نویسنده: علی نقی فقیهی
دوم.عوامل تأثیرگذار مستقیم
الف-شناسایی شرایط ارتباط جنسی
از جمله شرایط ارتباط جنسی، موقعیت مکانی و زمانی مناسب برای برقراری ارتباط های جنسی است. باید توجه داشت که تبیین این شرایط در متون حدیثی، به دلیل آثار روانی و تربیتی آن شرایط، به روی زوجین و بوِیژه بر فرزندانی است که از آنها متولد می شوند. اینک به این شرایط اشاره می گردد:1.شرایط مکانی
ارتباط جنسی، یکی از خصوصی ترین روابط بشری است و معمولاً انسان ها دوست ندارند کسی در این لحظات، آنها را مشاهده کنند و مشاهده فردی دیگر (حتی کودکی خردسال)، حیا و عفت را از بین می برد. بنابراین، این ارتباط باید در مکانی صورت گیرد که کسی قادر به دیدن آنها نباشد. پیامبر (ص) می فرماید:إذا أتی أحدکم أهله فلیستتر، فإنه إذا لم یستتر استحیت الملائکه و خرجت و حضرت الشیاطین، فإذا کان بینهما ولد کان للشیطان فیه شرک.(1)
هنگامی که قصد هم بستری با همسرتان دارید، در جایی انجام دهید که مستور باشید، چرا که اگر این گونه نباشد، ملائکه شرم می کنند و از آنجا خارج می شوند و شیاطین وارد می شوند و اگر فرزندی میان شما باشد، برای شیطان، شریکی پیدا شده است.
در حدیث دیگری از امام صادق (ع) روایت شده که می فرماید:
لا یجامع الرجل امرأة و لا جاریةً و فی البیت صبی فإن ذلک مما یورث الزنا.(2)
از آمیزش کردن در جایی که در خانه، کودکی هست (که آنها را می بیند یا صدای آنان را می شنود) خودداری کنید که این کار، به وجود آورنده زناست.
از جمله موقعیت های مکانی، رو یا پشت به قبله و یا در کشتی به رابطه ی جنسی پرداختن است. امام صادق (ع) می فرماید:
لا تجامع فی السفینة و لا مستقبل القبلة و لا مستدبرها.(3)
در کشتی، با همسرت نزدیکی نکن؛ همچنین در حالی که رو به قبله یا پشت به قبله خوابیده ای.
همچنین زیر درخت نیز برای رابطه ی جنسی مناسب نمی باشد. پیامبر (ص) می فرماید:
لا تجامع امرأتک تحت شجرة مثمرة فإنه إن قضی بینکما ولد یکون جلاداً قتالا أو عریفاً.(4)
زیر درخت باردار، نزدیکی نکن، که اگر نطفه ی فرزندی منعقد شود، ممکن است خونریز یا کاهن شود.
در احادیث از آمیزش روی پشت بام و مسافرت های کوتاه نیز نهی شده است. پیامبر (ص) فرمود:
یا علی! لا تجامع علی سقوف البنیان، فإنه إن قضی بینکما ولد یکون منافقاً، مرائیاً مبتدعاً.(5)
علی جان، روی پشت بام با همسرت نزدیکی نکن، که اگر نطفه ای منعقد شود، آن کودک، منافق، دورو و بدعت گذار می شود.
همچنین آن حضرت فرمود:
لا تجامع أهلک أذا خرجت إلی سفر مسیرة ثلاثة أیام و لیالیهن، فإنه قضی بینکما
ولد یکون عوناً لکل ظالم.(6)
در مسافرتی که مسیرش سه شبانه روز است، با همسرت نزدیکی نکن؛ زیرا اگر نطفه ای در این زمان منعقد شود، کمک کننده به ظالم خواهد شد.
2.شرایط زمانی
در روایات معصومان (ع) زمان هایی معرفی شده که در آنها نزدیکی (البته بیشتر به قصد فرزند دار شدن) مکروه است و زمان هایی هم مستحب است.امام رضا (ع) فرمود:
لا تقرب النساء من أول اللیل صیفاً و لا شتاءً و ذلک لأن المعدة و العروق تکون ممتلئةً و هو غیر محمود و یتولد منه القولنج و الفالج و اللقوة التفرس و الحصاة و التقطیر و الفتق و ضعف البصر و رقته. فإذا أردت ذلک فلیکن فی آخر اللیل، فإنه أصلح للبدن و أرجی للولد و أزکی للعقل فی الولد الذی یقضی الله بینهما.(7)
از نزدیکی کردن با همسرت در اوایل شب چه در تابستان و چه در زمستان خودداری کن؛ چرا که در آن هنگام، معده و رگ ها پر هستند. لذا نزدیکی مطلوب نیست و باعث ایجاد قولنج و فلج و نقرس و سنگ کلیه و تقطر ادرار و فتق و ضعف بینایی می شود. پس اگر قصد این کار را داشتی، بهتر است که آخر شب باشد؛ چرا که برای بدن مفیدتر است و برای هوش فرزندی که نطفه اش منعقد می گردد، بهتر است.
