آشنایی با نام های خداوند: الباطن

ب	ا	ط	ن
ن	ب	ط	ا
ا	ن	ط	ب

پژوهه در مفهوم الظّاهر، الباطن

«الظّاهر» از اسمای خداوند به معنی پیدا می باشد که در کتاب الهی یک بار استعمال شده است.(حدید/3). خدا ظاهرتر از هر چیزی است که ما فرض کنیم به آن دلیل که قدرتش بر همه چیز احاطه دارد پس از جهت ظهور هم فوق آن است پس خدا ظاهر است ولی نه آن چیزی که ما ظاهر فرض کردیم و همچنین هر چیزی که باطن فرض شود خدا به خاطر قدرتش بر آن باطن تر از آن است و ماورای آن قرار دارد چون اوست که آن چیز را باطن کرده پس باطن هم خداست نه آن چیزی که ما او را باطن فرض کردیم پس معلوم می شود که خدا ظاهر و باطن علی الاطلاق است.

بعضی گفته اند وجود باریتعالی ظاهر است چون ادلّه ای بسیار بر وجودش دلالت دارد و باطن است چون عالِم به تمامی اشیا است و احدی از او داناتر نیست و بعضی دیگر می گویند ظاهر یعنی بدون فاصله و اقتراب، و باطن یعنی بدون پوشش و حجاب و به عبارت دیگر خداوند متعال بدون نزدیک شدن ظاهر و بدون در پرده شدن باطن است.

و نیز عده ای دیگر گفته اند «الظاهر» برگرفته از ظهور و ضد خفا است یعنی ظاهر است به آثار قدرت و هویداست به شواهدِ حکمت و پیداست به دلایل و براهین خلقت و نیست موجودی از موجودات مگر آن که مظهری از مظاهر وجود و علم و قدرت و وحدانیّت اوست و بلکه تمام موجودات جلوه های فیض و نمایش وجود او می باشند. و نظر دیگر؛ آن است که الظاهر مأخوذ از «ظهر» به معنی پشت و پناه است. یعنی خداوند تبارک و تعالی ملجاء و پناهگاه مخلوقات خویش است. و درباره ی اسم مبارک "الباطن" گفته اند یعنی باطن است به حقیقت، چنان که ظاهر است به آثار و غایب است از حواس، یعنی حواس درک کُنه او نتوان نمود.

امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) می فرماید: «پروردگار متعال داخل در اشیا است نه به طوری که در آنها مخلوط و ممزوج باشد و خارج از اشیا است نه به طوری که از آنها جدا و متباین باشد.

 
منبع: شریف کاشانی، ملاحبیب الله؛ (1383)، خواص و مفاهیم اسماء الله الحُسنی(نامهای زیبای خداوند)، ترجمه ی محمدرسول دریایی، تهران: نشر صائب، چاپ ششم.