تهدید نرم مجموعه اقداماتی است که باعث دگرگونی هویت فرهنگی و الگوهای رفتاری مورد قبول یک نظام سیاسی از طریق استحاله در حوزه ای حکومت، اقتصاد و فرهنگ شده و ارزش ها، آرمان ها و نمادهای نظام سلطه جایگزین آنها می گردد.
اینک در ادامه بحث به شاخص های تهدید نرم در ابعاد فرهنگی و سیاسی می پردازیم:
فرهنگ کشور دارای سه سطح کلی است. مفروضات اساسی و زیرساخت های فکری (باورها)، سطح اول فرهنگ را تشکیل می دهند. بایدها و نبایدها و ارزش ها، که اعمال و رفتار انسان ها براساس آن شکل می گیرد لایه دوم فرهنگ هستند و بالاخره الگوهای رفتاری و نمادها سطح سوم فرهنگ را بوجود می آورند. بنابراین تهدیدها در این عرصه عبارتند از:
1ــ تهدید باورها، اعتقادات، آرمان ها
2ــ تهدید ارزش های عملی و بایدها و نبایدها
3ــ تهدید نمادها و الگوهای رفتاری
فرهنگ راهبردی کشور بر نوع تلقی و الگوهای رفتاری نخبگان و رهبران یک کشور و تصمیم گیری آنها تأثیر می گذارد. در صورت وقوع تهدید نرم، در این سطح، کشور حریف می تواند با مدیریت ادراک، اندیشه و عزم راهبران و نخبگان خودی (باورها، ارزش ها، و الگوهای رفتاری آنها) را تحت تأثیر قرار دهد.
تهدید نرم در فرهنگی ملی و الگوهای رفتاری مردم و باورهای آنها تأثیر زیادی خواهد گذاشت. همچنین فرهنگ دفاعی کشور که منبع قدرت نرم در نیروهای مسلح است در صورت وجود تهدید نرم، باعث از بین رفتن عزم و اراده نبرد و قدرت بازدارندگی روانی می شود.
هر نظام سیاسی برای حفظ و بقای خود، نیازمند ثبات سیاسی و انسجام ملی است.
بنابراین افزایش مشروعیت سیاسی نخبگان و رهبران یک کشور به توانایی های آنها در ایجاد انسجام سیاسی و برخورداری از حمایت، رضایتمندی و قدرت اقناع سازی افکار عمومی بستگی دارد. میزان اقتدار سیاسی کشور در جامعه، میزان انسجام و همزیستی مسالمت آمیز و حفظ هویت و یکپارچگی ملی و میزان تولید و جریان گفتمان های مسلط در درون جامعه و عرصه بین المللی و برخورداری از مقبولیت و مشروعیت لازم از شاخص های قدرت نرم در این عرصه به شمار می آید.
از سوی دیگر اگر کشور گرفتار بحران های سیاسی باشد، از قدرت نرم برخوردار نخواهد بود و تهدید نرم در این حوزه مؤثر خواهد بود. بحران های سیاسی شامل بحران های شش گانه هویت، مشروعیت، مشارکت، نفوذ، یکپارچگی و توزیع می باشد. مجموعه این بحران ها «قدرت نرم» یک نظام سیاسی را کاهش می دهد و به طور طبیعی آن نظام را در برابر تهدید نرم آسیب پذیر می کند. راهبرد امنیت ملی آمریکا، جهانی سازی فرهنگ و حاکمیت الگوهای رفتاری لیبرال دمکراسی در جهان و تلاش در جهت تغییر رفتار و ساختارهای نظام های غیر لیبرال است.
از دیدگاه نظریه پردازان جدید غرب، جهان اسلام و رشد اسلام سیاسی در آن، به مثابه گفتمان غالب در خاورمیانه، چالش اصلی فرهنگ لیبرال دمکراسی است. کمیته خطر جاری آمریکا متشکل از سناتورهای آمریکایی، مسئولان ارشد وزارت خارجه، اساتید برجسته علوم سیاسی، مدیران با سابقه سیا و پنتاگون پس از حادثه یازده سپتامبر، در مورد نحوه برخورد با جمهوری اسلامی و جلوگیری از روند روبه رشد اسلام گرایی و عمق استراتژیک قدرت نرم جهان اسلام در مقابل قدرت نرم جهان غرب بخش مهمی از محتوای سند استراتژی امنیت ملی آمریکا می باشد که جایگزین استراتژی سد نفوذ شوروی سابق است. از این دیدگاه تهدید امنیت ملی آمریکا، تهدیدهای نرم، نامتقارن و ترکیبی است که منابع آن عمدتاً در کشورها و رژیم های ضد آمریکایی و غیر لیبرال خاورمیانه می باشد.
منبع: کامرانیان، عباسعلی، جنگ نرم، بررسی توطئه شیاطین علیه امت اسلامی،(1387)، قم، انتشارات نور قرآن و اهل بیت علیهم السلام، چاپ اول.
