عصر تكنوفاشيسم
نويسنده:پيتر كراب(1)
چكيده:
نقد فن‌آوري به مثابه پديده اي مغاير با روح حيات، يكي از درون‌مايه هاي تكرارشونده نقدها و نوشته هاي منتقدان اين حوزه به شمار مي رود كه تلاش دارند از ابعاد گوناگون، تأثيرات مخرب فن‌آوري به طور اعم و فن‌آوري هاي مختلف به طور اخص را بررسي كنند. در مقاله زير نويسنده با موازي‌سازي عملكرد حاكميت شركتي و دولت هاي فاشيستي، تركيب بديعي تحت عنوان تكنوفاشيسم را براي تشريح كنه باورهاي خود ابداع مي كند. حاكميت شركتي از طريق به كارگيري فن‌آوري هاي پيشرفته و وابسته كردن جوامع به استفاده از آنها، به شكلي فاشيستي منويات خود را به اجرا مي گذارد. پديده اي كه هر چه مي گذرد، بر عمق و وسعت آن افزوده مي شود و وجوه بيشتري از زندگي بشر را در بر مي گيرد. روندي كه گويا تمامي موانع را در هم مي كوبد و به پيش مي رود و براي كند يا متوقف كردن آن، جز به تغيير نگرش هاي مردم، يعني كاربران نهايي اين فن‌آوري ها، به هيچ عامل ديگري نمي توان دل بست. هدفي كه با وجود موج هاي پي در پي فن‌آوري هاي نويني كه از راه مي رسند و جاي خود را در زندگي مردم مي گشايند، بيشتر دور از دسترس مي شود.
«اگر قائل به اين باشيم كه هر عصري دكترين خاص خود را دارد، هزاران نشانه وجود دارد كه فاشيسم دكترين خاص عصر ماست».
بنيتو موسوليني(1932)
چند روز پيش، پشت ميز آشپزخانه ام نشسته بودم تا به حساب و كتاب قبض‌هاي ماهانه ام رسيدگي كنم. آن موقع از سال بود كه صورت حساب هاي بيمه صادر مي شدند. در حالي كه چك هاي مربوطه را مي نوشتم، متوجه شدم كه بخش بزرگي از درآمدم توسط صنعت بيمه و ساير عروسك‌گردانان شركتي بلعيده ميشود. آنها چگونه اين كار را انجام مي دهند؟ از طريق عملكرد غير دمكراتيك و تعمدي تدوين قوانيني كه دولت به تصويب مي‌رساند و به اجرا ميگذارد و فقط و فقط آنها را منتفع مي سازد. براي مثال، هر كسي دوست دارد يك اتومبيل داشته باشد، درست است؟ براي راندن اين اتومبيل رؤيايي كه شركتها تخم آن را در ذهنتان كاشته اند، ابتدا بايد پول صنعت بيمه را پرداخت كنيد وگرنه آخر و عاقبت كارتان به زندان مي كشد. هر كسي دوست دارد خانه اي براي خود داشته باشد، درست است؟ اين است رؤياي امريكايي. در اينجا نيز شما ابتدا بايد پول صنعت بيمه را بپردازيد؛ بيمه هاي خصوصي و بيمه مسكن. درست در همين جاست كه شركت هاي بيمه، بانك ها و دولت، با كمك يكديگر جيبتان را خالي ميكنند.
جنبه هاي بسياري از همكاري اجباري كسب و كارها و دولت در زندگي روزمره تان وجود دارد. بعد از خريد اتومبيل رؤيايي خود متوجه مي شويد كه چاره ديگري جز اين كار نداشته ايد، چرا كه صنعت ساختمان‌سازي، جاده ها، مغازه ها، مدارس و محل هاي كسب و كار را در قالب الگوهاي گسترده و غيرمتمركز ساخته اند، جوري كه احتمالاً پاي پياده نمي توانيد به هيچ جا برويد. بعد از پرداخت آن همه حق بيمه، قانون در اكثر ايالت‌ها شما را ملزم مي كند كه سالانه از اتومبيل تان يك بازرسي ايمني فني را به عمل آوريد. براي اين كار هم بايد به صنعت تعمير اتومبيل و دولت ايالتي پول بدهيد. ميخواهيد شرّتان را كم كنيد و برويد و براي خودتان در يك كلبه مغولي زندگي كنيد؟ متأسفم، نمي توانيد. صنعت ساخت و ساز، قوانين منطقه‌بندي را به گونه اي نوشته است كه مانع از هر گونه ساخت و‌سازي جز از طريق صنعت ساخت و ساز مي شوند. شما به دولت محلي ماليات مي پردازيد، بنابراين بايد اين قوانين را رعايت كنيد. آيا مي خواهيد بدون برق مثل يك پيرمرد خسيس زندگي كنيد؟ مطمئناً نميتوانيد. چرا كه شركت هاي تأمين برق، قوانين منطقه‌بندي را جوري مي نويسند كه شما را وادار مي كنند جزو شبكه چشم‌انداز ويران كن، پرنده كش و تشعشع پراكن آنها باشيد و نرخ هاي همواره در حال افزايش آنها را بپردازيد. چه دوست داشته باشيد، چه نداشته باشيد، شما بايد هزينه نيروگاه اتمي يا زغال سنگي را بپردازيد و هزينه هاي معدن كاري و آلودگي هوا و تشعشع پراكني كه اين فنآوريهاي متمركز به همراه دارند را پرداخت كنيد و بر اساس قانون، هيچ انتخاب ديگري نداريد.