فردی از امام باقر (ع) سؤال کرد: چه اوقاتی وجود دارد که در آن، آمیزش حتی اگر حلال باشد؟ مکروه است؟ امام فرمود:
من طلوع الفجر إلی طلوع الشمس، و من مغیب الشمس إلی مغیب الشفق، و فی الیوم الذی تنکسف فیه الشمس و فی اللیلة ینخسف فیها القمر، وفی الیوم و اللیلة التی تکون فیها الریح السوداء أو الریح الحمراء الریح الصفراء و الیوم و اللیلة التی تکون فیها الزلزلة.(8)
از هنگامی که فجر طلوع می کند تا طلوع خورشید، از هنگامی که خورشید غروب می کند تا وقتی که سرخی آن می رود، در روزی که کسوف یا خسوف رخ دهد، در هنگامی که بادهای سیاه یا زرد یا سرخ بوزد و یا در روز و شبی که زلزله باشد.
امام صادق (ع) می فرماید:
لا تجامع فی أول الشهر، و لا فی وسطه، و لا فی آخره، فإنه من فعل ذلک فلیسلم لسقط الولد. فإن تم أوشک أن یکون مجنوناً. ألا تری أن المجنون أکثر ما یصرع فی أول الشهر و وسطه و آخره.(9)
از آمیزش در اول ماه و آخر ماه و وسط ماه بپرهیز که اگر این کار را بکنی، احتمال سقط شدن فرزندت زیاد می شود. اما اگر سقط نشود و متولد گردد، احتمال دیوانگی او زیاد است. آیا نمی بینی که صرع، در اول ماه و وسط ماه و آخر ماه، بیشتر به سراغ بیماران صرعی می رود؟
همچنین فرمود:
تکره الجنابة حین تصفر الشمس و حین تطلع و هی صفراء.(10)
جنب بودن در وقتی که خورشید زرد می شود و یا طلوع می کند و در حالی که زرد رنگ است مکروه است.
در این نوع احادیث، رفتارهای جنسی در زمان های خاص، در بروز مشکلات جسمی و روانی، مؤثر دانسته شده اند. این، بدان معناست که رفتارهای جنسی در شرایط زمانی یاد شده، احتمال ابتلا به نقص عضو و بیماری های جسمی و روانی را در فرزند (نوعاً) و در همسران (به صورت خاص)، افزایش می دهد. با آموزش این شرایط به جوانان و پرهیز آنان از روابط جنسی در این اوقات ویژه، احتمال ابتلا به بیماری های گوناگون ناشی از این نوع رفتارها، کاهش می یابد.
در احادیث، مواقعی که روابط جنسی (بویژه به منظور بچه دار شدن) مناسب است و ممکن است که آثار روانی-عاطفی، معنوی و جسمی مطلوبی را به دنبال داشته باشد، به آن پرداخته شده است. پیامبر (ص) در سفارش های خود می فرماید:
و علیک بالجماع لیلة الإثنین، فإنه إن قضی بینکما ولد یکون حافظاً لکتاب الله، راضیاً بما قسم الله-عزوجل-له إن جامعت أهلک فی لیلة الثلاثاء فقضی بینکما ولد فإنه یرزق الشهادة بعد شهادة أن لاإله إلا الله و أن محمداً (ص) رسول الله و لا یعذبه الله مع المشرکین و یکون طیب النکهة و الفم، رحیم القلب سخی الید، طاهراً اللسان من الغیبة و الکذب و البهتان و إن جامعت أهلک لیلة الخمیس فقضی بینکما ولد فإنه یکون حاکماً من الحکام أو عالماً من العلماء، و إن جامعتها یوم الخمیس عند زوال الشمس عن کبد السماء فقضی بینکما ولد فإن الشیطان لا یقربه حتی یشیب و یکون قیماً، و یرزقه الله- عزو جل- السلامة فی الدین و الدنیا... و إن جامعتما یوم فی الجمعة بعد العصر فقضی بینکما ولد فإنه یکون معروفاً، مشهوراً عالماً و إن جامعتها فی لیلة الجمعة بعد العشاء الآخرة فإنه یرتجی أن یکون الولد من الأبدال إن شاءالله تعالی.(11)
