تأثير انسان بر طبيعت و بحران محيط زيست

اگر چه مسائل زيست محيطي از ديرباز وجود داشته ولي اينک شدت بيشتري يافته و مشکلات بيشتري به بار آورده اند. آدمي در عصر حاضر محيط طبيعي را به اقتضاي نيازمنديهاي اقتصادي و اجتماعي خود تغيير شکل بسيار داده است، آنچنان که منابع طبيعي را به منظور استفاده ي روزافزون از منابع انرژي و سوخت هاي فسيل و نيز افزايش توليدات صنعتي تهي ساخته، جنگل ها را به زمين هاي زراعتي تبديل کرده، کوهها را با خاک يکسان ساخته و براي ايجاد ساختمان و محل هاي مسکوني از آنها استفاده کرده است. مسير رودخانه ها را تغيير داده و با قطع درختان جنگلي و استفاده از مراتع و علفزارها براي چراي دام ها و روش هاي نادرست استفاده از زمين، موجبات فرسايش شديد خاک را فراهم آورده است و نيز براي حفظ و ادامه ي زندگي خود، نسل بسياري از حيوانات را از روي زمين، محو کرده است و خلاصه با دخالتهاي خود در طبيعت، نظام طبيعي محيط را به صورت مصنوعي دگرگون ساخته است.
محيط شناسان، دو عامل عمده را مسبب دگرگوني محيط زيست و برهم خوردن تعادل در نظام اکوسيستم ها مي دانند که يکي از اين عوامل، تهيه شدن منابع طبيعي توسط انسان از قبيل انرژي، ذخاير زيرزميني و مواد غذايي، فلزات مهم و بطور کلي منابع تجديد ناپذير و عامل مهم ديگر، ايجاد انواع آلودگي از قبيل آلودگي هوا، آب، خاک و تجمع مواد زايد و آلوده کننده ها در محيط مي باشد.
هرچند مواد زايد و فضولات، معمولاً بر اثر عمل تصفيه، خودبخود در طبيعت به تدريج تجزيه و متلاشي مي شوند و از بين مي روند، ولي چنانچه اين مواد، تجزيه ناپذير بوده و يا به کندي تجزيه گردند، در محيط انباشته شده و در نتيجه، در گردش مواد در طبيعت و مدار بسته ي آنها حرکت کرده و به صورت آلوده کننده در محيط هاي مختلف، نظام اکولوژيک را تهديد مي کند. از جمله ي اين مواد، انواع سموم آفت کش و مواد راديواکتيو و پليمرها و بسياري ديگر از ساخته هاي شيميايي را مي توان نام برد. خلاصه آن که، انسان جزيي از محيط زيست خود بوده و مانند همه جانداران بيوسفر به هوا و آب و خاک و ديگر جانداران نياز دارد، لذا تخريب هر يک از اين اجزا بر تمامي طبيعت اثر خواهد گذاشت، زيرا بقاي هوا و آب و خاک و جانداران چنان به يکديگر وابسته است که اگر يکي از اين اجزا غير قابل استفاده شود، تمامي بيوسفر به نابودي کشانده خواهد شد.
منبع: نشريه پيام پزشک، شماره 55..