اجتماع كسب و كار، اين ادغام منافع صنايع و دولت را فقط كسب و كار هوشمندانه مي نامند. ولي ما ترجيح مي دهيم آن را شركت‌گرايي يا فاشيسم بناميم. همان طور كه موسوليني آن را به تصوير كشيده است، فاشيسم از اهميت آزادي فردي و انتخاب به نفع يك حكومت صنعتي، شركتي و تماميت‌گرا(اين اصطلاح را نيز او جعل كرده است!) مي كاهد. در يك حكومت فاشيستي، شما و من چيزي جز يك عروسك محض در دست يك موجوديت بزرگ ترنيستيم. تنها حكومتِ شركتي شده است كه مي‌تواند به دستاورهاي فني بزرگ و با شكوه دست يابد؛ دستاوردهايي كه به عنوان سرنوشت جمعي قهرمانانه ما از آنها اسطوره‌سازي ميشود (پااندازي رونالد ريگان براي شركت ها تحت عنوان «شهري درخشان بر فراز يك تپه» را به خاطر آوريد).
اجبار قانوني براي پيوستن به يك شبكه برق ـ و بسياري ديگر از اين دستاوردها ـ را به احتمال بيشتر مي‌توان «تكنوفاشيسم» ناميد، چرا كه اين كار به معناي انقياد فرد و قدرتمند كردن حكومت شركت‌گرا، با استفاده از فن‌آوري، هم به عنوان وسيله‌اي براي سودآوري و هم ابزاري براي كنترل توده هاست. مثلاً تلفن ها و خدمات تلفن سيار براي صنعت ارتباطات از راه دور به شدت سودآور هستند. دانشجويانم به من مي گويند كه متوسط صورت حساب تلفن آنها ماهانه حدود هشتاد دلار است. در مقام مقايسه با زماني كه من دانشجوي كالج بودم، در هر لحظه خاص، توجه به چه كسي براي شما ارجحيت دارد؟ تلفن او، همين. به موجب قانون ارتباطات از راه دور سال 1996 كه توسط پا انداز شركتي بيل كلينتون به امضا رسيد، به حكم قانون و به لطف شركت‌هايي چون Verizon، AT&T، T-Mobile و سايرين، تلفنهاي همراه كه يك ابزار كنترل اجتماعي مؤثر هستند، راه خود را به درون زندگي و چشم‌اندازهاي ما گشودند.
تكنوفاشيسم چيز جديدي نيست. رومي‌ها زماني كه مردم را براي ساختن راه‌ها و سازه‌هايشان به بردگي مي‌گرفتند، تكنوفاشيسم را اعمال مي‌كردند. در موارد اخيرتر، پروژه‌هاي برق‌رساني نظير «امتياز دره تنسي» در طول دوران ركود بزرگ در دهه 1930، با پشتوانه ماليات‌دهندگان ساخته شد. آنها مجبور به پرداخت هزينه ساخت سدها و نيروگاه‌هايي شدند كه چشم‌انداز بكر اين منطقه را مخدوش كرد و سپس بدون هيچ حق انتخابي، راه را بر دنياي جديد توسترها، ماشين‌هاي لباسشويي، جاروبرقي‌ها و قبض‌هاي ماهانه برق گشود.
