قرآن، مشكات عرش
نویسنده : محمدرضا رمزي‌اوحدي
پنج نكتة كوتاه با قاريان قرآن كريم
اما نخست، ترجيع‌بندي روايي و حديثي در خصوص عظمت توجه به قرآن كريم را زيور اين مطلع مي‌نماييم.
امام علي(ع) به «محمد حنفيه» مي‌فرمايند: «قرآن عهد خداست. مبادا بر تو روزي بگذرد و عهد خدا را نخواني.»
و در فرازي ديگر فرموده‌اند: «كسي، در عمل كردن به قرآن از تو پيشي نگيرد.»
هم‌چنين رسول خدا(ص) در حديثي مي‌فرمايند: «آن‌كه از قرآن روشنايي بجويد، خداوند به او نورانيت مي‌دهد و آن‌كه كارهايش را به وسيلة قرآن تنظيم كند، خدا او را از خطاها نگه مي‌دارد...»
و در كلامي شيرين‌تر افزوده‌اند: «اي گروه قرآن‌خوان‌ها! از خداوند بپرهيزيد و تقوا داشته باشيد، در آن‌چه كه از كتاب‌هايش به شما داده است؛ زيرا من مسئولم و شما هم مسئوليد؛ من در رساندن رسالت مسئولم و شما دربارة قرآن و سنت من مسئوليد.»
استمرار و مداومت در خواندن قرآن كريم
خداوند در سورة مباركة «مزمل»، آية 20 مي‌فرمايد: «آن‌چه براي شما ميسر است، از قرآن بخوانيد. خداوند مي‌داند گروهي از شما بيمار مي‌شوند و گروهي ديگر براي به‌دست آوردن روزي خدا به سفر مي‌روند و دسته‌اي ديگر از شما در راه خدا جهاد مي‌كنند؛ پس به اندازه‌اي كه براي شما ممكن است، از آن تلاوت كنيد.»
پس بهرة ما از قرآن نبايد صرفاً به ماه رمضان خلاصه شود. اين بهره را بايد در تمام روزهاي سال، دائمي نمود كه در روايت، قرائت دست‌كم پنجاه آيه در روز، مورد سفارش و تأكيد قرار گرفته است.
از اين‌رو حضرت امام خميني(ره) به فرزندشان حاج احمد آقا مي‌نويسند: «فرزندم! با قرآن، اين كتاب معرفت، آشنا شو؛ اگرچه با قرائت آن، و راهي به‌سوي محبوب باز كن.»
احترام به قرآن كريم
ما اگر در محضر عالم بزرگي حضور داشته باشيم، به او بي‌احترامي نمي‌كنيم؛ بلكه به‌گونه‌اي عمل مي‌كنيم كه گوياي توجه و اردات ما باشد. ما بايد در محضر قرآن نيز چنين حالت خاضعانه‌اي را داشته باشيم، بلكه به مراتب، بالاتر از اين نوع احترام‌ها؛ آن‌چنان كه دقيقآً نشان‌گر توجه تام ما به ساحت مقدس قرآن باشد. «مولانا» در مثنوي، نتيجة بي‌ادب را در قالبي زيبا آورده است كه، «بي‌ادب محروم ماند از لطف رب.»
دستور صريح قرآن به ما اين است كه هنگام قرائت قرآن توسط ديگران، سكوت كنيم.متأسفانه همين معناي مهم، يعني سكوت در برابر قرآن و گوش دادن به آن، در مجالس ترحيم زير پا گذاشته مي‌شود. قاري، قرآن مي‌خواند و يكي چاي مي‌خورد، ديگري صحبت مي‌كند، يكي سيگار مي‌كشد و يكي مشغول صحبت با تلفن همراه خود است و...
بنابراين امام سجاد(ع) در «صحيفة سجاديه» به خداوند عرض مي‌كند: «ما را از كساني قرار ده كه قرآن را چنان‌كه شايستة حفظ و نگهداري آن است، نگاه مي‌دارند.»
خواندن معني قرآن
شيطان در تلاش است تا بهرة ما را از قرآن كم‌تر كند و در مرحلة نخست؛ يعني قرائت ظاهري آن نگه دارد، ولي بايد يك قدم جلوتر آمد و با معاني قرآن مأنوس شد. چه‌طور ممكن است انساني از معاني و مفاد كتابي كه وقف هدايتش شده است، سر در نياورد؟ در رد اين القاي شيطاني، امام خميني(ره) مي‌فرمايند: «اگر قرآن نبود، باب معرفت الله بسته بود، الي الابد.»
و در جايي ديگر فرموده‌اند: «قرآن؛ كتاب جاويد انسان‌ساز.»
چه‌طور ممكن است كتابي انسان‌ساز باشد، ولي قابل فهم براي خوانندة آن نباشد؟
تفكر در معاني قرآن كريم
بايد توجه كرد كه با سطحي‌نگري نمي‌تون به ابعاد و اعماق يك مطلب مهم، ارزشمند، متعالي، بزرگ و عميق دست يافت. مسألة تدبر در قرآن را مي‌توان به شكل‌هاي گوناگون پياده كرد؛ مثلاً با مراجعه به تفاسير مختصري است كه در بازار كتاب به وفور يافت مي‌شوند.
مقام معظم رهبري، در خصوص تفكر در معاني قرآن مي‌فرمايند: «اكنون نوبت آن است كه با تدبر و تعمق در قرآن كريم و با گسترش و تعميق فرهنگ اصيل قرآني در سطح جامعه، يكايك رهنمودها و فرامين قرآن را براي تشكيل نظام اسلامي كامل، به‌كار گيريم و جامعه را قرآن مجسم كنيم.»
حضرت امام هم‌چنين در نوشته‌اي به همسر حاج احمد آقا مي‌نويسند: «به دخترم مي‌گويم در قرآن كريم؛ اين سرچشمة فيض الهي، تدبر كن... تدبر در آن، انسان را به مقام‌هاي بالاتر و والاتر هدايت مي‌كند.»
ارائة خود به آيات قرآن كريم
قاري در هر آيه‌اي كه مي‌خواند، نسبت خود را با آن آيه درمي‌يابد. اگر آيه دربارة متقين باشد، مي‌فهمد كه فاصله‌اش با آن‌ها چه‌قدر است و اگر آيه دربارة دوزخيان باشد، به‌راحتي در مي‌يابد كه آيا او نيز اهل عذاب است يا نه.
بنابراين اين شيوة قرآن خواندن، آن‌هم با آدابش، آثار و بركات خاص خود را دارد. مرحوم علامه «طباطبايي»، مي‌فرمايند: «استادمان آيت‌الله آقا «سيد علي قاضي»، فرمود: «اگر من به جايي رسيده باشم، از دو چيز است؛ قرآن كريم (قرائت آن) و زيارت حضرت سيدالشهدا(ع).»»
منبع: ماهنامه امتداد شماره 57
/ج
