نویسنده: دکتر امیرهوشنگ احسانی*
ظاهرشدن جوش و دانه‌های قرمزرنگ روی پوست شیرخواران برای هر مادری بسیار نگران‌کننده است. گاهی ضایعات تنها ناشی از نیش حشرات یا حساسیت است و به مرور از بین می‌رود اما گاهی مساله بسیار مهم‌تر است و نیاز است والدین فورا فرزندشان را به پزشک نشان دهند تا از وخیم‌تر شدن وضعیت پیشگیری کنند.
سرخک علایم جدی‌تری دارد. حال عمومی بیمار بدتر است و ممکن است با تب شدید، سرفه و ضایعات پوستی به صورت دانه‌های قرمزرنگ در کل بدن بروز کند.
بیماری‌های ویروسی و تظاهرات پوستی آنها:
یکی از تظاهرات مهم بیماری‌های ویروسی در دوران نوزادی و شیرخوارگی درگیری‌های پوستی است. همه افراد بیماری‌هایی نظیر سرخک و سرخجه را شاید به خوبی بشناسند ولی ما بیماری‌های پوستی دیگری داریم که شکل و شمایل ضایعات سرخک و سرخجه را ندارند ولی تظاهرات پوستی مختلفی ایجاد می‌کنند. مثلا ویروس‌های خاصی تحت عنوان پارگوویروس‌ها می‌توانند باعث ایجاد ضایعات پوستی همراه با خارش شوند که شاید تا یک ماه دوام داشته باشند. با دیدن برخی ضایعات پوستی در شیرخواران مانند دانه‌های قرمز یا آبدار، مادر حتما باید به پزشک مراجعه کند زیرا احتمال اینکه شیرخوار به بیماری ویروسی مبتلا شده باشد وجود دارد.آبله مرغان:
آبله مرغان یک بیماری پوستی بسیار شایع است که در دوران شیرخوارگی ممکن است اتفاق بیفتد. معمولا ابتدا در شیرخوار برخی علایم تنفسی، گلودرد، علایم سرماخوردگی، گاها تب ظاهر می‌شود و بعد از چند روز ضایعات پوستی ترشح‌دار و آبدار از سروصورت و به تدریج پایین‌رونده بروز می‌کند. این ضایعات خارش شدید داشته و بسیار مسری است. بین 7 تا 10 روز گاها دو هفته طول می‌کشد تا ضایعات به تدریج خشک شوند. اگر کودک ضایعات پوستی را دستکاری نکند جای اسکار یا جوشگاه آن نمی‌ماند. معمولا هر چه سن بالاتر می‌رود شدت ضایعه و ریسک به جا ماندن جوشگاه بیشتر می‌شود.سرخجه و سرخک:
بیماری سرخجه بیماری ویروسی دیگری است که ممکن است در یک شیرخوار ایجاد شود و ضایعات پوستی آن از سروصورت و پشت و کنار گوش با درگیری غدد لنفاوی پشت گوش و گردن و بزرگ شدن آنها آغاز می‌شود. 3 تا 5 روز این بیماری طول کشیده و برطرف می‌شود.سرخک علایم جدی‌تری دارد. حال عمومی بیمار بدتر است و ممکن است با تب شدید، سرفه و ضایعات پوستی به صورت دانه‌های قرمزرنگ در کل بدن بروز کند.
عفونت‌های قارچی:
عفونت‌های قارچی در شیرخواران زیر یک سال به صورت عفونت‌های قارچی کشاله ران و ناحیه پوشک اتفاق می‌افتد و مزمن شدن آن آسیب‌رسان است و سبب آزار کودک می‌شود. در صورت بروز این حالت مادر باید به متخصص پوست مراجعه کند.عفونت‌های میکروبی:
از جمله ضایعات دیگر در نوزادان و شیرخواران که با دیدن آنها مادر باید به پزشک مراجعه کند، عفونت‌های میکروبی است. برخی میکروب‌ها می‌توانند سبب زخم زرد شوند. زخم زرد بیماری میکروبی است که در اثر خارش زیاد و انتقال میکروب از پوست و دست آلوده به منطقه زخم ایجاد می‌شود. مادر با دیدن زرد رخم باید به پزشک مراجعه کند تا درمان صحیح صورت بگیرد.خال‌ها:
برخی بیماری‌های پوستی ممکن است از زمان تولد وجود داشته باشند و وجود آنها در شیرخوار یا نوزاد برای خانواده نگران‌کننده است. برخی از خال‌های عروقی به نام همانژیوم می‌تواند از حین تولد ایجاد و تا یک سالگی به تدریج رشد کند ولی خال‌های معمولی خال‌های با شکل و شمایل غیرمعمول به صورت وسیع و به رنگ قهوه‌ای کم‌رنگ و مودار ممکن است در نوزادان بروز کند و والدین باید با دیدن آنها با پزشک مشورت کنند.اگزمای اتوپیک یا سرشتی و حلقوی:
اگزمای سرشتی نوعی اگزمای رایج است که در نوزاد یا شیرخوار بدون تماس داشتن با یک عامل مشخص تحریک‌کننده وجود دارد. با استفاده از چرب‌کننده‌ها و لباس مناسب می‌توان اگزمای سرشتی را در کودکان کنترل کرد. اگزمای حلقوی همراه با قرمزی و خارش و پوسته‌ریزی است و در نوزادان و شیرخواران رایج است و ممکن است در صورت، اندام‌ها و دست و پا ایجاد شود. به هر حال لازم است با دیدن ضایعات پوستی مربوط به اگزما مادر با متخصص پوست مشاوره داشته باشد تا بیماری کنترل شود.پی‌نوشت‌ها:
* متخصص پوست و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران
منبع : هفته نامه سلامت/ج