بر تو باد به آمیزش در شب دوشنبه! اگر خدا بچه ای را نصیب شما کند، احتمال دارد که حافظ کتاب خدا بشود و از آنچه خداوند-عزوجل-از رزق و روزی به او می دهد، کمال رضایت را داشته باشد. اگر با همسرت در شب سه شنبه آمیزش کنی و بچه ای را خدا به شما بدهد، احتمال دارد بعد از این که مؤمن می شود و شهادتین (خدایی جز خدای یگانه نیست و محمد فرستاده ی اوست)را می گوید، به مقام شهادت برسد. هرگز خداوند، چنین کسی را با مشرکان به جهنم نمی برد. از آثار احتمالی انعقاد نطقه بچه در شب سه شنبه، این است که مبتلا به افسردگی و اندوهگینی نمی شود. او دل نازک و سخاوتمند می شود. از غیبت، دروغ و تهمت و به دیگری، خود را پاک نگه می دارد. و اگر در شب پنج شنبه، با همسرت آمیزش کنی و نطفه بچه در این شب منعقد گردد، احتمال دارد که بچه، به حکومت برسد و یا دانشمند شود. و اگر در روز پنج شنبه نزدیک ظهر، آمیزش صورت گیرد و نطفه منعقد گردد و احتمال این که فرد فهیمی شود و شیطان، تا پیری به سراغش نیاید،
زیاد است. همچنین محتمل است خداوند-عزوجل-سلامت دینی و دنیوی به او عطا نماید...و اگر انعقاد نطفه، در عصر روز جمعه صورت پذیرد، امکان دارد که بچه، شخصی معروف و مشهور و دانشمند بشود و اگر در شب جمعه، بعد از نماز عشا انعقاد صورت گیرد، امید آن که صالحی از صالحان بشود؛ ان شاء الله!
همچنین پیامبر (ص) در سفارشی در مورد آمیزش در اوقات خاصی، به دلیل احتمال درصدی از آثار نامطلوب بر فرزند می فرماید:
و لا تجامع امرأتک بعد الظهر، فإنه إن قضی بینکما ولد فی ذلک الوقت یکون أحول و الشیطان یفرح بالحول فی الإنسان. و لا تجامع امرأتک فی أول الشهر و وسطه و آخره، فإن الجنون و الجذام و الخبل یسرع إلیها و إلی ولدها. ولا تجامع امرأتک فی لیلة الفطر، فإنه إن الا قضی بینکما ولد لم یکن ذلک الولد إلا کثیر الشر. لا تجامع امرأتک فی لیلة الأضحی فإنه إن قضی بینکما ولد یکون ذا ستة أصابع أو أربعة. ولا تجامع أهلک فی لیلة النصف من شعبان، فإنه إن قضی بینکما ولد یکون مشوها ذا شامة فی شعره و وجهه. و لا تجامع أهلک فی آخر الشهر إذا بقی منه یومان، فإنه إن قضی بینکما ولد یکون عشاراً أو عوناً للظالم و یکون هلاک فئام من الناس علی یدیه. و لا تجامع أهلک فی أول ساعة من اللیل، فإنه إن قضی بینکما ولد لا یؤمن أن یکون ساحراً مؤثراً للدنیا علی الآخرة.(12)
بعدازظهر، با همسرت نردیکی نکن، که اگر فرزندی در آن هنگام تشکیل شود، چشمان او چپ و دو بین می شوند و شیطان، از این نقص در انسان شاد می شود. در اول و وسط و آخر ماه نیز نزدیکی نکن که احتمال دارد جنون، جذام و گیجی، به همسر و بچه اش روی آورد. در شب عید فطر، نزدیکی احتمالاً باعث شرور شدن بچه بگردد. در شب عید قربان نزدیکی نکن، که ممکن است انگشتان بچه، شش تایی یا چهارتایی شود. در شب نیمه شعبان جماع نکن، چون محتمل است که بچه، زشت و ناخوشی در مو و صورتش پدید آید. نزدیکی کردن در دو روز مانده به آخر ماه، احتمال می رود که بچه، مالیات بگیر و همکار ستمگران شود و چه بسا عده ای از مردم بی گناه، با دست او به هلاکت بیفتند. نزدیکی در ساعت
اول شب، ممکن است بچه ای که انعقاد نطفه اش در این وقت بوده، ساحر بشود و دنیا را به آخرت ترجیح دهد.
