آموزش رفتارها و صفات پسندیده به کودکان

وعده دروغ ندهید

حضرت علی علیه السلام:
«لا تعدْ ما تعجزُ عن الوفاء»
درباره ی چیزیکه از انجام آن احساس ناتوانی می کنی وعده مده.
«لا تضمنْ ما لا تقدرُ علی الوفاء به»
و به چیزی که توانایی انجام آنرا نداری ضامن مشو.

پند لقمان به فرزندش در مورد همراهی علم و عمل

پسرم دنیا دریایی است عمیق، که دانشمندانی بسیار در آن هلاک شدند و چون چنین است تو کشتی خود را در این دریا از ایمان بساز، و بادبان آن را از توکل قرار ده، و آذوقه ای از تقوای خدا در آن ذخیره کن، اگر نجات یافتی به رحمت خدا رفته ای و اگر هلاک شدی به گناهانت افزوده ای.
1- والدین گرامی از هرگونه تحمیل عقیده و نظر خویش به فرد در مراحل مختلف زندگی پرهیز کنید.
2- هنگامی که کودک می خواهد غذایش را خودش بخورد اجازه این کار را به او بدهید، حتی اگر این کار را بدرستی انجام ندهد.
3- در دوران نوجوانی به آنها آزادی و اختیار بدهید تا در تصمیم گیریها بیشتر مشارکت نمایند و بدین ترتیب حس همکاری آنها را عملاً تقویت کنید.
4- آزادی عمل را از کودکان که سر تا پا نشاط هستند سلب نکنید.
5- در حرکات کودکان هیچ نگرانی نباید به خود راه داده و نباید از آنها سلب آزادی نمایید.
6- یک منزل گرم و آرام آن است که شما کارهای خانه را طوری طرح ریزی کنید که به نیازهای کودک در حال رشد و پیشرفت بصورت یکی از افراد خانواده توجه شود و به او آنقدر حق تصمیم گیری بدهید که بتواند انجام دهد.
7- پدران و مادران عزیز به جای توسل به تهدید و امثال آن خوب است پس از راهنمایی های لازم کودک را به حال خود واگذارید تا در صورت تمایل با میل و رغبت به انجام آن اشتغال ورزد.
8- به دانش آموزان امکان انتخاب و ابراز وجود بدهید.
9- والدین باید به طفل نوپای خود اجازه انتخاب دهند زیرا این عمل باعث همکاری بیشتر در او می شود.
10- در قبول مسئولیت در صورت امکان به کودک حق انتخاب بدهید.
11- باید بدانید که همانطور که غنچه گلی را نمی شود به زور و فشار بصورت گل شکوفا شده ای در آورد، در امر تعلیم و تربیت روح لطیف انسان نیز، عامل زور ناموفق است.
12- برای کودکان خود در دوره 7 سال اول زندگی محیط جدی و کار ایجاد ننمایید زیرا اوقاتش صرف می گردد و به ارکان صحتش لطمه وارد می آید و در نتیجه فردی ضعیف و ناتوان بار می آید.
13- به کودکانتان در انتخاب لباس و تفریح و غیره حق انتخاب بدهید.
14- باید فرصتهایی را ایجاد نمایید که نوجوان بتواند تجربیات دست اول خود را نسبت به دنیای اطرافش گسترش دهد.
15- با هیچ وسیله ای آزادی کودک را سلب نکنید زیرا کودک به حکم عقل و اراده اخلاقی خود عمل می کند.
16- سعی کنید محیط آزاد و خالی از قید در منزل بوجود آورید.
17- هر روز خود را با آگاهی کامل در خدمت فرزندانتان قرار دهید و برای این موضوع برنامه طرح کنید.
18- اولیاء محترم باید در امر پرورش به جنبه های اجتماعی کودکان توجه کنید و باید با سپردن مسئولیت های جزئی، کودکان خود را برای زندگی اجتماعی و قبول مسئولیت های بزرگ آماده سازید.
19- به دختران خود بفهمانید که او آزاد است البته در محدوده ای که خداوند برای او معین کرده و این محدوده با محدوده کار پسران و مردان متفاوت است.
20- بهترین راه این است که اشتباه را ضمن عمل به فرزندانتان تفهیم کنید. به عبارت دیگر باید به طفل آزادی دهید که براساس برداشت و روش خود ادامه زندگی دهد و در هر جا که خطا و لغزش از او دیده شد آن را باید به او بفهمانید.