در دهه‌هاي 1940 و 1950، رئيس «جنرال موتور»، آلفرد پي.سالون طي توطئه‌اي تصميم گرفت تا سيستم حمل و نقل عمومي را در شهرهاي بزرگآمريکا خريداري و جمع آوري كند و ترامواهاي ريلي برقي را كه آلودگي كمتري داشتند، با اتوبوس هاي ديزلي ساخت «جي ام» تعويض كند. اين شركت در كنار «استاندارد اويل» و شركت هاي لاستيك‌سازي و ساختمان‌سازي، پر كردن خيابان هاي شهرها با جنون اتومبيل در ميانه قرن گذشته و صاف كردن حومه هاي شهرها را به اجرا گذاشتند. اوج داخلي جنون اتومبيل ميانه قرن، ساخت سيستم بزرگراهي بين ايالتي بود. وابستگي ويران‌كنندهآمريکاييان به اتومبيل، توسط اربابان شركتي و پادوهاي دولتي شان امكان‌پذير شد.
صنعت ارتباطات از راه دور نيز امروزه يك سرمايه‌گذاري تكنوفاشيستي سودآور است. در دهه 1990 من مبارزه‌اي را عليه به كارگيري سيستم «كالر‌اي دي» در ايالت خود به راه انداختم، با اين استدلال كه اين كار به طور بنياديني وضعيت حريم ايمني شخصي را تغيير مي هد. صنعت تلفن در تلاش خود براي مجاب كردن قانون‌گذاران اين ايالت براي به كار گيري كالر‌اي دي شكست خورد، اما يك سال بعد و بي‌شك بعد از آنكه بسياري از مشاركت‌كنندگان در اين كارزار سفرهاي رايگاني را به سنت اندروز انجام دادند، قانون‌گذاران اين ايالت نظرشان را تغيير دادند و عصر جديدي متولد شد.
وقتي به گذشته مي نگرم، مي بينم كه علي‌الظاهر نگراني هاي من در ارتباط با كالر‌اي دي به جا بوده است و امروزه مردم داوطلبانه اي فون هاي داراي سيستمهاي «جي پي اس» را كه برخي از تكنوكرات ها را در هر جايي قادر ميسازد تك‌تك حركات آنها را در فضا و زمان ردگيري كنند، به همراه خود اين طرف و آن طرف مي‌برند. ما راه درازي را تا اينجا پشت سر گذاشته ايم، عزيز من!
اخيراً با يك دانشجوي سابق درباره افزايش به كار گيري سيستم هاي شناسايي و نظارتي در همه جا صحبت مي كردم. اين جوان بيست و پنج ساله روشن‌انديش كه به تازگي مدرك ليسانس خود را در رشته فلسفه گرفته بود، مكرراً تأكيد مي كرد كه دغدغه اي در ارتباط با اين سيستم ها ندارد، چرا كه «او هيچ چيزي براي پنهان كردن ندارد»؛ درست همان طور كه آنها مي خواهند همه فكر كنند!
شست و شوي مغزي براي‌پذيرش واقعيت تكنوفاشيستي، مدت كوتاهي پس از تولد آغاز ميشود، يعني از زماني كه والدين براي مراقبت و نظارت بر اطفالشان، به جاي انسان، دستگاه‌هاي نظارت‌كننده را به كار مي‌گيرند. هدف، وابستگي جمعي و به پرسش نگرفتن وفاداري نسبت به سيستم تكنوفاشيستي است؛ يك دكترين كليدي در فاشيسم كلاسيك. امروزه بيشتر افراد در ايالات متحده، روزانه حدود چهار ساعت خود را در معرض تبليغات زهرآلودي كه از صفحه تلويزيونشان پخش ميشود قرار مي دهند. اكنون كودكان حدود هشت ساعت از روز را به استفاده از فن‌آوري هاي الكترونيكي مختلف، از جمله تلويزيون، ويدئو گيم ها، رايانه ها و تلفن هاي همراه مي‌گذرانند؛ وسايلي كه براي آنها حكم دوستان جان در جاني را دارند.
در يكي از جلسات اخير در دانشگاهي كه در آن تدريس مي‌كنم، سياستي را براي ممنوع كردن استفاده از تلفن هاي همراه در كلاسهاي درس پيشنهاد كردم. بسياري از دانشجويان به متن‌نويسي و خبر گرفتن از تلفن هايشان در سطحي عادت كرده اند كه توانايي آنها را براي يادگيري تضعيف مي كند و به شكلي ويرانگر، پرت‌كننده توجه است. اعضاي سالخورده‌تر دانشكده به شدت از اين طرح طرفداري كردند، در حالي كه اعضاي جوان‌تر كه تلفن هاي همراهشان مثل كمربند به آنها وصل است، گفتند كه از نظر آنها چنين ممنوعيتي درمحوطه دانشگاه براي استفاده از تلفن هاي همراه، نقض آزادي دانشگاهي در وضع مقررات مربوط به كلاس هاي درس آنهاست. تكنوفاشيست ها در حال ربودن دل و ذهن تمامي اعضاي آينده جامعه هستند.
