت ريوي و نيروي بدني فرد، بوي بد دهان و بدن ، باراقتصادي مضاعف روي فرد، طرد شدن توسط اطرافيان، تغيير شکل ظاهري(پوست، دندان و مو) و بيماري هاي مرتبط ناتوان کننده، موجب مي گردد که نه تنها اعتماد به نفس بلکه عزت نفس او نيزاز بين رفته و حتي پسرفت داشته باشد.
باورغلط:نوجوانان با مصرف دخانيات ، استقلال و حس بزرگي خود را تقويت کرده و اجتماعي تر مي شوند.
توضيح: دراين گروه سني، فرد تلاش مي کند خود را در سنين بالاتر نشان دهد و ثابت کند که از دوران کودکي عبورکرده است. به اين خصوصيت، اگر عدم مهارت در پاسخ منفي به خواسته هاي هم سالان و عدم ارائه ي الگوي مناسب و تفريحات جايگزين توسط والدين و مسؤولان پرورشي و رسانه نيز اضافه گردد، نتيجه اي جز تمايل و اقدام به مصرف دخانيات دربرندارد.
باورغلط: تنباکوهاي جويدني به دليل نداشتن دود، عارضه ي چنداني ندارند.
توضيح: اين نوع ترکيبات علاوه بر دارا بودن سموم و مواد مضر موجود در ديگر انواع دخانيات، به سبب داشتن مواد نگه دارنده و اسانس ها و ترکيباتي مانند آمونياک، موجب عوارض زيادي در دهان و دندان مي گردند. يکي از مواد بسيار خطرناک و سمي که همراه تنباکو مصرف مي شود، نيکوتين، آرام تر جذب گردد. خود اين ماده، يکي از عوامل بيماري زا و مؤثر در بروز سرطان هاي حفره ي دهان مي باشد.
باور غلط:قليان به دليل سنتي بودن، کم ضررتر از ديگرانواع دخانيات مي باشد.
توضيح: با توجه به اين که استفاده از تنباکو در مراحل اوليه اش، عوارض چنداني را نشان نمي دهد و نيز با توجه به بوي خوش و عدم سوزانندگي آن، فرد با احساس اين که هيچ عارضه اي او را تهديد نمي کند، حتي ميزان مصرف خود را بالاتر نيز مي برد و به تدريج عوارض آن، خود را نشان مي دهد.
باورغلط: اگر قليان را دسته جمعي و در فضاي باز بکشند، تأثيرچنداني روي فرد نداشته و مضر نيست.
توضيح: اين قبيل باورها به خاطر بوي خوش قليان، ناشي از اسانس هاي شيميايي مضر و عدم ايجاد سوزش و سرفه دراثر مواد بي حس کننده مانند اتر در توتون قليان است و استفاده ي دسته جمعي، علاوه برشيوع بيماري هايي مانند هپاتيت، سل، تبخال و هليکوباکتر(عامل زخم معده)، فرد را از دود دسته دوم و سوم ديگر همراهان نيز بي بهره نمي گذارد. بد نيست بدانيد که يک بار مصرف قليان، بيش از مصرف 20 نخ سيگار عارضه دارد.
باورغلط: هفته اي چند نخ سيگار، مضر نبوده و فرد را معتاد نمي کند.
توضيح: بيش ترافرادي که سخت معتاد به سيگار بوده و روزي يک تا دو بسته سيگار مصرف مي کنند، ازابتدا با روزي يک عدد و هفته اي چند نخ شروع کرده اند و شايد در طول دوران مصرف، به طور موقت آن را براساس موقعيت و مکان و زمان قطع کرده بوده اند. در عين حال، شيوع بيماري هاي سرطاني، بيش ازاين که با تعداد مصرف رابطه داشته باشد، با طول مدت مصرف در ارتباط است.
منبع:نشريه شادکامي، شماره 74.
/ج