3.شرایط روانی
از شرایط مهم برقراری رابطه ی جنسی، این است که زن و مرد، هر دو، آمادگی روحی برای آن داشته باشند. این آمادگی روحی-روانی و آرامش علاوه بر آن که باعث رسیدن به اوج لذت هر دو می شود، در نطفه ای هم که منعقد می شود، تأثیر به سزایی دارد و زمینه انتقال صفات ارثی مطلوب را فراهم می سازد. از این رو در احادیث، تأکید بر آن است که هنگام برقراری رابطه جنسی و آمیزش، زوجین، از هر گونه اضطراب، نگرانی و موقعیت هایی که آرامش آنها را برهم می زند، به دور باشند. امام حسن مجتبی (ع) به آثار روانی و تأثیرات ژنتیکی اضطراب والدین در هنگام آمیزش، بر فرزندی که در این شرایط، نطفه اش منعقد می شود، پرداخته، می فرماید:فإن الرجل إذا أتی أهله بقلب ساکن و عروق هادئة و بدن غیر مضطرب، استکنت تلک النطفة فی الرحم فخرج الولد یشبه أباه و أمه.(13)
اگر مرد، در حال آرامش و بدن غیر مضطرب، با همسرش نزدیکی کند، نطفه، در رحم استقرار پیدا می کند و فرزند آنها شبیه پدر و مادرش می شود.
این مسئله، علاوه بر تأثیری که بر کودک دارد، برای زوجین (بویژه برای زن) از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به گونه ای که اگر زن، آرامش نداشته باشد و مضطرب باشد، اصلاً میل جنسی، در او ایجاد نمی شود و اگر شوهرش آرامش نداشته باشد، میل جنسی او نیز فروکش می کند.
لذا در دستورهای دینی، از آمیزش در شبی که مرد، قصد مسافرت دارد، نهی شده است؛ چرا که مسافر، مسلماً نگرانی و دلواپسی دارد و از آرامش لازم برخوردار نیست. پیامبر (ص) می فرماید:
إذا خرجت فی سفر فلا تجامع أهلک من تلک اللیلة، فإنه إن قضی بینکما ولد ینفق ماله فی غیر حق.(14)
در شبی که قصد سفر داری، با همسرت آمیزش نکن که اگر در آن حال، نطفه ی فرزندی منعقد شود، مال خود را در راه نادرست خرج خواهد کرد.
آرامش روانی در هنگام برقراری رابطه ی جنسی و تأثیرات ژنتیکی آن در دیدگاه حدیثی، آن قدر مهم تلقی شده است که برای زمینه سازی آن، به یاد خدا و وضو، به عنوان یک عملی که با نیت قرب الی الله انجام می شود، توصیه گردیده است.
از آن جا که «یاد خدا» هم آرامش آور است و هم باعث می شود که انسان، در شهوانی ترین لحظات خود، از یاد خدا غافل نشود، توصیه شده است که مرد و زن، پیش از آمیزش، نام خدا را بر زبان بیاورند و از شر شیطان، به او پناه ببرند. امام صادق (ع) به نقل از امیرالمؤمنین (ع) فرمود:
إذا جامع أحدکم فلیقل بسم الله و بالله اللهم جنبنی الشیطان و جنب الشیطان ما رزقتنی. فإن قضی الله بینهما ولداً لا یضره الشیطان بشیء أبداً.(15)
هنگامی که می خواهید آمیزش کنید، بگویید: بسم الله و بالله! شیطان را از من و از آنچه به من عطا می کنی، دور کن. پس اگر خداوند، فرزندی را به آنها عطا کند، شیطان، هرگز نمی تواند به او آسیبی برساند.
از اموری که باعث ایجاد آرامش در زن می شود و آثار ژنتیکی مطلوب بر جنین دارد، «وضو گرفتن» است. لذا سفارش شده که پیش از آمیزش، وضو بگیرید. پیامبر (ص) می فرماید:
إذا حملت لمرأتک فلا تجامعها إلا و أنت علی وضوء فإنه إن قضی بینکما ولد یکون أعمی القلب بخیل الید.(16)
هنگامی که همسرت حامله می شود، بدون وضو با او نزدیکی نکن، که فرزند شما کوردل و خسیس نشود.
