تحقّق رشد و تکامل با بهره گیری از تمام امکانات

مبنی بر نگاه اسلام به جهان هستی، تمام امکاناتی که در جهان وجود دارند در اختیار انسان می باشند. با توجه به اینکه هدف از زندگی انسان دستیابی به رشد به منظور رسیدن به درجه قرب الهی است، می توان به این نتیجه رسید که انسان باید تمام امکانات خدادادی را برای ایجاد رشد در خود و دیگران مورد استفاده قرار دهد و در هر لحظه به این واقعیت توجه داشته باشد. در قرآن مجید به کرات این برداشت مورد تأکید قرار گرفته است و خداوند می فرماید که ما آنچه در آسمان و زمین است به نفع شما تسخیر نموده ایم. در آیه 20 سوره لقمان چنین آمده است (1): آیا شما به حس مشاهده نمی کنید که خدا انواع موجوداتی را که در آسمانها و زمین هستند برای شما مسخر کرده و نعمتهای ظاهر و باطن خود را برای شما فراوان فرموده است. همچنین در آیه 13 سوره جاثیه چنین می بینیم: و آنچه در آسمانها و زمین است تمام را مسخر شما گردانید.(2) در این کار برای مردم با فکر، آیات قدرت کامل خداوند پدیدار است. در قرآن مجید آیات دیگری در مورد تسخیر شب و روز و خورشید و ماه برای انسان (نحل: 12، ابراهیم: 33، لقمان: 29، فاطر: 13، زمر: 5)، تسخیر نهرها (ابراهیم: 32)، تسخیر کشتی (ابراهیم: 32)، تسخیر کوه (انبیاء: 79ــ ص: 18) تسخیر دریا (جاثیه: 12) تسخیر باد (ص: 36). و بطور کلی آنچه بر روی زمین است (حج: 65) مطرح گردیده اند.
این اصل در حقیقت تأییدی بر نظریه سیستمها می باشد. همبستگی سیستمها اینک به عنوان یک واقعیت در شناخت آسیبهای روانی، پیشگیری و درمان مورد تأکید قرار می گیرد. پیام اصلی این نظریه، شناخت مکانیسم تأثیر هر کدام از سیستمهای اصلی و فرعی و بیماری زایی و سلامت می باشد. و به عنوان مثال در درمان بیماریهای طبی و روان پزشکی تنها بسنده کردن به دارو، قابل دفاع نمی باشد و باید تمام عواملی که به نوعی در بروز روند بیماری زایی دخالت داشته‌ اند اصلاح شوند. این برداشت، خود لزوم انجام انقلاب بزرگی را در روشهای درمانی و پیشگیری مطرح می سازد.
در برنامه ریزی زندگی سالم، این جهان بینی همه جانبه، بسیار امیدبخش است.
در تربیت و مدیریت، لزوم کاربرد همه امکاناتی که به نوعی در شکوفایی استعدادها مؤثر هستند باید مورد توجه مربی و مدیر واقع شود. آمادگی فکری، آموزشی و تجربی. در مدیر و تداوم آموزش و تجربه از پیامهای دیگر این اصل می باشند.

پی نوشت ها :

1- أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُمْ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَیکُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَ بَاطِنَةً (ترجمه در متن) سوره لقمان (31) آیه 20.
2- وَسَخَّرَ لَکُمْ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا مِنْهُ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یتَفَکَّرُونَ (ترجمه در متن) سوره جاثیه (45) آیه 13.

منبع :حسینی، ابوالقاسم، (1378)، اصول بهداشت روانی: بررسی مقدماتی اصول بهداشت روانی، روان درمانی و برنامه ریزی در مکتب اسلام، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، شرکت به نشر