روشن تر از خاموشي (2)
تغيير ساعت در ايران چقدر بر ميزان مصرف انرژي تأثير مي گذارد
زندگي به وقت جديد!
تغيير ساعت رسمي در دو فصل بهار و تابستان يکي از شيوه هاي بهينه سازي مصرف برق است که در 77کشور جهان، به عنوان يک اصل پذيرفته شده و قانونمند نهادينه شده است. اين اصل نشان از توجيه فني، اقتصادي و اجتماعي اين تصميم دارد که با کاهش زمان اوج مصرف، از هدر رفتن صدها ميليارد ريال بودجه دولت جلوگيري مي کند. با توجه به اينکه مصارف خانگي 23/6 درصد و مصارف عمومي و تجاري 18/4 درصد از مصرف کل کشور را تشکيل مي دهند ،چنانچه با تغيير ساعت رسمي کشور در شش ماهه اول سال، يک ساعت از زمان مصرف برق در اوج مصرف ان کاسته شود، شاهد صرفه جويي قابل ملاحظه اي معادل يک و نيم درصد مصرف برق کل کشور خواهيم بود. کاهش يک و نيم ميليون مگاوات ساعت معادل مصرفي به ارزش تقريبي 450 ميليارد ريال است. از سويي ايت تغييرر ساعت مي تواند از سرمايه گذاري هاي اضافي در احداث نيروگاه ها که به ازاي هر کيلو وات ساعت هزار دلار نياز دارد ، جلوگيري نمايد. از سوي ديگر برخي واحدهاي عمومي، تجاري و خدماتي که ساعت فعاليت روزانه آن ها ثابت است، با جلو کشيدن ساعت ، ميزان مصرف سيستم روشنايي و سرمايشي و ساير تجهيزات، آنان از زمان اوج مصرف انرژي به زمان مصرف متوسط يعني قبل از غروب آفتاب انتقال داده مي شود و موجب کاهش يک ساعت مصرف برق در زمان اوج مصرف خواهد شد.
نياز مصرف برق که از الگوي زماني مصرف کنندگان تبعيت مي نمايد، در ساعات مختلف شبانه روز در شش ماه اول سال، با فرض تغيير ساعت رسمي کشور، داراي اختلاف فاحشي به شرح زير است:
الف) از ساعت 24 تا 8 بامداد (حداقل مصرف انرژي).
ب) از ساعت 8 بامداد تا ساعت 20(متوسط مصرف انرژي).
ج) از ساعت 20تا 24 (حداکثر مصرف انرژي ).
با توجه به اينکه شروع فعاليت ادارات دولتي، بخش هاي خدمات عمومي، تجاري، صنعتي و آموزشي از حدود ساعت هشت صبح آغاز مي شود، منحني بار به تدريج سير صعودي را طي مي کند و در ساعت 14/30 به حداکثر مي رسد. با کاهش فعاليت اين بخش ها سير نزولي مصرف تا ساعت 20، حدود 30دقيقه قبل از غروب آفتاب به حد اقل مي رسد.
با نزديک شدن غروب آفتاب در حدود ساعت 20، در صورت تغيير ساعت و تاريک شدن هوا، همزمان با روشن شدن لامپ هاي منازل، مغازه ها و روشنايي معابر و همچنين افزايش تدريجي استفاده از دستگاه هاي صوتي و تصويري و وسائل و تجهيزات متنوع خانگي، مصرف انرژي به سرعت افزايش يافته و تا ساعت 23 به حداکثر مي رسد.
تغيير ساعت رسمي کشور در 6 ماه نخست سال علاوه بر صرفه جويي در مصرف انرژي و کاهش مصرف سوخت نيروگاه ها دستاوردهاي ديگري در پي دارد که از اين موارد مي توان به تأثير تغيير ساعت در ميزان خواب و نشاط افراد، توليد ناخالص داخلي، کاهش ميزان جرم، کاهش حوادث ترافيکي، فعاليت هاي ورزشي، سلامت عمومي جامعه، فعاليت هاي کشاورزي، وضعيت روحي و جسمي دانش آموزان و طول عمر افراد اشاره کرد.
مديريت مصرف در ساختمان هاي اداري و تجاري
-اگر انرژي مصرفي سالانه کمتر از 100کيلو وات ساعت بر متر مربع باشد در وضعيت بسيار خوبي قرار داريد.
-اگر انرژي مصرفي سالانه بين 100 تا 200 کيلو وات ساعت بر متر مربع باشد در وضعيت قابل قبولي قرار داريد.
-اگر انرژي مصرفي سالانه بين 200تا 300 کيلو وات ساعت بر متر مربع باشد ساختمان داراي مشکلاتي است که با تلاش و کنترل آن قادر به اصلاح آن خواهيد بود.