21- شرایط و زمینه های انتخاب را برای کودکان و نوجوانان فراهم آورید.
22- به اطفال آزادی و اجازه بدهید تا حرفهای گفتنی و عقاید خود را اظهار نمایند و موقعی که حقی از آنها ضایع شد آن را جبران نمایید حتی از آنان پوزش بخواهید.
23- در تمام موقعیت ها به کودکان خود فرصت ابراز نظر و اظهار فکر بدهید.
24- توجه داشته باشید که هرچه بر سخت گیری خود بیفزایید مشکلاتتان با جوانانتان بیشتر خواهد شد پس آنها را تا حدودی آزاد بگذارید.
25- برای انجام کاری فرزندان خود را مجبور یا وادار نکنید.
26- در میهمانیهایی که تربیت داده می شود آنان را شرکت داده، اجازه دهید در حدود معلومات خود اظهارنظر نموده در برابر دیگران سخن بگویند.
27- اجازه دهید کودکان شما سؤالات خود را مطرح کرده و با گشاده رویی و با زبان کودکانه جواب آنان را بدهید. و هرگز با عصبانیت و ناراحتی آنها را سرکوب ننمایید.
28- بگذارید فرزندان شما در مسائلی که مربوط به خودشان بوده و یا ساده است دارای رأی و عقیده باشند و از فکر و عقل خود استمداد جویند.
29- برای کودک شرایط تجربی فراهم آورید تا بتواند از تجهیزات و امکانات خود به نحوی شایسته بهره ببرد.
30- در سالهای اول مخصوصاً در دوران خردسالی در نماز به گونه ای عمل کنید که کودک احساس جبر و خستگی نکند و نماز را برای او امری سنگین و کسل کننده نسازید.
31- شرایط سن، جنس، درک و استعداد کودک را در اعطای آزادی به او مورد نظر داشته باشید.
32- کودک را بتدریج از قید خود خلاص کنید و بکوشید به میزان رشد و درک کودک دست او را از دامن خود کوتاه کرده و او را به انجام وظایف بر پایه اعتماد به نفس وادارید.
33- بگذارید فرزندتان از هر غذایی خوش دارد انتخاب و از هر غذایی تنفر دارد اجتناب بکند.
34- کودکان خود را در درجه اول، با الگو و مدل بودن و ایجاد فرصتهای مناسب به آنان دستورات دینی را بیاموزید. نباید کاری را به آنان تحمیل کنید.
35- با توجه به امکانات و شرایط و محیط خانوادگی، دادن آزادیهای لازم و مناسب به آنها ضروری است.
36- کودکان خود را در محدودیت قرار ندهید زیرا اگر محدودیت همراه با خشونت باشد نتایج وخیمی بدنبال خواهد داشت.
37- به فرزندان خود آزادی بیش از حد و بدون نظارت و کنترل ندهید که احتمالاً زمینه بی بند و باری و انحراف و پرتوقعی را بوجود می آورد.
38- باید کاری کنید که کودک مجذوب عبادت گردد اما جبراً بر او تحمیل نکنید زیرا شاید در کودکی بترسد و به اکراه قبول کند ولی زمانی که قدرت گرفت و استقلال یافت دست از عبادت برمی دارد. بنابراین در کودکی است که مذهبی یا لامذهبی بودن وی پایه ریزی می گردد.
39- والدین باید توجه کنید برای آنکه بتوان کودک را برای بزرگسالی آماده ساخت، نباید خانواده مانند سلولی بسته باشد.
40- فرزندان خود را مجبور نکنید هرگونه آداب و عادات شما را فراگیرند و الزاماً در هر رفتاری از شما تقلید کنند، چون آنان برای زمانی غیر از زمان شما آفریده شده اند.
41- بچه را آزاد بگذارید تا مستقلاً بر طبق اراده خویش کار کند. از موقعیتها و ابتکارات او اظهار شادمانی کنید و او را تحسین و تشویق نمایید.
42- پیشنهادهایی که به کودکان خود می دهید طوری باشد که به استقلال طلبی آنها ضرری نزند. مثلاً بگویید می خواهی کمکت کنم یا خودت لباست را می پوشی؟
43- از وابسته کردن کودکان نسبت به خود پرهیز کنید که خطرآفرین است.