شست و شوي مغزي براي‌پذيرش ديدگاه منحرف تكنوفاشيستي، تنها روي جوانان تأثير نمي گذارد. اگر از هر مسافر خطوط هوايي كه رويه‌هاي «امنيتي» فرودگاه ها را براي سوار شدن بر هواپيما پشت سر گذاشته اند بپرسيد كه آيا اين كارها شكلي افراطي ندارد، احتمالاً اين جمله را خواهيد شنيد كه:«خب، امن بودن بهتر از تأسف خوردن است.» درست همان طور كه آنان ميخواهند مردم بينديشند! اما آيا به راستي تمام نظارت ها و كنترل هاي مردم و نصب دستگاه‌هاي اشعه ايكس براي اسكن تمام بدن، فقط و فقط براي«ايمن بودن» مردم است؟ يا اين كارها به منظور حفظ اموال شركتي گران‌بهاي (هواپيماها) حاكميت شركتي از بلهوسي برخي انسان هاي خطرناك است؟ ما كه نمي‌توانيم به انسان ها اجازه دهيم تا ماشين‌آلات گران‌قيمت را منفجر كنند.
در كنار اينها، يك درون‌مايه محوري تكنوفاشيستي جنگ پيش‌گيرانه نيز وجود دارد. ساخت، خريد و فروش فن‌آوري هاي نظامي از اقتصاد حاكميت شركتي منتج ميشود. پرزيدنت اوباما (كه او نيزيك پادوي شركتي ديگر است) يك بودجه دفاعي بي‌سابقه هفتصدوهشت ميليارد دلاري را براي سال 2011 براي تداوم ماجراجويي هاي امپرياليستي خود در عراق و افغانستان پيشنهاد كرده است. (همين قالب‌بندي بودجه جنگ امپرياليستي تحت عنوان بودجه «دفاعي»، يك ترفند هوشمندانه تكنوفاشيستي است.) هفتصدوهشت ميليارد دلار براي قصابي با فن‌آوري برتر و نابودي و مسموم كردن سياره زمين. ارتش هاي خصوص مثل Xe Services LLC (بلك واتر سابق) كه بخش عمده‌اي از اين بودجه را نصيب خود خواهند كرد، يادآور پليس ها و ميليشياي مخفي تمامي رژيم هاي تماميت‌خواه قرن منفور بيستم هستند.
كتاب هاي آينده، چهره تكنوفاشيسم را بيشتر آشكار خواهند كرد. همان طور كه در سرمقاله درخشان «نيويورك تايمز» آمده است، گسترش خدمات تلفن همراه در سطح جهان، كشورها را از فقر نجات خواهد داد ـ چه بخواهند نجات پيدا كنند و چه نخواهند ـ و طبق نوشته «تايمز»، «كميسيون ارتباطات فدرالآمريکا» يك طرح ده ساله را براي گسترش خدمات اينترنت باند پهن به عنوان كانال اصلي ارتباطات كشور پيشنهاد كرده است ـ البته با پول ماليات‌دهندگان، چه آنها بخواهند چه نخواهند ـ. اين طرح بوي گند اسطوره‌سازي تكنوفاشيستي درباره وعده آينده حاكميت صنعتي درخشان به قيمت آنچه كه مردم ميخواهند يا نياز دارند را مي‌دهد: «ايالات متحده در به كارگيري اينترنت باند پهن و پرسرعت، بسيار جلوتر از كشورهاي ديگر است. حدود يك سومآمريکايياني كه به خدمات اينترنت پرسرعت دسترسي ندارند، يا از پس هزينههاي آن برنمي‌آيند يا اين روش را انتخاب كردهاند».
وعده‌هاي آينده درخشان فن‌آوري محور، سركوب فرد در جهت «خير» بزرگ‌تر حاكميت صنعتي شركتي، چشم‌اندازهاي مهندسي توده اي، جنگ پيش‌گيرانه با فن‌آوري پيشرفته و بي‌احترامي تجاوزگرانه به اكوسسيستم‌هاي زمين است. اين است فرهنگ ما.
نشريه سياحت غرب، شماره 83.
