نویسنده: فاطمه رحیمی
راهنمای بازدید از موزه چای در شهر لاهیجان
شاید اگر همین 120 سال قبل شاهزاده« حاجی محمد میرزا» بعد از اتمام تحصیلاتش در فرنگ، راهی هندوستان نشده بود، به این زودی ها نوشیدن چای سیاه در ایران این طور همه گیر نمی شد. حاجی میرزای جوان که با سمت« ژنرال قنسولی» ایران به هندوستان رفته بود، به امر« مظفرالدین شاه» در مدت اقامتش در هند، کاشت و عمل آوری چای را آموخت، بوته اش را با خود به ایران آورد و در لاهیجان کاشت. زراعت تازه اگر چه مخالفانی داشت، اما کار میرزا که از پادشاه لقب « کاشف السلطنه» را دریافت کرده بود به رونق افتاد؛ البته کاشف السلطان جانش را بر سر چای گذاشت؛ زمانی که از سفر ژاپن و چین برای توسعه صنعت تازه اش باز می گشت، در مسیر بوشهر به شیراز تصادف کرد و درگذشت. بنابر وصیتش، او را در میان بوته های سبز چای در تپه لاهیجان دفن کردند. حالا او آرامگاهی تاریخی و زیبا دارد که در فهرست میراث ملی ثبت شده و در کنارش، موزه ای ساختند که در تاریخ جای ایران را در آن می توان دنبال کرد.
چطور بگردیم؟
موزه گردی با عطر چای
موزه چای غیر از روزهای دوشنبه، هر روز از ساعت 8 صبح تا 6 عصر باز است. قیمت بلیت موزه برای دانشجویان با ارائه کارت دانشجویی 250 تومان و برای بقیه 500 تومان است.
چطور برسیم؟
میدانی به نام مبتکر
- خودروی شخصی:اگر نزدیک استخر بزرگ شهر هستید، راهتان را به سمت خیابان رجایی کج کنید و از آنجا به میدان« کاشف السلطنه» برسید. مسیر سمت راست میدان را که ادامه بدهید، یعنی حدود 100 متر پایین تر در سمت چپ خیابان شهید بهشتی، تابلوی موزه را می بینید، می توانید وسیله تان را کنار خیابان پارک کنید و از پله ها بالا بروید.
- وسایل نقلیه عمومی:
از مرکز شهر سوار تاکسی های خیابان رجایی که لاهیجی ها آن را به اسم کارگر می شناسند، شوید و در ایستگاه آخر، یعنی میدان کاشف السلطنه پیاده شوید. خیابان سمت راست را به سمت پایین ادامه دهید، بعد از 100 متر پیاده روی در دست چپ خیابان، موزه را خواهید دید.
چه می بینیم ؟
از هندوستان تا لاهیجان
موزه چای از بخش3 تشکیل شده که 2 بخش آن مربوط به موزه است و در 2 طبقه می توانید اشیاء، اسناد و مدارک و دیدنی های موزه را ببینید و در بخش بعدی هم سری به مقبره کاشف السلطنه بزنید.- طبقه اول:
وارد موزه که شوید به 2 فضای جانبی تالار اصلی می رسید. همان اول بازدید در سمت راست تان اسناد مهمی از تاریخ چای را خواهید دید. یکی از ویترین های جالب این بخش، ویترینی است که دست نوشته های کاشف السلطنه در آن قرار دارند، همین طور اسناد و مدارک تاریخی مربوط به کشف و امتیاز و چند عکس از کاشف السلطنه در سمت دیگر سالن می توانید ویترین هایی را تماشا کنید که اولین وسایل چایخوری ایرانی داخل آنها قرار دارند. از قهوه خوری های زیبای چینی گرفته تا مشربه هایی که مردم در آنها چای می نوشیدند. همین طور که مشغول تماشا هستید، به یکی از دیدنی ترین بخش های موزه می رسید، یعنی دستگاه های چای خشک کن که در قدیم مورد استفاده بوده اند و اگر چه نخستین دستگاه های چای خشک کنی که وارد ایران شده نیستند، اما عمری نسبتاً طولانی دارند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید تا همین چند سال پیش، چای ها را با ساطور مخصوصی هم خرد می کردند، یکی از همین ساطورها را در ویترین کناری می توانید ببینید.
- طبقه دوم:
تالار اصلی 2 طبقه است که طبقه بالا و راه پله های چوبی زیباترش کرده اند. در راهروها و پاگردهای چوبی طبقه بالا می توانید با زندگی مردم لاهیجان آشنا شوید، آن هم در دوره ای که چای وارد منطقه شد. در ویترین های طبقه بالا ابزاری مثل سفال، ابزار ساخت صنایع دستی و کفش و لباس به نمایش گذاشته شده اند. طبقه بالا در حقیقت موزه مردم شناسی شهر لاهیجان هم هست.
- مقبره:
در انتهای تالار طبقه همکف، پلکان سنگی را که دنبال کنید به مقبره کاشف السلطنه می رسید که در وسط یک چند ضلعی قرار گرفته روی سنگ قبر او توضیحات کوتاهی درباره زندگی اش نوشته شده، اما شرح کامل تر زندگی کاشف السلطنه را از روی تابلویی که روبه روی مقبره سنگی است، می توانید بخوانید. روی دیوارهای اطراف هم عکس هایی قدیمی از مزارع چای برای تماشا گذاشته شده اند.
منبع: نشریه سرزمین من، ش 14.