-اگر انرژي مصرفي سالانه بين 300تا 400کيلو وات ساعت بر متر مربع باشد مشکلات بهره وري ساختمان بسيار اساسي است.
-اگر انرژي مصرفي سالانه کمتر از 100کيلو وات ساعت بر متر مربع باشد در وضعيت بسيار خوبي قرار داريد.
-اگر انرژي مصرفي سالانه بيشتر از 400 کيلو وات ساعت بر متر مربع باشد عملکرد سيستم هاي مصرف کننده انرژي در ساختمان به صورت کلي نا کاراست.
با دستگاه هاي برقي چگونه رفتار کنيم
-تکثير و فتوکپي از نامه ها و مدارک در حجم مورد نياز صورت پذيرد و دستگاه بعد از اتمام کار خاموش شود.
-سقف و بام ساختمان ها از عايق کاري مناسب و خوبي برخوردار باشد تا از اتلاف انرژي جلوگيري گردد.
-ميزان وضوح و دقت صفحه مانيتور کامپيوتر (Resolution) را متناسب بانياز کاري خود انتخاب کنيد. افزايش ميزان وضوح نمايش يک کامپيوتر رنگي باعث افزايش توان مصرفي به ميزان 22 درصد در هر اينچ مي شود.
-پيش نويس نامه هاي تايپ شده، نقشه ها و گزارش ها را حتي الامکان بر روي صفحه کامپيوتر تصحيح نماييد. گرفتن پرينت و انجام تصحيحات بر روي کاغذ، مصرف انرژي و هزينه ها را دو برابر مي کند.
-در صورت امکان به جاي پست کردن نامه يا فکس کردن آن از پست الکترونيکي (E-mail) استفاده کنيد.
-استفاده از برق سه فاز متعادل در شبکه ادارات.
-خاموش کردن کامپيوترها در موارد غير ضروري.
-نصب درهاي اتوماتيک با عکس العمل سريع جهت ورود و خروج در مراکز پر جمعيت و پر تردد مانند ادارات و فروشگاه ها و نيز انبارهايي که عموما درهاي بزرگي دارند.
-براي انجام بسياري از کارهاي اداري مانند تايپ مي توان به جاي استفاده از مانيتورهاي رنگي، از مانيتورهاي تک رنگ سياه و سفيد (SRT: Cathode Ray Tube) استفاده کرد. مانيتورهاي تک رنگ نسبت به مانيتورهاي رنگي 35 تا 50درصد کمتر انرژي مصرف مي کنند.
-دستگاه فکس خود را از نوع جوهر افشان انتخاب کنيد. مصرف انرژي دستگاه هاي فکس جوهر افشان در حالت آماده باش (Standby) خيلي کم است و به علاوه نسبت به دستگاه هاي فکس ليزري 90درصد کمتر انرژي مصرف مي کنند.
آشنايي با انواع لوازم مصرف کننده برق
نوع مصرف وسايل مورد استفاده درصد تقريبي
روشنروشنايي انواع لامپ هاي رشته اي ، فلورسنت،نئون 40
گرمايشي يا سرمايشي شوفاژ،تهويه مرکزي،چيلر،بخاري برقي،کولرآبي وکولر گازي 45
مصارف ثابت و سايرمصارف انواع لامپ هاي دائما روشن،يخچال ،آسانسور،بالابر 15
جمع 100
مديريت مصرف در بخش خانگي با توجه به اين که حدود 80درصد تعداد مشترکان برق را مصرف کنندگان خانگي تشکيل مي دهند. نهادينه شدن مديريت مصرف در اين بخش جامعه کمک فراواني به اقتصاد ملي، صنعت برق و اقتصاد خانواده دارد.
