جالب و خواندني
پلاسماي خون
چرا بعد از غذا يک چرت خيلي مي چسبد؟
بزاق پشه ماده باعث خارش محل نيش است؟
راسو براي دفاع از خود مجهز به سلاح شيميايي است؟
گوگرد کلاً گاز بسيار بدبو و غير قابل تحملي است. بوي بدي که بسياري از اوقات از فاضلاب ها متصاعد مي شود به گوگرد مربوط است. تخم مرغ گنديده و سير هم مقادير زيادي گوگرد دارند. بوي ترکيبات شيميايي حاوي گوگرد آن قدر قوي و غيرقابل تحمل است که به سختي از لباس و پارچه پاک مي شود. راسو از اين سلاح شيميايي براي دفع دشمنان خودش استفاده مي کند. معمولاً وقتي راسو احساس خطر کند اين ترکيبات گوگردي را با سرعت بالايي به سمت هدف اسپري مي کند. سلاح راسو برخي اوقات باعث کور شدن موقتي دشمن مي شود و راسو فرار مي کند. البته بايد اين را هم بدانيد ظرفيت استفاده راسو از سلاحش پنج تا شش بار در يک روز بيشتر نيست و اگر غده هاي حاوي مواد شيميايي خالي شوند، 10 روز طول مي کشد تا دوباره پر شود. نکته ديگر اينکه هيچ راسويي راسوي ديگر را هدف حملات خود قرار نمي دهد. همه حيوانات هم از راسو وحشت ندارند، نمونه اش عموجغد شاخدار خودمان که چون حس بويايي اش ضعيف است بدون ترس از بوئي نامطبوع راسو، آن را شکار مي کند.
وال تنها پستانداري است که زير آب زنده مي ماند؟
در هر حال وال هم مانند موجودات زنده براي نفس کشيدن به اکسيژن موجود در هوا يا آب احتياج دارد. وال براي تنفس مانند انسان از شش هايش استفاده مي کند؛ براي همين هم هست که به سطح آب اقيانوس مي آيد. با اين همه وال ها بيني ندارند. به جايش يک حفره روي سرشان دارند که از طريق همان حفره ها، هوا را به داخل بدنشان مي کشند. اين عمل باعث ايجاد يک فواره آب کوچک روي سر وال مي شود که از دور تشخيص وال را آسان مي کند. اما وقتي وال زير آب است، اين سوراخ بسته مي ماند تا آب وارد شش هاي وال نشود و وقتي که روي سطح آب است خود به خود باز مي شود. اين عمل باز و بسته شدن توسط چند ماهيچه کنترل مي شود. البته انواع مختلفي از وال ها هم وجود دارند که دو تا حفره دارند.
چرا وقتي قاشق را خم کنيم گرم مي شود؟
چرا هوا، کله معلق مي شود؟
تاکنون چند نفر روي کره زمين زيسته اند؟
تا پيش از پيدايش تاريخ مدون هيچ گونه سرشماري اي انجام نشده است. اولين تخمين جمعيت در تمدن غرب در امپراتوري روم صورت گرفت. گاه در قرون وسطي و عهد رنسانس متفکران جمعيت را تخمين ده اند. اولين سرشماري جديد در مستعمرات انگليسي و فرانسوي در کانادا در سال 1655 صورت گرفت. اولين سرشماري منظم کشوري در سال 1750 در سوئد آغاز شد و آمريکا از 1790 به بعد هر دهه يک بار سرشماري داشته است اما بيشتر کشورها خيلي ديرتر دست به اين کار زده اند. مثلاً اولين سرشماري روسيه در سال 1870 بود حتي امروزه نيز بسياري از کشورها سرشماري نمي کنند يا سر شماري آنها منظم نيست.
جمعيت چين نيز تنها در دوره اخير با دقت معين شده است. اما با به کارگيري اصول بوم شناسي و مطالعه اقوام بدوي مي توان به يک درک خام از کل رقم انسان هايي که تاکنون روي زمين زندگي کرده اند رسيد با جمع کردن کل مقادير و از جمله آنچه اطلاعات که از شروع تاريخ مدون به بعد باقي مانده، تخمين زده مي شود که حدود 50 ميليارد نفر روي کره زمين زندگي کرده باشند. عجب آنکه 6/5 ميليارد مردم زنده کنوني حدود 10 درصد از کل کساني هستند که در همه زمان ها زنده بوده اند.
آيا مي دانيد که: وقتي يک انسان مي ميرد، آخرين حسي که از کار مي افتد حس شنوايي است و نخستين حس، حس بينايي.