نقد فن‌آوري به مثابه پديده اي مغاير با روح حيات، يكي از درون‌مايه هاي تكرارشونده نقدها و نوشته هاي منتقدان اين حوزه به شمار مي رود كه تلاش دارند از ابعاد گوناگون، تأثيرات مخرب فن‌آوري به طور اعم و فن‌آوري هاي مختلف به طور اخص را بررسي كنند. در مقاله زير نويسنده با موازي‌سازي عملكرد حاكميت شركتي و دولت هاي فاشيستي، تركيب بديعي تحت عنوان تكنوفاشيسم را براي تشريح كنه باورهاي خود ابداع مي كند. حاكميت شركتي از طريق به كارگيري فن‌آوري هاي پيشرفته و وابسته كردن جوامع به استفاده از آنها، به شكلي فاشيستي منويات خود را به اجرا مي گذارد. پديده اي كه هر چه مي گذرد، بر عمق و وسعت آن افزوده مي شود و وجوه بيشتري از زندگي بشر را در بر مي گيرد. روندي كه گويا تمامي موانع را در هم مي كوبد و به پيش مي رود و براي كند يا متوقف كردن آن، جز به تغيير نگرش هاي مردم، يعني كاربران نهايي اين فن‌آوري ها، به هيچ عامل ديگري نمي توان دل بست. هدفي كه با وجود موج هاي پي در پي فن‌آوري هاي نويني كه از راه مي رسند و جاي خود را در زندگي مردم مي گشايند، بيشتر دور از دسترس مي شود.
«اگر قائل به اين باشيم كه هر عصري دكترين خاص خود را دارد، هزاران نشانه وجود دارد كه فاشيسم دكترين خاص عصر ماست».
بنيتو موسوليني(1932)
چند روز پيش، پشت ميز آشپزخانه ام نشسته بودم تا به حساب و كتاب قبض‌هاي ماهانه ام رسيدگي كنم. آن موقع از سال بود كه صورت حساب هاي بيمه صادر مي شدند. در حالي كه چك هاي مربوطه را مي نوشتم، متوجه شدم كه بخش بزرگي از درآمدم توسط صنعت بيمه و ساير عروسك‌گردانان شركتي بلعيده ميشود. آنها چگونه اين كار را انجام مي دهند؟ از طريق عملكرد غير دمكراتيك و تعمدي تدوين قوانيني كه دولت به تصويب مي‌رساند و به اجرا ميگذارد و فقط و فقط آنها را منتفع مي سازد. براي مثال، هر كسي دوست دارد يك اتومبيل داشته باشد، درست است؟ براي راندن اين اتومبيل رؤيايي كه شركتها تخم آن را در ذهنتان كاشته اند، ابتدا بايد پول صنعت بيمه را پرداخت كنيد وگرنه آخر و عاقبت كارتان به زندان مي كشد. هر كسي دوست دارد خانه اي براي خود داشته باشد، درست است؟ اين است رؤياي امريكايي. در اينجا نيز شما ابتدا بايد پول صنعت بيمه را بپردازيد؛ بيمه هاي خصوصي و بيمه مسكن. درست در همين جاست كه شركت هاي بيمه، بانك ها و دولت، با كمك يكديگر جيبتان را خالي ميكنند.
جنبه هاي بسياري از همكاري اجباري كسب و كارها و دولت در زندگي روزمره تان وجود دارد. بعد از خريد اتومبيل رؤيايي خود متوجه مي شويد كه چاره ديگري جز اين كار نداشته ايد، چرا كه صنعت ساختمان‌سازي، جاده ها، مغازه ها، مدارس و محل هاي كسب و كار را در قالب الگوهاي گسترده و غيرمتمركز ساخته اند، جوري كه احتمالاً پاي پياده نمي توانيد به هيچ جا برويد. بعد از پرداخت آن همه حق بيمه، قانون در اكثر ايالت‌ها شما را ملزم مي كند كه سالانه از اتومبيل تان يك بازرسي ايمني فني را به عمل آوريد. براي اين كار هم بايد به صنعت تعمير اتومبيل و دولت ايالتي پول بدهيد. ميخواهيد شرّتان را كم كنيد و برويد و براي خودتان در يك كلبه مغولي زندگي كنيد؟ متأسفم، نمي توانيد. صنعت ساخت و ساز، قوانين منطقه‌بندي را به گونه اي نوشته است كه مانع از هر گونه ساخت و‌سازي جز از طريق صنعت ساخت و ساز مي شوند. شما به دولت محلي ماليات مي پردازيد، بنابراين بايد اين قوانين را رعايت كنيد. آيا مي خواهيد بدون برق مثل يك پيرمرد خسيس زندگي كنيد؟ مطمئناً نميتوانيد. چرا كه شركت هاي تأمين برق، قوانين منطقه‌بندي را جوري مي نويسند كه شما را وادار مي كنند جزو شبكه چشم‌انداز ويران كن، پرنده كش و تشعشع پراكن آنها باشيد و نرخ هاي همواره در حال افزايش آنها را بپردازيد. چه دوست داشته باشيد، چه نداشته باشيد، شما بايد هزينه نيروگاه اتمي يا زغال سنگي را بپردازيد و هزينه هاي معدن كاري و آلودگي هوا و تشعشع پراكني كه اين فنآوريهاي متمركز به همراه دارند را پرداخت كنيد و بر اساس قانون، هيچ انتخاب ديگري نداريد.