44- بعضی از والدین تصور می کنند بچه های آنها هنوز رشد کافی برای اداره مستقلانه خود را ندارند و از این رو بیش از حد در زندگی و مسائل فرزند خویش مداخله می کنند که این کار عوارض منفی بعدی به همراه دارد.
45- بعضی از کودکان در دوره بلوغ، رشد کافی برای احراز استقلال شخصی ندارند ولی میل دارند مستقل باشند. بنابراین با همیاری و هماهنگی کودک را بتدریج برای چنین مسأله ای آماده نمایید.
46- نباید کودکان را در فصل تابستان زندانی کنید. کودکانی که در خانه زندانی می شوند جزء کودکانی به شمار می آیند که دارای عقده بوده و روحیات اجتماعی در آنان رشد نکرده و دچار کمرویی و خجالت می گردند. از همه اینها گذشته ممکن است همین زندانی کردن موجب گردد که به گوشه گیری و انزوا عادت کرده و از این رهگذر به روحیات زشت دیگری اعتیاد یابند.
47- با مراقبت شدید حالت اطاعت و تسلیم در رفتار کودکان بوجود نیاورید و قدرت استقلال را از او سلب نکنید.
48- جلوی خطرات و آفات طبیعی را بگیرید و طفل را برای مواجهه و مبارزه با همین خطرات و حتی دست و پنجه نرم کردن با آنها آماده سازید.
49- کودکان خود را بتدریج طوری مستقل بار آورید که ضمن استفاده از همفکری و همکاری دیگران به استقلال خویش هم اهمیت دهند و آنرا حفظ نمایند.
50- سعی کنید که با دادن استقلال به کودک در وقت خوردن غذا اشتهای وی را تحریک کنید و باعث شوید که کودک غذای خود را با شادی بیشتر بخورد.
51- باید توجه داشته باشید که اعتماد به والدین نباید سبب اتکاء آنان به شما باشد و به استقلال آنها لطمه بزند. باید در ارتباط با افراد بالغ همکاری کنید و مانند راهنمایان دلسوز برای حل مشکلات ایشان اقدام نمایید.
52- به کودکانتان در کارهایشان استقلال بدهید و بگذارید هر کودک خودش باشد.
53- پدر و مادر نباید در مورد تکالیف به کودک کمک مستقیم بکنند، زیرا به کودک تفهیم می کند که به تنهایی قادر نیست کاری از پیش ببرد.
54- کاری کنید که از کودکی بتواند بعضی کارها را خودش پی ببرد.
55- تکالیف را به گونه ای به بچه ها بدهید که علاوه بر پیشرفت در مهارتهای تحصیلی، تجربه مستقل کار کردن را بیاموزد.
56- در کارها به آنان آزادی و استقلال بدهید تا متکی به خود بار آیند.
57- در امور خانه با آنان مشورت کنید تا حس استقلال طلبی آنان پرورش یابد.
58- بگذارید اطفال در خردسالی در برابر اوامر بی چون و چرا مطیع نباشند.
59- خود شما مستقل باشید و درباره ی ارزش مستقل بودن حرف بزنید.
60- قدرت تصمیم و اراده کودک را قوی کنید تا بتواند تصمیم بگیرد و به پیش رود.
61- با درگیریها و اختلافات خود امنیت روان و آسایش فکری کودک را به خطر نیندازید.
62- در برابر همه مشکلات و کاستی ها سعی کنید امنیت و آرامش و محبت را به خانه های خود بیاورید.
63- کودکانتان را از مزایای امنیت اجتماعی برخوردار کنید و به آنها کمک کنید تا در کمال سلامت و صحت پرورش یابند.
64- امنیت را برای کودکان خود تأمین کنید چرا که اغلب، دروغ در کودک حاکی از وجود یک ناامنی و اغتشاش در درون وجود آنهاست.
65- امنیت اجتماعی و خانوادگی کودک را فراهم کنید.
66- کودک خردسال خود را باید از منطقه خطر دور کرده و وسیله بی خطری را در اختیارش قرار دهید.
67- کودک هرچه بیشتر احساس امنیت و قدرت کند بیشتر و بهتر می تواند با دشواریها و انتقادها روبرو شود.
68- زمینه ای فراهم کنید که کودک در دوران رشد احساس امنیت کند در این صورت فردی استوار و ثابت قدم بار می آید.