با استفاده منطقي نه تنها هزينه هاي مصرف انرژي کاهش مي يابد، بلکه شاهد آثار قابل توجهي چون کاهش آلودگي محيط زيست، تداوم طول عمر منابع ملي و در نهايت توسعه اقتصادي کشور خواهيم بود. براي مقال در صورتي که هر خانواده ايراني به جاي يک لامپ معمولي 100وات از يک لامپ کم مصرف 20وات تا 5 ساعت در روز استفاده کند ، در هر سال بيش از 2/5 ميليارد کيلو وات-ساعت برق صرفه جويي مي شود که اين رقم بيش از ميزان توليد يک نيروگاه است. بنابراين توجه مشترکان نسبت به ميزان مصرف برق، از طريق کنترل ارقام موجود در قبض ها مي تواند هدف بلند مدتي براي کاهش تدريجي مصرف برق باشد. الگوي مصرف برق خانواده هاي ايراني با تغيير فصول، به علت استفاده از لوازمي متفاوت، تغييرات زيادي دارد. در فصول گرم با استفاده از لوازم برودتي مانند کولر، که داراي توان بالا و نيز زمان مصرف طولاني است. بار زيادي به شبکه تحميل مي شود. به طوري که همواره بيشترين مشکلات از لحاظ ساعات اوج مصرف برق از اواسط تيرماه تا اواسط شهريور ماه و خصوصا در ساعات بين 19 تا 23ايجاد مي شود. در فصول سرد نيز با ورود لوازم گرمايشي مانند بخاري برقي که آن هم از توان بالايي برخوردار است و براي ساعاتي طولاني مورد استفاده قرار مي گيرد. شاهد افزايش مصرف برق هستيم. الگوي مصرف برق همچنين با توجه به شرايط اقليمي و فرهنگي گوناگون در نقاط مختلف کشور مي تواند متفاوت باشد. براي مثال به دليل استفاده گسترده از وسايل برودتي، مناطق گرمسير نسبت به ساير مناطق کشور، در تابستان مصرف برق بيشتري دارند. ازاين رو کنترل الگوي مصرف در فصول مختلف با توجه به شرايط اقليمي و آب و هوايي اهميت بسياري دارد. الگوي مصرف برق يک معيار استاندارد براي کنترل صحيح مصرف برق توسط مشترکان است. استفاده صحيح از تجهيزات برقي مناسب سبب مي شود تا مقدار مصرف برق هر مشترک کمتر از اين معيار شود. در صورتي که مشترکي بيش از مقدار الگوي مصرف، برق مصرف کند بهاي برق او به صورت پلکاني افزايش خواهد يافت.
الگوي مصرف ماهيانه براي مشترکان خانگي در تهران و در فصل تابستان 300کيلو وات-ساعت و در ديگر فصل ها 200کيلو وات-ساعت است. با توجه به اين که قبض برق مشترکان عادي اغلب حدود دوماهه صادر مي شود لذا در قبض برق مصرف متوسط ماهيانه ذکر شده است که مقدار آن قابل مقايسه با الگو خواهد بود.
از طرف ديگر با نصب کنتورهاي ديجيتالي بهاي برق در ساعات مختلف شبانه روز متناسب با ساعات اوج مصرف نرخي متفاوت دارد. به صورتي که در ساعات پيک بار که در تابستان از ساعت 19تا 23 است. بهاي برق با نرخي حدود 4 برابر شرايط عادي و در ساعات کم مصرف که ساعات ابتدايي روز، 1 بامداد تا 6 صبح است با نرخي حدود يک چهارم شرايط عادي محاسبه مي شود.
راهکارهاي مديريت در مصرف برق خانگي
-از وسايل خانگي پر مصرف در ساعات پيک مصرف برق استفاده نکنيد.
-تا جايي که امکان دارد از استفاده همزمان چندين وسيله پر مصرف پرهيز کنيد.
-بهترين زمان استفاده از وسايل خانگي صبح و پيش از ظهر است.
-هميشه از ظرفيت کامل وسايل خانگي استفاده کنيد.
-وسايل خانگي را به طور منظم سرويس کنيد و همواره در بهترين وضعيت و تميزترين حالت از آنها نگهداري کنيد.
-بهترين درجه حرارت منزل در تابستان ؛20تا 28 درجه و در زمستان 17تا 22 درجه است.
-در زمستان و تابستان براي جلوگيري از اتلاف گرما و سرما، درها و پنجره هاي خانه را ببنديد.
برقت را قورت نده!
مصارف روشنايي
-با قرار دادن ميزها در جاي مناسب و تنظيم سطح کار سعي کنيم در هنگام روزاز حداکثر نور طبيعي استفاده به عمل آيد و نور مصنوعي تنها در نقاطي که امکان استفاده از نور طبيعي وجود ندارد به کار برده شود.
-در مورد کارهاي حساسي که نياز به نور زيادتري دارند از روشنايي موضعي (چراغهاي روميزي) استفاده گردد و از روشن کردن تمامي محيط کار به يک ميزان خودداري شود.
-راهروها، پارکينگ ها و انبارها به ويژه در ساعاتي که رفت و آمد به حداقل مي رسد، تنها در حد رعايت ضوابط ايمني روشن گردند و لامپ هاي زائد خاموش شوند.
-سيمها، پريزها و کليدها به موقع بررسي شده و طبق برنامه مرتبي حباب ها، قاب ها و لامپ ها تميز گردند تا از راندمان نوري آنها کاسته نشود.