از جمله شرایط روانی برای برقراری رابطه ی جنسی، این است که مرد و زن، با عشق به یکدیگر و در نظر گرفتن زیبایی ها و نقاط قوت یکدیگر، به سوی هم بروند. در این صورت است که هر دو، از یکدیگر لذت می برند؛ اما اگر افکار دیگری غیر از خودشان را به ذهن راه بدهند، پراکندگی ذهنی، ارتباط محبتی و عاشقانه ی آنها را بر هم می زند و از نظر شهوی هم، نمی توانند به اوج لذت برسند (بویژه زن که تحریک شهوتش از ارتباط محبتی نشئت می گیرد). در تصور مرد، از زن دیگری غیر از همسرش به هنگام آمیزش، آن رابطه محبتی را که باید دریافت کند، نمی کند و حتی ممکن است که متوجه شود و اضطراب، او را فراگیرد و از ارتباط با شوهرش نفرت پیدا کند.
در چنین شرایطی، مرد و زن، به تدریج سرد می شوند و نمی توانند رابطه ی محبتی نسبت به یکدیگر برقرار سازند. از این روست که در حدیث، مرد، از آمیزش با تصور فرد دیگری غیر از همسرش منع شده است. روشن است که این منع، با توجه به آثار نامطلوبی که دارد، از حرمت حکایت دارد و ظهور نهی هم، بنابر تحقیق دانشمندان علم اصول، در همین راستاست. پیامبر (ص) با صراحت می فرماید:
لا تجامع امرأتک بشهوة امرأة غیرک.(17)
با تخیل زن دیگری به جای همسرت، با او نزدیکی نکن!
از نظر روان شناسی نیز این تخیلات، از عواطف و محبت زن نسبت به مرد و از عواطف مرد نسبت به زن می کاهد و از طرف دیگر، ممکن است مشکلات ارضای جنسی نیز پیش آورد. اگر آن زن تصور شده، از همسرش زیباتر باشد، انزال زودرس به وجود می آورد و اگر آن زن، زشت تر از زن خودش باشد (طبق اصول شرطی سازی پاولف) موضوع را به همسر خود تعمیم می دهد و موجبات سردمزاجی اش را فراهم می آورد و تحریک زن را به تأخیر خواهد انداخت.(18) در ضمن، طی مکانیسم
پیچیده ای، بر فرزندی که در این حال، نطفه اش منعقد می شود نیز تأثیر خواهد گذاشت.
هیلور (نویسنده ی یونانی) در کتابش به نام داستان حقه های عجیب ملکه، «پرسینا» را آورده که فرزندی سفید به دنیا آورد، با آن که خود و همسرش هر دو «هیدایی (سیاه پوست)» بوده اند و در شجره نامه هایشان اثری از هیچ سفید پوستی نبوده است؛ اما بعداً معلوم می شود که ملکه، به مردی سفید پوست علاقه داشته است و در موقع آمیزش، او را تصور می کرده است.(19)
پی‌نوشت‌ها:
1.کنز العمال، ج16، ص343.
2.الکافی، ج5، ص499-500؛ وسائل الشیعة، ج14، ص94-95؛ بحارالأنوار، ج103، ص290.
3.مکارم الأخلاق، ص212؛ مستدرک الوسائل، ج14، ص230.
4.کتاب من لا یحضره الفقیه، ج3، ص553؛ وسائل الشیعة، ج20، ص251.
5.کتاب من لا یحضره الفقیه، ج3، ص553؛ وسائل الشیعة، ج20، ص253.
6.کتاب من لا یحضره الفقیه، ج3، ص553؛ وسائل الشیعة، ج20،ص253؛ مکارم الأخلاق، ص211.
7.بحارالأنوار، ج62، ص327.
8.مکارم الأخلاق، ص213؛ بحار الأنوار، ج91، ص139.
9.کتاب من لا یحضره الفقیه، ج3، ص403؛ وسائل الشیعة، ج20، ص129؛ مکارم الأخلاق، ص212.
10.همان جا.
11.کتاب من لا یحضره الفقیه، ج3، ص553؛ ح4899؛ وسائل الشیعة، ج20، ص254.
12.مکارم الأخلاق، ص209-211؛ بحار الأنوار، ج103، ص282-283.
13.عیون أخبار الرضا (ع)، ج2، ص68؛ بحارالأنوار، ج61، ص359.
14.کتاب من لا یحضره الفقیه، ج3، ص553؛ مکارم الأخلاق، ص211.
15.الکافی، ج5، ص503؛ وسائل الشیعة، ج20، ص136.
16.الأمالی، صدوق، ص664؛ کتاب من لا یحضره الفقیه، ج3، ص553؛ مکارم الأخلاق، ص210.
17.کتاب من لا یحضره الفقیه، ج3، ص552؛ مکارم الأخلاق، ص209.
18.جوان، انگیزه و رفتار جنسی، ص107.
19.ازدواج، مکتب انسان سازی، ص177.
/ج