69- شما عامل اعتماد و اطمینان و منبع امنیت خانواده هستید اگر خطر و عارضه ای برای طفل و دیگر اعضای خانواده پدید آید باید پناهگاهشان باشید و آنها را حمایت کنید.
70- دقت کنید فرزندان خردسال خود را برای مدت زیاد تنها نگذارید و اگر برای اینکار مجبورید اولاً تمام وسایل خطرناک را از دسترس آنها دور کنید و ثانیاً هرچند دقیقه یک بار به آنها سر بزنید.
71- باید از کودکی احترام به بزرگترها و طرز برخورد با مردم را به کودکان خود بیاموزید.
72- سعی کنید که احساس انسانی یعنی کمک به دیگران و به فکر دیگران بودن را در کودکان خود تقویت کنید.
73- بچه ها را با انعطاف پذیری بیش از حد خودتان جسور و پرتوقع و سلطه جو بار نیاورید که در خانواده تجاوز به حقوق دیگران را یاد می گیرند و به آن عادت می کنند.
74- به کودکان خود بیاموزید تا مردم را با زبانشان میازارند و به زیان و دشمنی با کسی دلشاد نشوند.
75- دادن هدایای گران قیمت و پول زیاد به کودکان باعث می شود که آنان بتدریج محبت اطرافیان را به میزان ارزش مادی هدایا بسنجند.
76- به کودکان باید آموخت که در هنگام بارندگی چتر را طوری به دست بگیرند که برای دیگران ایجاد ناراحتی نکند.
77- بچه از زیاد بوسیدن کلافه می شود و تقریباً در مقام دفاع از خود برمی آید. باید بدانید که بچه مال کسی نیست حتی پدر و مادرش، او برای خودش شخصیتی است و باید محترم شمرده شود.
78-با شکیبایی و عطوفت به حرفهای فرزندتان گوش دهید تا آنان نیز در برابر دیگران چنین کنند.
79- از توهین به کودکان حتی شیرخوارگان جداً خودداری کنید.
80- نیاز اعضای خانواده را برآورید و به کودکان مهر ورزید و احترام آنان را رعایت کنید.
81- با احترام به کودک روح شرافت و بزرگواری را در آنان پرورش دهید.
82- با انتقاد از کودک در حضور دیگران او را خوار و ذلیل نکنید. در تنهایی انتقاد کنید و به او عزت ببخشید.
83- از ایراد گرفتن زیاد نسبت به اعمال کودکان جلوگیری کنید. چرا که احترام و ابهت آدمی را بر باد می دهد و حرمت و احترام متقابل را از بین می برد.
84- به کودک مقام و موقعیت اجتماعی دهید زیرا هر کودک می خواهد که دیگران او را بشناسند و به او توجه کنند. و طالب احترام والدین، معلمان و همسالان خویش هستند.
85- بدانید که کودک شما به عنوان مهمانی است که خودتان دعوت کرده اید عدم پذیرش این مهمان ستمی برای کودک است. باید او را به هر شکلی و جنسی که هست سالم یا بیمار، زشت یا زیبا، پسر یا دختر پذیرا باشید.
86- از پیامبراکرم (ص) روایت شده است: «به فرزندان خود احترام کنید و به آداب و روش های پسندیده با آنها معاشرت نمایید.»
87- باید یاد داد که با احتیاط و تأمل نسبت به کسی محبت کنند تا معلوم گردد که آن شخص مورد محبت، قابلیت تقلید و دلبستگی دارد یا نه؟
88- فرزندان خود را طوری تربیت کنید که پیران را احترام کنند زیرا که احترام به آنان از احترام به خدا سرچشمه می گیرد. رسول خدا (ص) فرمود: «پیران را احترام کن تا با رفقای من در روز قیامت همدم باشی.»
89- امید و آرزو را از فرزندان خود سلب نکنید که یکی از علل فساد و تباهی نداشتن امید و آرزو می باشد.
90- به فرزندان خود بیاموزید خداوند بزرگ و پدر و مادر خود را سپاسگزار باشند چون رضای خدا در رضای پدر و مادر است و خشم خدا با خشم پدر و مادر است.
91- اگر خود شما پدر و مادر دارید با احترام به آنها، به فرزندانتان یاد می دهید که به شما احترام نمایند.