اجتماع كسب و كار، اين ادغام منافع صنايع و دولت را فقط كسب و كار هوشمندانه مي نامند. ولي ما ترجيح مي دهيم آن را شركت‌گرايي يا فاشيسم بناميم. همان طور كه موسوليني آن را به تصوير كشيده است، فاشيسم از اهميت آزادي فردي و انتخاب به نفع يك حكومت صنعتي، شركتي و تماميت‌گرا(اين اصطلاح را نيز او جعل كرده است!) مي كاهد. در يك حكومت فاشيستي، شما و من چيزي جز يك عروسك محض در دست يك موجوديت بزرگ ترنيستيم. تنها حكومتِ شركتي شده است كه مي‌تواند به دستاورهاي فني بزرگ و با شكوه دست يابد؛ دستاوردهايي كه به عنوان سرنوشت جمعي قهرمانانه ما از آنها اسطوره‌سازي ميشود (پااندازي رونالد ريگان براي شركت ها تحت عنوان «شهري درخشان بر فراز يك تپه» را به خاطر آوريد).
اجبار قانوني براي پيوستن به يك شبكه برق ـ و بسياري ديگر از اين دستاوردها ـ را به احتمال بيشتر مي‌توان «تكنوفاشيسم» ناميد، چرا كه اين كار به معناي انقياد فرد و قدرتمند كردن حكومت شركت‌گرا، با استفاده از فن‌آوري، هم به عنوان وسيله‌اي براي سودآوري و هم ابزاري براي كنترل توده هاست. مثلاً تلفن ها و خدمات تلفن سيار براي صنعت ارتباطات از راه دور به شدت سودآور هستند. دانشجويانم به من مي گويند كه متوسط صورت حساب تلفن آنها ماهانه حدود هشتاد دلار است. در مقام مقايسه با زماني كه من دانشجوي كالج بودم، در هر لحظه خاص، توجه به چه كسي براي شما ارجحيت دارد؟ تلفن او، همين. به موجب قانون ارتباطات از راه دور سال 1996 كه توسط پا انداز شركتي بيل كلينتون به امضا رسيد، به حكم قانون و به لطف شركت‌هايي چون Verizon، AT&T، T-Mobile و سايرين، تلفنهاي همراه كه يك ابزار كنترل اجتماعي مؤثر هستند، راه خود را به درون زندگي و چشم‌اندازهاي ما گشودند.
تكنوفاشيسم چيز جديدي نيست. رومي‌ها زماني كه مردم را براي ساختن راه‌ها و سازه‌هايشان به بردگي مي‌گرفتند، تكنوفاشيسم را اعمال مي‌كردند. در موارد اخيرتر، پروژه‌هاي برق‌رساني نظير «امتياز دره تنسي» در طول دوران ركود بزرگ در دهه 1930، با پشتوانه ماليات‌دهندگان ساخته شد. آنها مجبور به پرداخت هزينه ساخت سدها و نيروگاه‌هايي شدند كه چشم‌انداز بكر اين منطقه را مخدوش كرد و سپس بدون هيچ حق انتخابي، راه را بر دنياي جديد توسترها، ماشين‌هاي لباسشويي، جاروبرقي‌ها و قبض‌هاي ماهانه برق گشود.
