نویسنده:سبحان پاکپور
« ونیزی ها همچنان بر جزیره کرت تسلط داشته، به کار تجاری در دریای اژه مشغول بودند و از صلح با دولت عثمانی بهره می بردند. عثمانی ها کوشیدند تا نفوذ آنان را در شرق از میان ببرند.»[1]
« تزار مسکویی جرأت نداشت قزاق ها را تحت الحمایه خویش گیرند. عثمانی ها و خان کریمه کوشیدند با ساختن استحکامات ازو و غازی کرمان و شکل گیری ایالت جدید ازو در سرحدات واقع در طول سواحل غربی دریای سیاه، آنها را مهار کنند. لشکرکشی عثمانی دوم به لهستان عمدتا در ارتباط با مسئله قزاق ها بود. در همین حال، دریانوردان و راهزنان دریایی مالت و توسکان در مدیترانه، با جرأت بسیار عمل می کردند. کرت پایگاه آنها بود.* در سال 1054هـ وقتی که کشتیها و راهزنان دریایی مالت یک کشتی را تصرف کردند که در آن خواجه باشی سابق در حال سفر به مصر بود،سرانجام عثمانی ها عزم خود را جزم کردند تا کرت را به تصرف درآوردند. با اینکه آنها در 24 جمادی الاول سال 1055هـ/1645م قنی را به تصرف خود در آوردند، اما عنان اختیار دریا بلافاصله به دست ونیزی ها افتاد، آنها نیز آبراههای شمیرنا، چشمه، و بنادر موریا را در سال 1057هـ/1647م بستند و از حرکت نیروهای کمکی عثمانی جلوگیری کردند. عثمانی ها خود را در این جزیره محاصره شده یافتند. مع هذا فرمانده عثمانی دلی حسین پاشا موفق شد تا با گسترش مناطق تحت نفوذ خود، یونانی های محلی را به سوی خود جلب کند. در نهایت، او در شوال 1058هـ/اکتبر 1648م قندیه را محاصره کرد. سال بعد عثمانی ها یک ناوگان جدید دریایی به وسیله استخدام کشتیهای هلندی و انگلیسی به دریا انداختند؛ ام این ناوگان هم نتوانست در مقابل ونیزی ها تاب بیاورد.»[2]
« اندکی بعد مخالفان بر ضد ابراهیم شوریده، او را به سال 1058هـ/1648م از سلطنت خلع کردند و فرزندش محمد چهارم را به سلطنت رساندند. ابراهیم نیز کشته شد تا به سلطنت بازگردانده نشود. او موفق شد شهر ازوف را از قازان باز پس گیرد.»[3]
« تزار مسکویی جرأت نداشت قزاق ها را تحت الحمایه خویش گیرند. عثمانی ها و خان کریمه کوشیدند با ساختن استحکامات ازو و غازی کرمان و شکل گیری ایالت جدید ازو در سرحدات واقع در طول سواحل غربی دریای سیاه، آنها را مهار کنند. لشکرکشی عثمانی دوم به لهستان عمدتا در ارتباط با مسئله قزاق ها بود. در همین حال، دریانوردان و راهزنان دریایی مالت و توسکان در مدیترانه، با جرأت بسیار عمل می کردند. کرت پایگاه آنها بود.* در سال 1054هـ وقتی که کشتیها و راهزنان دریایی مالت یک کشتی را تصرف کردند که در آن خواجه باشی سابق در حال سفر به مصر بود،سرانجام عثمانی ها عزم خود را جزم کردند تا کرت را به تصرف درآوردند. با اینکه آنها در 24 جمادی الاول سال 1055هـ/1645م قنی را به تصرف خود در آوردند، اما عنان اختیار دریا بلافاصله به دست ونیزی ها افتاد، آنها نیز آبراههای شمیرنا، چشمه، و بنادر موریا را در سال 1057هـ/1647م بستند و از حرکت نیروهای کمکی عثمانی جلوگیری کردند. عثمانی ها خود را در این جزیره محاصره شده یافتند. مع هذا فرمانده عثمانی دلی حسین پاشا موفق شد تا با گسترش مناطق تحت نفوذ خود، یونانی های محلی را به سوی خود جلب کند. در نهایت، او در شوال 1058هـ/اکتبر 1648م قندیه را محاصره کرد. سال بعد عثمانی ها یک ناوگان جدید دریایی به وسیله استخدام کشتیهای هلندی و انگلیسی به دریا انداختند؛ ام این ناوگان هم نتوانست در مقابل ونیزی ها تاب بیاورد.»[2]
« اندکی بعد مخالفان بر ضد ابراهیم شوریده، او را به سال 1058هـ/1648م از سلطنت خلع کردند و فرزندش محمد چهارم را به سلطنت رساندند. ابراهیم نیز کشته شد تا به سلطنت بازگردانده نشود. او موفق شد شهر ازوف را از قازان باز پس گیرد.»[3]
پی‌نوشت‌ها:
[1] . رسول جعفریان، دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال، ص 96.
* . سایت تاریخ اسلام
[2] . تاریخ اسلام کمبریج، ترجمه تیمور قادری، ج 1، ص 457.
[3] . رسول جعفریان، دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال، ص 97.
/ج