92- کودک را به اعطاء و بخشش عادت دهید نه به اخذ و گرفتن، اگرچه تنگدست باشد.
93- به کودکان خود بیاموزید که در زندگی گذشت داشته باشند. چرا که گذشت نقطه مقابل زودرنجی است.
94- بدانید که ارتباط های نامشروع با دیگران با داشتن همسر و فرزند و آمیزش های نامشروع در رفتارها و اخلاقیات فرزندان آثار سوئی بجا می گذارد. اینگونه کارها باعث مفاسد اجتماعی مهم نیز هست.
95- شما زنان حق ندارید صدای خود را ظریف و باریک کنید مبادا که بیمار دلی چشم طمع به دامن عفتتان بدوزد و در این مورد به فرزندان دختر خود نیز سفارش کنید.
96- بدانید که محیط خانواده باید عاری از حرکات شهوانی باشد و رفت و آمدهای فامیلی، مجالس میهمانی و نوع پوشش در خانه باید طوری باشد که موجبات تحریک و بیداری میل جنسی را در نوجوانان فراهم نسازد و حتی المقدور اتاق خواب فرزندان جدا باشد.
97- در سنین بلوغ باید دختر را از معاشرتهای ناروا و رفقای بدنام برحذر داشت که کمترین زیانش متهم شدن است.
98- باید از کودکی درباره ی کودکان برنامه ریزی کرد تا حفظ عفت در سنین قبل از بلوغ در آنان شکل یافته و بصورت ملکه ای درآید.
99- به دختران خود آموزش دهید که بزرگترین زینت و زیور برای زن حیا و عفت است.
100- شما والدین باید در فکر این باشید که خود را تهذیب کنید تا حرفتان در فرزندانتان اثر کند.
101- فرزندان خود را وادار کنید تا در سنین جوانی تمایلات خود را متعادل کرده خویشتن را مهذب سازند والا در سنین بزرگسالی خواهی نخواهی تحت عادات به انجام رفتارهای زشت پرداخته خویشتن را رسوا خواهند ساخت.
102- کمک کنید که کودکان شما عادت نمایند تا برای هرکاری که انجام می دهند تمرکز حواس داشته باشند.
103- جرأت را در کودکان خود پرورش دهید زیرا طفلی که بخواهد خود را آنگونه که هست بنمایاند و از ریا و دروغ و تقلب و فریب و نیرنگ دور بماند نیازمند است جرأت داشته باشد.
104- کودکان خود را با جرأت بار بیاورید چرا که کودکان در آغاز کار با جرأتند و بعدها در سایه تربیت ما بزدل می شوند.
105- زمینه حق جویی و جسارت و جرأت را از کودکی و نوجوانی ایجاد کنید.
106- باید به کودک امکان دهید تا به گردآوری چیزهای مورد علاقه اش بپردازد.
107- در دوران نوجوانی برای نوجوان بهترین موقعیت است که در فعالیتهای گروهی و تربیتی مدارس شرکت کند و خلاقیت های فرهنگی و هنری خود را نمایان سازد بنابراین موقعیت های مناسب و امکانات لازم را در اختیار نوجوانان خود قرار دهید.
108- در رفتار با کودکان و نوجوانان خواستها و علایق آنها را شناسایی کنید.
109- به او جهت کارهای خلاقه، مناسب با استعدادش فرصت کافی بدهید.
110-به فرزندان خود اصرار نکنید تا راز خود را به شما بگویند بلکه به جای این اصرارها ضروری است که اعتمادشان را به خود جلب کنید.
111- رفتارتان با کودک همیشه با رازداری و اعتماد باشد در این صورت کودک فردی امین و رازنگهدار خواهد بود.
112- هر روز مقداری پول در اختیار بچه ها قرار دهید که به بینوایان بدهد و یا در کار خیر به مصرف برساند.
113- مشکلات و دشواریهای زندگی بینوایان را با کودکان در میان بگذارید و در صورت امکان آنها را همراه خودتان به بیمارستانها و پرورشگاهها و منزل بینوایان ببرید و در حضور آنان به مستمندان کمک کنید.
114- به بچه ها پیشنهاد کنید که اجازه بدهند بچه های دیگر با اسباب بازیهای آنها بازی کنند.
115- به کودکانتان بیاموزید که خدمتگزار دیگران باشند حتی در مسافرت.