پيس ميکر يا همان باتري قلب چگونه کار مي کند؟
ضربان ساز مصنوعي يا همان پيس ميکر، نوعي وسيله توليد کننده امواج الکتريکي است که مردم آن را به نام باتري قلب مي شناسند. ضربان ساز براي افرادي استفاده مي شود که قلبشان به خودي خود، توانايي توليد ايمپالس يا امواج الکتريکي مناسب جهت ايجاد ضربان در ماهيچه قلب را ندارد. همچنين پيس ميکر در قلب هايي که جريان الکتريک توليدي قلب به نحوي متوقف شده يا به کندي عبور مي کند نيز به کار مي رود. ضربان سازهاي جديد طوري طراحي شده اند که به پزشک اجازه مي دهند ضربان مناسب با سن و شرايط هر بيمار را تنظيم کند. معمولاً جراحان قلب، پيس ميکر را در زير شانه چپ روي قفسه سينه يا روي شکم کار مي گذارند. از آنجا که پيس ميکر با باتري کار مي کند، بنابراين بعد از مدتي باتري ها ضعيف شده و نياز به تعويض دارند و بايد مجدداً عمل جراحي کوچکي روي فرد انجام شود. مشکل ضربان سازهاي قديمي اين بود که سرعت توليد ضربان الکتريکي که در نهايت منجر به انقباض قلب مي شود، ثابت و معين بود و اين براي بيمار آزار دهنده بود، چرا که به طور مثال در زمان انجام يک فعاليت شديد مثل ورزش، سرعت آن افزايش پيدا نمي کرد. اين منجر به تنگي نفس و بي حالي بيمار مي شد و از آن بدتر اينکه سرعت زنش قلب در زمان خواب که در فرد طبيعي کاهش پيدا مي کند، در افراد بيمار ثابت مي ماند و خواب فرد را دچار اختلال مي کرد. اما نسل جديد پيس ميکرها قابليت انطباق با شرايط فيزيکي بدن را دارند و سرعتشان قابل تنظيم است. اجاق هاي مايکرويو، بخاري برقي، کنترل تلويزيون يا ديگر وسايل رايج در منزل، ضربان ساز را تحت تأثير قرار نمي دهند. بيماراني که پيس ميکر دارند براي استفاده از موبايل بايد آن را به فاصله 15 سانتي متر دورتر از ضربان ساز نگه دارند. اکثر افراد داراي ضربان ساز، عمر طبيعي دارند.
زبان فارسي و عربي را چه کساني اختراع کرده اند؟
در داستان معروف برج بابل، انسان ها شروع به ساختن برجي بلند مي کنند تا به آسمان دست يابند اما ساکنان آسمان، بيمناک از استيلاي آدميان، زبان هاي آدميان را دگرگون مي کنند تا ميان آنها يکدلي از ميان نرود و از آن زمان مردمان زبان هاي متفاوتي دارند. البته اين داستان مربوط به تورات است و ما با آن موافق نيستيم. زبان ها ناگهان پيدا نشده اند. به علاوه زبان ها را کسي اختراع نمي کند. گرچه اين کار امکان پذير است (مثلاً زبان هاي اختراع شده مثل اسپرانتو وجود دارند) ولي زبان هايي قديمي مثل فارسي و عربي به طور طبيعي و طي قرن ها از زبان ها قديمي تري به وجود آمده اند. حدود 12 تا 20 هزار سال پيش قومي با پوست نسبتاً روشن از عربستان به سمت خاورميانه روانه شدند. برخي از آنها تا چين پيش رفتند، برخي در خاورميانه ماندند، برخي به قفقاز رفتند، بعضي به آسياي مرکزي، و برخي نيز به سمت غرب؛ يعني آناتولي و اروپا. قوم باستاني، نياکان مشترک ايراني ها، هندي ها، اروپايي ها، قفقازي ها، سومري ها و اقوام سامي، مثل عرب ها، آشوري ها و يهودي ها بودند. طي چند هزار سال اين اقوام با هم آميختند و جابه جا شدند و تقريباً از همان اول تبار و زبان سامي ها و هند و اروپايي ها از هم تفکيک شد گرچه مرتب با هم در ارتباط بودند و بده و بستان زباني و فرهنگي داشتند. قوم هند و اروپايي باستان به اقوامي مانند آريايي ها (هند و ايراني) و اروپايي ها تقسيم شد و قوم سامي باستان هم به اقوامي مثل فلسطيني ها، آراميان، اکدي ها، يهوديان، عرب هاي جنوبي و شمالي تقسيم شد. هند و اروپايي ها زبان مشترکي داشتند که طي تقسيم اين اقوام، اندک اندک تغيير کرد و به زبان هاي امروزي هند و اروپايي مثل فارسي، انگليسي، فرانسه و هندي تبديل شد. شباهت ميان اين زبان ها و واژه ها و دستور و قواعد آنها به دليل اين است که چند هزار سال پيش، همه آنها يک زبان بوده و به تدريج با هم فرق کرده اند. زبان هاي سامي هم همين طور. البته ميان زبان هاي سامي و هندي و اروپايي هم شباهت هايي بسيار کم ديده مي شود که به همان اقوام 20 هزار سال پيش بازمي گردد. براي مثال وجود حرف تعريف، يکي از شباهت هاي مهم ميان زبان هاي سامي، زبان هاي شمال آفريقا (زبان هاي حامي)، زبان هاي هند و اروپايي و زبان هاي قفقازي است. به هر حال زبان فارسي و عربي، ريشه در چنين تاريخي دارند و البته اختراع هيچ شخص خاصي محسوب نمي شود.
منبع: نشريه همشهري دانستنيها شماره 35