در دهه‌هاي 1940 و 1950، رئيس «جنرال موتور»، آلفرد پي.سالون طي توطئه‌اي تصميم گرفت تا سيستم حمل و نقل عمومي را در شهرهاي بزرگآمريکا خريداري و جمع آوري كند و ترامواهاي ريلي برقي را كه آلودگي كمتري داشتند، با اتوبوس هاي ديزلي ساخت «جي ام» تعويض كند. اين شركت در كنار «استاندارد اويل» و شركت هاي لاستيك‌سازي و ساختمان‌سازي، پر كردن خيابان هاي شهرها با جنون اتومبيل در ميانه قرن گذشته و صاف كردن حومه هاي شهرها را به اجرا گذاشتند. اوج داخلي جنون اتومبيل ميانه قرن، ساخت سيستم بزرگراهي بين ايالتي بود. وابستگي ويران‌كنندهآمريکاييان به اتومبيل، توسط اربابان شركتي و پادوهاي دولتي شان امكان‌پذير شد.
صنعت ارتباطات از راه دور نيز امروزه يك سرمايه‌گذاري تكنوفاشيستي سودآور است. در دهه 1990 من مبارزه‌اي را عليه به كارگيري سيستم «كالر‌اي دي» در ايالت خود به راه انداختم، با اين استدلال كه اين كار به طور بنياديني وضعيت حريم ايمني شخصي را تغيير مي هد. صنعت تلفن در تلاش خود براي مجاب كردن قانون‌گذاران اين ايالت براي به كار گيري كالر‌اي دي شكست خورد، اما يك سال بعد و بي‌شك بعد از آنكه بسياري از مشاركت‌كنندگان در اين كارزار سفرهاي رايگاني را به سنت اندروز انجام دادند، قانون‌گذاران اين ايالت نظرشان را تغيير دادند و عصر جديدي متولد شد.
وقتي به گذشته مي نگرم، مي بينم كه علي‌الظاهر نگراني هاي من در ارتباط با كالر‌اي دي به جا بوده است و امروزه مردم داوطلبانه اي فون هاي داراي سيستمهاي «جي پي اس» را كه برخي از تكنوكرات ها را در هر جايي قادر ميسازد تك‌تك حركات آنها را در فضا و زمان ردگيري كنند، به همراه خود اين طرف و آن طرف مي‌برند. ما راه درازي را تا اينجا پشت سر گذاشته ايم، عزيز من!
اخيراً با يك دانشجوي سابق درباره افزايش به كار گيري سيستم هاي شناسايي و نظارتي در همه جا صحبت مي كردم. اين جوان بيست و پنج ساله روشن‌انديش كه به تازگي مدرك ليسانس خود را در رشته فلسفه گرفته بود، مكرراً تأكيد مي كرد كه دغدغه اي در ارتباط با اين سيستم ها ندارد، چرا كه «او هيچ چيزي براي پنهان كردن ندارد»؛ درست همان طور كه آنها مي خواهند همه فكر كنند!
شست و شوي مغزي براي‌پذيرش واقعيت تكنوفاشيستي، مدت كوتاهي پس از تولد آغاز ميشود، يعني از زماني كه والدين براي مراقبت و نظارت بر اطفالشان، به جاي انسان، دستگاه‌هاي نظارت‌كننده را به كار مي‌گيرند. هدف، وابستگي جمعي و به پرسش نگرفتن وفاداري نسبت به سيستم تكنوفاشيستي است؛ يك دكترين كليدي در فاشيسم كلاسيك. امروزه بيشتر افراد در ايالات متحده، روزانه حدود چهار ساعت خود را در معرض تبليغات زهرآلودي كه از صفحه تلويزيونشان پخش ميشود قرار مي دهند. اكنون كودكان حدود هشت ساعت از روز را به استفاده از فن‌آوري هاي الكترونيكي مختلف، از جمله تلويزيون، ويدئو گيم ها، رايانه ها و تلفن هاي همراه مي‌گذرانند؛ وسايلي كه براي آنها حكم دوستان جان در جاني را دارند.
در يكي از جلسات اخير در دانشگاهي كه در آن تدريس مي‌كنم، سياستي را براي ممنوع كردن استفاده از تلفن هاي همراه در كلاسهاي درس پيشنهاد كردم. بسياري از دانشجويان به متن‌نويسي و خبر گرفتن از تلفن هايشان در سطحي عادت كرده اند كه توانايي آنها را براي يادگيري تضعيف مي كند و به شكلي ويرانگر، پرت‌كننده توجه است. اعضاي سالخورده‌تر دانشكده به شدت از اين طرح طرفداري كردند، در حالي كه اعضاي جوان‌تر كه تلفن هاي همراهشان مثل كمربند به آنها وصل است، گفتند كه از نظر آنها چنين ممنوعيتي درمحوطه دانشگاه براي استفاده از تلفن هاي همراه، نقض آزادي دانشگاهي در وضع مقررات مربوط به كلاس هاي درس آنهاست. تكنوفاشيست ها در حال ربودن دل و ذهن تمامي اعضاي آينده جامعه هستند.