116- کودکان را برای مواجه شدن با موقعیت های ترسناک و اجتناب پذیر آماده کنید.
117- در پیش کودکان خود به خطا و اشتباه خود اعتراف کنید تا کودکانتان با شهامت بار بیایند.
118- با بازجویی و سؤال در مورد ترس کودک او را مضطرب تر نکنید.
119- به فرزندانتان در مورد شوخی و مزاح راهنمایی کنید چرا که امام موسی کاظم (ع) می فرماید: از شوخی و مزاح پرهیز کن، چه اندیشمندی انسان را بر باد می دهد و نور ایمان را از او می گیرد.
120- شکیبایی بیاموزید که شکیبایی، دوست و وزیر انسان مؤمن است.
121- به آنها بیاموزید که حلم و شکیبایی پاسدار ارزشهای وجودی انسان و زینت و جمال روح و اندیشه اوست.
122- اگر به بچه هایتان وعده دادید فوراً عمل کنید. اگر عمل نکردید بچه های شما می فهمند که می شود خلاف واقع گفت.
123- بدانید: والدینی که در زندگی کم حوصله اند با فرزندان خود نمی توانند ارتباطی صمیمانه و نزدیک برقرار کنند.
124- خویشتن داری و کنترل خود را بیشتر کنید تا در امر تربیت و بازسازی و در نتیجه در اصلاح و به کمال رساندن طفل موفق تر شوید و موجبات رشد و تکامل را برای او فراهم کنید.
125- کودک را به صبر و استقامت در برابر حوادث عادت دهید.
126- کودک را با سختی و مشکلات اجتناب ناپذیر حیات که غرامت زندگی هستند روبرو سازید تا بردبار و صبور بارآیند و در جوانی و بزرگسالی اهل استقامت باشند.
127- سعی کنید: از راه تربیت و پرورش اراده، روح بردباری را در بچه ها بوجود آورید.
128- رفتارتان با کودک همیشه همراه با بردباری و تحمل باشد، در این صورت کودک صبر و استقامت را می آموزد.
129- فرزندان خود را بردبار و شکیبا بار بیاورید که حلم و بردباری در تمام مراحل زندگی او نقش اساسی دارد.
130- به کودک دروغ نگویید و در برابر او مرتکب اعمال احمقانه نشوید.
131- کودکان را عادت دهید تا همیشه طرفدار حق و حقیقت باشند.
132- به فرزندان خود یاد بدهید که هرگز از بیان واقعیت و آن چه تصور می کنند گفتنش ضروری است واهمه ای به خود راه ندهند حتی اگرچه در ابتدا فکر کنند که گفتن آن واقعیت ممکن است اسباب شرمساری شود.
133- دروغ کودک را به رخش نکشید بلکه به او تفهیم نمایید که ما می دانیم تو دروغ می گویی.
134- هیچگاه کودک را به چیزی تهدید نکنید که قصد انجامش را ندارید.
135- مواظب باشید که دروغ در زندگیتان نباشد، به بچه هایتان دروغ نگویید، اگر این بچه ها دروغگو از کار درآیند گناه بزرگی است که آنها را به جهنم می برد و شما مقصرید.
136- سعی کنید ضعف ها و مشکلات خود را از فرزندانتان مخفی نکنید.
137- به فرزندان خود بیاموزید که با سادگی و صداقت می توان تا اعماق قلب دوستان راه یافت.
138- اگر سئوالی راجع به اینکه بچه از کجا می آید پرسیدند بهتر است با صداقت جوابش را بدهید تا اعتماد او رشد کند.
139- برای فرزندانتان الگوی مناسبی باشید و با اعمالتان به او بفهمانید که طرفدار راستی و صداقت هستید حتی اگر به ضرر شما باشد.
140- به جای تنبیه کردن، آنها را به درستی و صداقت و درستکرداری ترغیب کنید، با این عمل در واقع خصایل معنوی را در آنها تقویت می نمایید.
141- به کودکان یاد بدهید که حقایق را بیان کنند.
142- والدین گرامی، حقیقت گویی تنبیه ندارد.
143- هرگاه خرید چیزی را به کودک سفارش داده اید حتماً باید خرید و پول اضافی را کنترل کنید و این کار را تا موقعی که مبانی صداقت در وی قوام نگرفته است ادامه بدهید. این نوع کنترل را باید با ظرافت زیاد انجام داد تا کودک فکر نکند که مورد سوء ظن شما قرار گرفته است.