اینک در ادامه بحث به شاخص های تهدید نرم در ابعاد فرهنگی و سیاسی می پردازیم:
1ــ تهدید نرم در عرصه فرهنگ:
فرهنگ بیانگر شخصیت و هویت ملی کشور و دستاورد معرفتی و اجتماعی انسان است.فرهنگ کشور دارای سه سطح کلی است. مفروضات اساسی و زیرساخت های فکری (باورها)، سطح اول فرهنگ را تشکیل می دهند. بایدها و نبایدها و ارزش ها، که اعمال و رفتار انسان ها براساس آن شکل می گیرد لایه دوم فرهنگ هستند و بالاخره الگوهای رفتاری و نمادها سطح سوم فرهنگ را بوجود می آورند. بنابراین تهدیدها در این عرصه عبارتند از:
1ــ تهدید باورها، اعتقادات، آرمان ها
2ــ تهدید ارزش های عملی و بایدها و نبایدها
3ــ تهدید نمادها و الگوهای رفتاری
فرهنگ راهبردی کشور بر نوع تلقی و الگوهای رفتاری نخبگان و رهبران یک کشور و تصمیم گیری آنها تأثیر می گذارد. در صورت وقوع تهدید نرم، در این سطح، کشور حریف می تواند با مدیریت ادراک، اندیشه و عزم راهبران و نخبگان خودی (باورها، ارزش ها، و الگوهای رفتاری آنها) را تحت تأثیر قرار دهد.
تهدید نرم در فرهنگی ملی و الگوهای رفتاری مردم و باورهای آنها تأثیر زیادی خواهد گذاشت. همچنین فرهنگ دفاعی کشور که منبع قدرت نرم در نیروهای مسلح است در صورت وجود تهدید نرم، باعث از بین رفتن عزم و اراده نبرد و قدرت بازدارندگی روانی می شود.
2ــ تهدید نرم در عرصه سیاسی
دولت ها به عنوان واحدهای سیاسی در نظام بین المللی با مؤلفه های جمعیّت، قلمرو حکومت، حاکمیت و نظام ارزشی مشخص، شناخته می شوند. این واحدها همواره با تحولاتی از داخل و خارج مواجه اند. برخی از تحولات باعث افزایش قدرت سیاسی و برخی موجب تضعیف قدرت سیاسی آنها می شود.هر نظام سیاسی برای حفظ و بقای خود، نیازمند ثبات سیاسی و انسجام ملی است.
بنابراین افزایش مشروعیت سیاسی نخبگان و رهبران یک کشور به توانایی های آنها در ایجاد انسجام سیاسی و برخورداری از حمایت، رضایتمندی و قدرت اقناع سازی افکار عمومی بستگی دارد. میزان اقتدار سیاسی کشور در جامعه، میزان انسجام و همزیستی مسالمت آمیز و حفظ هویت و یکپارچگی ملی و میزان تولید و جریان گفتمان های مسلط در درون جامعه و عرصه بین المللی و برخورداری از مقبولیت و مشروعیت لازم از شاخص های قدرت نرم در این عرصه به شمار می آید.
از سوی دیگر اگر کشور گرفتار بحران های سیاسی باشد، از قدرت نرم برخوردار نخواهد بود و تهدید نرم در این حوزه مؤثر خواهد بود. بحران های سیاسی شامل بحران های شش گانه هویت، مشروعیت، مشارکت، نفوذ، یکپارچگی و توزیع می باشد. مجموعه این بحران ها «قدرت نرم» یک نظام سیاسی را کاهش می دهد و به طور طبیعی آن نظام را در برابر تهدید نرم آسیب پذیر می کند. راهبرد امنیت ملی آمریکا، جهانی سازی فرهنگ و حاکمیت الگوهای رفتاری لیبرال دمکراسی در جهان و تلاش در جهت تغییر رفتار و ساختارهای نظام های غیر لیبرال است.
از دیدگاه نظریه پردازان جدید غرب، جهان اسلام و رشد اسلام سیاسی در آن، به مثابه گفتمان غالب در خاورمیانه، چالش اصلی فرهنگ لیبرال دمکراسی است. کمیته خطر جاری آمریکا متشکل از سناتورهای آمریکایی، مسئولان ارشد وزارت خارجه، اساتید برجسته علوم سیاسی، مدیران با سابقه سیا و پنتاگون پس از حادثه یازده سپتامبر، در مورد نحوه برخورد با جمهوری اسلامی و جلوگیری از روند روبه رشد اسلام گرایی و عمق استراتژیک قدرت نرم جهان اسلام در مقابل قدرت نرم جهان غرب بخش مهمی از محتوای سند استراتژی امنیت ملی آمریکا می باشد که جایگزین استراتژی سد نفوذ شوروی سابق است. از این دیدگاه تهدید امنیت ملی آمریکا، تهدیدهای نرم، نامتقارن و ترکیبی است که منابع آن عمدتاً در کشورها و رژیم های ضد آمریکایی و غیر لیبرال خاورمیانه می باشد.
منبع: کامرانیان، عباسعلی، جنگ نرم، بررسی توطئه شیاطین علیه امت اسلامی،(1387)، قم، انتشارات نور قرآن و اهل بیت علیهم السلام، چاپ اول.