شست و شوي مغزي براي‌پذيرش ديدگاه منحرف تكنوفاشيستي، تنها روي جوانان تأثير نمي گذارد. اگر از هر مسافر خطوط هوايي كه رويه‌هاي «امنيتي» فرودگاه ها را براي سوار شدن بر هواپيما پشت سر گذاشته اند بپرسيد كه آيا اين كارها شكلي افراطي ندارد، احتمالاً اين جمله را خواهيد شنيد كه:«خب، امن بودن بهتر از تأسف خوردن است.» درست همان طور كه آنان ميخواهند مردم بينديشند! اما آيا به راستي تمام نظارت ها و كنترل هاي مردم و نصب دستگاه‌هاي اشعه ايكس براي اسكن تمام بدن، فقط و فقط براي«ايمن بودن» مردم است؟ يا اين كارها به منظور حفظ اموال شركتي گران‌بهاي (هواپيماها) حاكميت شركتي از بلهوسي برخي انسان هاي خطرناك است؟ ما كه نمي‌توانيم به انسان ها اجازه دهيم تا ماشين‌آلات گران‌قيمت را منفجر كنند.
در كنار اينها، يك درون‌مايه محوري تكنوفاشيستي جنگ پيش‌گيرانه نيز وجود دارد. ساخت، خريد و فروش فن‌آوري هاي نظامي از اقتصاد حاكميت شركتي منتج ميشود. پرزيدنت اوباما (كه او نيزيك پادوي شركتي ديگر است) يك بودجه دفاعي بي‌سابقه هفتصدوهشت ميليارد دلاري را براي سال 2011 براي تداوم ماجراجويي هاي امپرياليستي خود در عراق و افغانستان پيشنهاد كرده است. (همين قالب‌بندي بودجه جنگ امپرياليستي تحت عنوان بودجه «دفاعي»، يك ترفند هوشمندانه تكنوفاشيستي است.) هفتصدوهشت ميليارد دلار براي قصابي با فن‌آوري برتر و نابودي و مسموم كردن سياره زمين. ارتش هاي خصوص مثل Xe Services LLC (بلك واتر سابق) كه بخش عمده‌اي از اين بودجه را نصيب خود خواهند كرد، يادآور پليس ها و ميليشياي مخفي تمامي رژيم هاي تماميت‌خواه قرن منفور بيستم هستند.
كتاب هاي آينده، چهره تكنوفاشيسم را بيشتر آشكار خواهند كرد. همان طور كه در سرمقاله درخشان «نيويورك تايمز» آمده است، گسترش خدمات تلفن همراه در سطح جهان، كشورها را از فقر نجات خواهد داد ـ چه بخواهند نجات پيدا كنند و چه نخواهند ـ و طبق نوشته «تايمز»، «كميسيون ارتباطات فدرالآمريکا» يك طرح ده ساله را براي گسترش خدمات اينترنت باند پهن به عنوان كانال اصلي ارتباطات كشور پيشنهاد كرده است ـ البته با پول ماليات‌دهندگان، چه آنها بخواهند چه نخواهند ـ. اين طرح بوي گند اسطوره‌سازي تكنوفاشيستي درباره وعده آينده حاكميت صنعتي درخشان به قيمت آنچه كه مردم ميخواهند يا نياز دارند را مي‌دهد: «ايالات متحده در به كارگيري اينترنت باند پهن و پرسرعت، بسيار جلوتر از كشورهاي ديگر است. حدود يك سومآمريکايياني كه به خدمات اينترنت پرسرعت دسترسي ندارند، يا از پس هزينههاي آن برنمي‌آيند يا اين روش را انتخاب كردهاند».
وعده‌هاي آينده درخشان فن‌آوري محور، سركوب فرد در جهت «خير» بزرگ‌تر حاكميت صنعتي شركتي، چشم‌اندازهاي مهندسي توده اي، جنگ پيش‌گيرانه با فن‌آوري پيشرفته و بي‌احترامي تجاوزگرانه به اكوسسيستم‌هاي زمين است. اين است فرهنگ ما.
پي‌نوشت‌ها:
1 ـ Peter Crabb نويسنده و پژوهشگر
نشريه سياحت غرب، شماره 83.
/ج