144- لازم نیست شما بطور مطلق در نظر کودکان منزه از هرگونه خطا و اشتباه و عیب جلوه کنید بلکه باید نقایص و معایب خود را دقیقاً بشناسید و نیز با صبر و حوصله نظرات بچه ها را قبول کنید. تنها در این صورت است که اگر خطا و اشتباهی مرتکب شده اید می توانید خود را تبرئه کنید.
145- سعی کنید حالت پاکدامنی و ایمان و صبر و صداقت و... را در نفس کودکان بوجود آورید.
146- به جای پند و اندرز و زیاده روی باید بکوشید به وسیله رفتار نیکو و ارزنده بطور غیرمستقیم کودکان خود را به خوبی و درستکاری سوق دهید و از ابراز هرگونه عمل خلافی خودداری نمایید تا فرزندانتان از آنها اقتباس نمایند.
147- در محیط خانه و مدرسه واقعیت را آن چنان که هست برای دانش آموزان تشریح نمایید و به آنها تفهیم کنید که زندگی دارای فراز و نشیب بوده، آب زندگانی تلخ و شیرین است.
148- به فرزندانتان بفهمانید که همیشه طرفدار حق بوده و حقیقت را مطرح سازند ولو اگر به طرد و ردش بپردازند و او را احمق بخوانند.
149- اگر اتفاقاً از فرزندانتان دروغی صادر شد سعی کنید انگیزه دروغ او را پیدا کنید و درصدد علاج برآیید و اصرار نکنید که با بازجویی دروغ گفتنش را به اثبات برسانید و او را شرمنده و رسوا سازید.
150- اگر علل و عوامل دروغ گفتن را بشناسید و از آنها جلوگیری کنید کودک طبعاً راستگو خواهد شد.
151- تظاهر به دانایی بیش از اندازه نکنید چون نوجوانها با کسانی که مدعی همه چیز هستند رابطه خوبی ندارند.
152- مربیان عزیز باید ظاهرسازی را ترک نمایید و واقعاً پرهیزکار و نیک رفتار باشید تا رفتار خوب شما نخستین بار در خاطر کودکان نقش ببندد و سپس در قلبشان تأثیر کند.
153- سعی کنید از همان دوران خردسالی کودک خود را به دهش و انفاق عادت دهید. حتی در روایتی آمده است که: «اگر قصد آن داری به فقیری ببخشی، آن را به کودک خود بده که او با دست خود آن را به فقیر و مستمند بدهد.»
154- فرزندان جوان خویش را در انتخاب شغل، حمایت و یاوری کنید و آنها را به کارهای خوب و شایسته ای بگمارید و این وظایف مقدس را در ردیف حقوق فرزندان به حساب آورید.«حضرت علی (ع)».
155- با رفتارهای خود به آنان بفهمانید که تلاش، بیش از نمره اهمیت دارد.
156- سعی کنید فرزندتان را که بتدریج رشد می کند و بزرگتر می شود با شغل و کار خود آشنا سازید تا بداند پدرشان چه کاری انجام می دهد و چه وضعیتی دارد.
157- باید آنها را متوجه کنید که پرارزش ترین هدیه چیزی است که برای تهیه آن، هدیه دهنده زحمت کشیده و روی آن کار کرده است.
158- توجه داشته باشید که اشتغال به حرفه مورد نظر شما نباید مانع پیشرفت بچه در تحصیل و رشد او در زمینه علمی گردد.
159- به او کارهای خانه را یاد بدهید زیرا این کار او را به قبول مسئولیتها عادت می دهد.
159- در مواردی از وجود کودک برای کارهای شخصی خود استفاده نمایید و برای انجام کارهای خود از او مساعدت بخواهید.
160- کودک خود را طوری تربیت نمایید که کار را دوست بدارد و از بیکاری متنفر باشد و حتی زندگی را براساس آن قرار دهد.
161- کودکان خود را به کار کردن عادت دهید زیرا شخصیت هر انسانی وابسته به تلاش و کوشش اوست.
162- لازمه سلامت و جوانی این است که جوان تحرک و پویایی داشته باشد بنابراین با فراهم آوردن اشتغالات صحیح و مشروع، عملاً راه انحراف و تباهی را به روی فرزندان خود ببندید.
