چگونه از شک عبور کنيم؟

شک يک معماي ذهني است؛ معمايي همراه با يک احساس منفي درباره ي يک حقيقت، باور يا تصور درباره ي کسي که انگار در هاله يي از مه فرو رفته؛ معمايي که اگر حل نشود، استرس هاي شديدي به همراه مي آورد. شک مي تواند شخصيت ها را ويران کند، رؤياها را از بين ببرد و ما را با روحي شکسته و رواني پريشان رها کند، در حالي که روابط مان را از هم پاشيده و موجب ناسازگاري ما با دنياي اطراف مان شده است. شک، پيام هاي نادرستي به ذهن ما منتقل مي کند و قدرت تجربه و تحليل درست را از ما مي گيرد. همه ي ما در دوره هاي زيادي از زندگي مان اين حس را تجربه کرده ايم يا خواهيم کرد. گريزي از اين تجربه ي وحشتناک نيست؛ تجربه يي که اگر به درستي با آن برخورد نکنيم، پايه هاي محکمي روي آن ساخته مي شود که ديگر ويران کردنش آسان نيست. شک جاي ماندن نيست؛ بايد از آن گذشت.

ادبيات شک
 

شک جزيي از زندگي مادي و معنوي ماست که همه با آن کم و بيش آشنا هستيم. گاهي وقت ها پيش مي آيد که به اطرافيان خود شک مي کنيم، از اين شک رنج مي بريم و وقتي آن را بيان مي کنيم و به زبان مي آوريم، به نتيجه مطلوبي نمي رسيم؛ چون شک لبه ي تيزي دارد که اگر درست به کار برده نشود مي تواند شاهرگ روابط را بزند.
ران هوبارد مي گويد: «يکي از درس هاي غلطي که در مدرسه به ما مي آموزند اين است که بايد سکوت کنيم و اين درس اشتباهي است. وقتي شما به چيزي شک مي کنيد بايد از آن حرف بزنيد. سکوت درمان شک نيست.» وقتي شما درباره ي موضوعي شک داريد، وقتي استرس و اضطراب زيادي را تحمل مي کنيد، اين استرس ناخودآگاه باعث مي شود بر سر هر موضوع کوچکي با طرف مقابل تان، که نسبت به او شک داريد، اشتباه ترين راه را که سکوت است برگزينيد. مثلاً يک کارمند مي داند همکارش مقداري پول اختلاس کرده و مدام با خودش کلنجار مي رود که اين موضوع را به مديرشان اطلاع دهد يا پزشکي از بيماري مراجعش اطلاع دارد اما براي گفتن حقيقت مدام اين دست و آن دست مي کند. فراموش نکنيد در مقابل اين دو سکوت، دو نفر ديگر هم قرار دارند، رييسي که مي داند مقداري پول جابه جا شده و بيماري که نسبت به شرايطش نگران است، در حالي که هيچ کدام حرفي نمي زنند و سکوت کرده اند. اما چگونه بايد سر صحبت را باز کنيم، در حالي که نگران عکس العمل هاي پيش رو هستيم؟ بهتر است خيلي راحت به جاي اينکه اصل مطلب را بگوييد حرف تان را با يک سؤال شروع کنيد؛ مثلاً: «مي خواهم درباره ي شرايط زندگي ات بعد از عمل جراحي با تو صحبت کنم، اما نمي دانم مي توانم با تو روراست باشم يا نه... ؟ ببخشيد آقاي رييس، من مي توانم درباره ي رفتار يکي از کارمندان، نظر شما را بدانم...؟ ازدواج ما با همه ي بدي ها و خوبي هايش براي من شيرين بود، اما چيزي مرا آزار مي دهد، با اين حال مي خواهم آن را با تو در ميان بگذارم. فکر مي کني مي توانم صادقانه حرف هايم را بزنم...؟ آيا تحمل شنيدن حرف هايي که ممکن است تو را ناراحت کند و زياد خوشايند نباشد را داري؛ حرف هايي که فکرشان تا امروز مرا آزار داده است...؟»
اين کار، مسؤوليت پذيري و صداقت شما را در زندگي و کار نشان مي دهد. فراموش نکنيد ساکت ماندن هيچ چيز را حل نمي کند.