-در مورد سقف و ديوارهاي محيط کار از رنگ هاي روشن استفاده شود.
-سعي شود از لامپ هاي با وات کم و شدت روشنايي بالا معروف به لامپ هاي کم مصرف استفاده شود.
-در اطاق هاي کار، سالن ها و راهروها کليدهاي کنترل اتوماتيک نصب گردد.
مصارف سرمايشي و گرمايشي
-در جهت سرويس به موقع لوله ها و اتصالات دستگاه ها و جلوگيري از نشتي ها اقدام لازم به عمل آيد.
-در و پنجره هاي اضافي بسته نگهداشته شده و از باز کردن و بستن مکرر آنها به ويژه در هنگام تعطيلي محل کار جلوگيري شود.
-درجه حرارت آب گرم مورد استفاده در ساختمان در حد نياز کاهش داده شود.
-برنامه اي تنظيم شود که تأسيسات گرمايشي يا سرمايشي مرکزي يک ساعت قبل از شروع به کار پرسنل روشن شده و حداقل دو ساعت قبل از خروج پرسنل و تعطيلي اداره خاموش شوند.
-در صورت تنظيم سيستم کنترل به صورت خودکار بايد برنامه تعطيلات و روزهاي خاص به قسمت تأسيسات اعلام گردد تا به صورت دستي نسبت به خارج کردن دستگاه هاي مربوط اقدام شود.
-با توجه به وجود سلايق مختلف در تنظيم دماي محيط حتي الامکان تنظيم ترموستات هادر اختيار مسئول تأسيسات باشد و در تنظيم آن حد متوسط رعايت گردد.
-دو جداره کردن پنجره ها به منظور جلوگيري از اتلاف انرژي بررسي و اجرا گردد.
-در وسايل سرمايشي و گرمايشي از عايق کاري مناسبي بهره گرفته و يا حد اقل آنها را با ورقه آلومينيومي روکش نماييد.
-کولرهاي گازي از جمله پر مصرف ترين وسايل هستند. براي جلوگيري از اعمال خاموشي در شبکه بايد سعي شود تا از استفاده در ساعات پيک مصرف (19تا23) خودداري گردد. در صورت امکان کولر گازي خود را در مسير باد نصب کنيد، زيرا اين کار به علت کاهش فشار بر کولر باعث افزايش بازدهي آن و کاهش مصرف انرژي مي شود.
بهينه سازي مصارف سيستم روشنايي
بخش قابل توجهي از مصارف انرژي الکتريکي را، کارخانجات به خود اختصاص مي دهد که از پتانسيل مديريت مصرف قابل توجهي برخوردار است. به طور کلي براي کنترل روشنايي چهار روش وجود دارد:
1-کنترل برمبناي زمان مشخص استفاده
2-کنترل برمبناي استفاده از روشنايي روز
3-کنترل برمبناي حضور افراد در ساختمان
4-کنترل موضعي توسط کليدها
-بهينه سازي مصرف موتورهاي الکتريکي
تقريبا 60درصد انرژي الکتريکي مصرفي صنايع، صرف موتورهاي الکترکي مي شود. امروزه بهينه سازي مصرف انرژي موتورهاي الکترکي از اهميت ويژه اي برخوردار است.
ماشين هاي الکتريکي به علت آلودگي محيط کار، وجود اصطکاک و عوامل محيطي مانند رطوبت و دما، فرسوده شده و به تعمير و نگهداري دائمي نياز دارند. عوامل ياد شده در بالا، فزون بر کاهش عمر مفيد و اطمينان بخشي کارکرد موتورها، بازده آنها را کاهش داده و اتلاف انرژي را به دنبال خواهد داشت. با استفاده از روش تعمير و نگهداري پيشگيرانه مي توان بازده موتورها را ثابت نگه داشت و مديران واحدهاي صنعتي را در برنامه ريزي مجدد فرآيند توليد، که يکي از روش هاي مديريت بار است، ياري کرد .
برق ساعتي چند؟
زمانبدندي تعرفه ها بهاي انرژي
ساعات عادي(12ساعت) نيمه اول سال از7تا19نيمه دوم سال از 6تا18 عادي
پيک (4ساعت )نيمه اول سال
از 19تا23 نيمه دوم سال از18تا22 3/3 برابرعادي
کم باري (8ساعت)نيمه اول سال
از 23تا7نيمه دوم سال از22تا6 0/25برابرعادي
-مديريت مصرف انرژي از طريق جابه جايي بار غالبا بسيار کم هزينه بوده و نياز به برنامه ريزي و ايجاد انضباط کاري دارد.
منبع: هفته نامه فرهنگي -اجتماعي همشهري مثبت 162