163- به فرزندان خود کارهای کوچک ولی با معنی بدهید در مورد انجام این نوع کارهای کوچک با هم تصمیم بگیرید.
164- آنها را به انجام کارهای شرافتمندانه عادت دهید.
165- به جوانان در انتخاب شغل مناسب کمک کنید.
166- برای آشنایی با شغل های مناسب آینده، تقریباً از نوجوانی او را یاری کنید تا آگاهی های لازم را در زمینه شغل مورد نظر و هماهنگ با استعداد خودش به دست آورد.«ولی نباید جنبه اجبار داشته باشد»
167- کودکانتان را قبل از رسیدن به حداقل سن کار استخدام نکنید و در هیچ مورد اشتغال او به خدمتی که مضر به سلامتی و تعلیم و تربیت او بوده و مانع رشد جسمی و فکری و اخلاقی او گردد مجاز نیست.
168- روزی پیامبراسلام (ص) فردی را دید و نظرش به او جلب شد. پرسید آیا او شغلی دارد؟ گفتند نه، فرمود از چشم افتاد.
169- از آغاز کودکی روحیه کار و فعالیت را در آنها بوجود آورید تا در آینده از تصادم و برخورد گریزان نباشد.
170- بدانید که اگر به سئوالهای بچه ها بخوبی و با دقت جواب دهید کودک فردی کنجکاو بار می آید.
171- به نوجوانان فرصت و مجال دهید که حس ماجراجویی خود را با فعالیت های دور از خانه «مثل کارهای اردویی» ارضاء‌ نمایند.
172- هر مطلبی را با دلیل به آنها بگویید.
173- به سئوالهای فرزندانتان با دقت و ساده پاسخ دهید در این صورت فردی کنجکاو بار می آیند.
174- نباید جلوی کنجکاوی کودکان خود را بگیرید و بچه ها را از سئوال کردن منع کنید چرا که در درجه اول حس کنجکاوی آنها شدیدتر می شود زیرا به این فکر می افتند که چه سری در این کار بوده که آنها را از دانستن ممنوع داشته اند.
175- به کودکان خود بیاموزید که انسان وظیفه دارد چیزی را که نمی داند از دیگران بپرسد.
176- کودکان خود را دوست بدارید و به وعده ای که به آنها می دهید وفا نمایید.
177- به قولهایی که به کودکانتان می دهید عمل کنید که در این صورت کودک وفای به عهد را می آموزد.
178- زمانی که به کودکان خویش وعده دادید حتماً به وعده خود وفا کنید.
179- وقتی که یکی از شما به فرزند خود وعده ای دادید البته به آن وفا کنید و از عهد خود تخلف ننمایید.
180- با وعده های دروغی، کودکان خود را عهدشکن تربیت نکنید که گناهش بطور مسلم از خود عهدشکنی بزرگتر می شود.
181- کودکان خود را دوست داشته باشید بین آنها عدالت را ایجاد کنید و به وعده ای که می دهید وفادار باشید.
182- شما پدران باید بدانید که فرزندانتان هم از شما انتظار قول دارند و هم عمل، پس اگر وعده ای دادید حتماً باید به آن عمل کنید.
183- به کودکان خود محبت کنید و نسبت به آنها ترحم نمایید وقتی به آنها وعده دادید وفا نمایید زیرا آنها جز این که شما را روزی دهنده خود می بینند تصور دیگری ندارند.
184- اگر می خواهید کودک شما دروغ نگوید راستگو باشید، و اگر می خواهید کودکانتان به عهد و پیمان خود عمل کنند باید به عهد و پیمان خود و وعده ای که می دهید عمل کنید.
185- به وعده ای که به کودکان خود می دهید وفا کنید زیرا خداوند نسبت به هیچ امری چون مسأله کودک غضب نمی کند.
186- بکوشید حس همکاری و همدردی در آنان زیاد گردد و از این رهگذر رضایت خاطری برایشان فراهم آید.
187- به فرزندان خود یاد بدهید روحیه تعاون و همکاری داشته باشند.
188- سعی کنید از فرزندانتان بخواهید تا در آماده کردن میز غذا، ظروف لازم و غیره با شما همکاری نمایند.
منبع مقاله :
شیخ الاسلامی، جعفر؛ (1375)، 2222 نکته در تربیت، تهران: اسلامی، چاپ سوم