شک خوب، شک بد
 

شک خوب، پرس و جويي است که از يک روح و روان مثبت برمي خيزد. اين شک زاييده ي شرايط سخت و خطرناک است، با آرزوي اينکه منتهي به يک پايان روشن يا عملکرد موفقيت آميز باشد. شک بد، پرس و جويي ست که از يک روح و روان منفي و بدبين برمي خيزد و آينده تاريک و کارها را نابسامان و در حال تخريب مي بيند. خلاصه، شک هميشه بد نيست و اين برخلاف نظر کساني است که هميشه مي خواهند ديگران با چشم بسته همه چيز را بپذيرند. آنها تنها يک نوع از شک را پذيرفته اند، در حالي که اگر پايه هاي يک اعتماد بسيار محکم باشد، هيچ گونه شک و شبهه يي نمي تواند آن را از بين ببرد و ترس از شک هاي سازنده، بي مورد است.

بعضي ها از شک مي ترسند
 

آدم هايي که بزرگي شان بيش از آنچه واقعي باشد خيالي است، در برابر شک ديگران، بسيار ناشکيبا هستند. آنها ستايش و خوشامدگويي ديگران را به شک آنها ترجيح مي دهند. چرا که در بسياري مواقع در مقابل سؤال افرادي که به آنها شک کرده اند بي جواب مي مانند، آنها عجله مي کنند و گرد و خاک به راه مي اندازند تا ديگران فرصت فکر و سؤال و شک کردن پيدا نکنند. اگر مي خواهيد جزو اين دسته از افراد نباشيد چاره اش دوره کردن خودتان است؛ يعني قبل از آنکه هر کسي به شما شک کند، خودتان اين کار را انجام دهيد. مثلاً با سؤال هاي ساده يي چون: «آيا من آدم وفاداري هستم؟... آيا من واقعاً جزو آدم هاي خوب محسوب مي شوم؟ چه دليلي براي خودم دارد؟ و...»

شک و پيشگيري قبل از درمان
 

يک شک خوب ممکن است در آستانه ي انجام کاري يا در آغاز يک رابطه در فکر ما جوانه بزند و به جاي اينکه پاي ما را سست کند و چشم هاي ما را به روي حقيقت ها ببندد، با خود سؤال هايي به همراه بياورد که موجب روشن شدن دريچه هاي تاريک آينده شود؛ مثلاً: «آيا اين حقوق براي اين مقدار کافي است؟ ... آيا اين شرکت به ثبت رسيده؟ ... چه تضميني براي باز پس گرفتن مدارک و سفته هاي من وجود دارد؟ و ...»
حتي اين شک مي تواند در رابطه مان هم به ما کمک کند. بطور مثال: «کسي که تا به امروز براي خودش و خانواده اش مفيد نبوده، آيا مي تواند يک شبه تغيير کند؟ ... آيا او درآمد کافي براي اداره ي زندگي اش دارد؟... چرا او گاه و بي گاه غيبش مي زند، بدون اين که کسي را از احوالش باخبر کند؟... چرا مدام در حال چک کردن اطرافيانش است؟ و ...» اين سؤال ها قبل از شروع يک کار و رابطه ي جدي مي تواند به شناخت کامل تر ما نسبت به اطراف مان کمک کند و موجب شود با چشم بازتري وارد دنياي تازه يي شويم که براي ما سرشار از اميد و آرزو است. شک با اين پيش فرض مي تواند مثل يک عامل پيشگيري عمل کند، قبل از اينکه واقعه يي جدي رخ داده باشد. شک مثل درد يک واکسن است در مقابل تحمل درد طولاني يک درمان؛ درماني که اساساً معلوم نيست جوابگو باشد يا نه.
منبع:نشريه 7 روز زندگي، شماره 95.