شوق به انجام فرایض دینی در کودکان
پرسش :
شوق به انجام فرایض دینی در کودکان چگونه ایجاد می شود؟
پاسخ :
در انجام فرایض دینی، آنچه بسیار مهم است، نحوه آموزش ماست. مهم ترین نکته ای که لازم است کودکان بدانند این است که انجام فرایض دینی برای خودشان چه سودی دارد. این نکته از هر چیزی مهم تر است. کودکان باید به این آگاهی و باور برسند که اگر دستورات دینی را اجرا کنند و به آنها احترام بگذارند، به چه آرامش روحی و ذهنی می رسند. اگر نماز بخوانند چه حالتی دارند و اگر نخوانند چگونه اند. اگر راست بگویند احساس آرامش و راحتی بیشتری می کنند یا اگر دروغ بگویند؟ و به همین ترتیب در سایر امور، مانند قرآن خواندن، رفتن به اماکن متبرکه و به طور کلی حضور در یک حال و هوای معنوی تا چه حد در تأمین و تعمیق بهداشت روانی به آنها کمک می کند و این کارها فقط به سود خود فرد است و هیچ تأثیر و سودی برای پدر، مادر و به طور کلی اطرافیان ندارد.
بنابراین بهتر است از کودکان بخواهیم انجام دادن یا ندادن فرایض دینی را با هم مقایسه کنند تا خودشان نتیجه بگیرند که پایبندی به این احکام به نفع آنهاست. برخی از والدین اصرار می کنند که فرزندانشان حتمأ نمازشان را سر وقت و با دقت و حوصله بخوانند و این در حالی است که فرزندان آنها هنوز به سن تکلیف نرسیده اند. کودک می پرسد که فرق بین زمان تکلیف و دوره ای که هنوز به سن تکلیف نرسیده ام چیست؟
باید قبل از اینکه بچه ها به سن تکلیف برسند، آنها را برای این امور آماده کنیم. یعنی فضای خانواده باید ملکوتی باشد، نه اینکه به کودک پنج ساله بگوییم که باید نماز بخوانی. همین که کودک می بیند پدر و مادرش نماز می خوانند و سایر فرایض دینی را هم رعایت می کنند، کار بسیار مهمی صورت گرفته است. مبادا به کودکمان بگوییم نماز بخوان، ولی خودمان دروغ بگوییم و کارهایی را که نباید انجام بدهیم مرتکب شویم و خوشحال و راضی باشیم که نمازمان را می خوانیم. این روش درست نیست. چون دین به معنی راه، روش و سلوک است. دستورات دینی می گوید که انسانها چگونه زندگی کنند، چگونه خودشان را به تعالی برسانند و چگونه رشد کنند.
در مورد نماز خواندن کودکان، اگر آنها در سنی هستند که می توانند مطالعه کنند، کتاب به آنها معرفی کنیم. به آنها بگوییم مطالعه کنند و آنها را همراهی کنیم. پسر یازده ساله ای که انجام فرایض هنوز به او واجب نشده، ممکن است که یک روز نمازش را بخواند و یک روز نخواند. در ابتدا اشکالی ندارد. همین که تشویق و ترغیب شود و این نکته را درک کند که اگر خدا به من گفته نماز بخوانم، برای این است که به او نزدیک شوم و تقرب پیدا کنم، به این نتیجه خواهد رسید که از این طریق از بهداشت روانی بالاتری برخوردار خواهد شد و آرامش پیدا می کند. بنابراین قطعة نماز می خواند. ولی زور و تهدید روشهایی نیست که نتیجه بخش باشد.
منبع: پاسخ به والدین، دکتر سیما فردوسی، تهران: انتشارات صابرین، چاپ سیزدهم، 1394.
در انجام فرایض دینی، آنچه بسیار مهم است، نحوه آموزش ماست. مهم ترین نکته ای که لازم است کودکان بدانند این است که انجام فرایض دینی برای خودشان چه سودی دارد. این نکته از هر چیزی مهم تر است. کودکان باید به این آگاهی و باور برسند که اگر دستورات دینی را اجرا کنند و به آنها احترام بگذارند، به چه آرامش روحی و ذهنی می رسند. اگر نماز بخوانند چه حالتی دارند و اگر نخوانند چگونه اند. اگر راست بگویند احساس آرامش و راحتی بیشتری می کنند یا اگر دروغ بگویند؟ و به همین ترتیب در سایر امور، مانند قرآن خواندن، رفتن به اماکن متبرکه و به طور کلی حضور در یک حال و هوای معنوی تا چه حد در تأمین و تعمیق بهداشت روانی به آنها کمک می کند و این کارها فقط به سود خود فرد است و هیچ تأثیر و سودی برای پدر، مادر و به طور کلی اطرافیان ندارد.
بنابراین بهتر است از کودکان بخواهیم انجام دادن یا ندادن فرایض دینی را با هم مقایسه کنند تا خودشان نتیجه بگیرند که پایبندی به این احکام به نفع آنهاست. برخی از والدین اصرار می کنند که فرزندانشان حتمأ نمازشان را سر وقت و با دقت و حوصله بخوانند و این در حالی است که فرزندان آنها هنوز به سن تکلیف نرسیده اند. کودک می پرسد که فرق بین زمان تکلیف و دوره ای که هنوز به سن تکلیف نرسیده ام چیست؟
باید قبل از اینکه بچه ها به سن تکلیف برسند، آنها را برای این امور آماده کنیم. یعنی فضای خانواده باید ملکوتی باشد، نه اینکه به کودک پنج ساله بگوییم که باید نماز بخوانی. همین که کودک می بیند پدر و مادرش نماز می خوانند و سایر فرایض دینی را هم رعایت می کنند، کار بسیار مهمی صورت گرفته است. مبادا به کودکمان بگوییم نماز بخوان، ولی خودمان دروغ بگوییم و کارهایی را که نباید انجام بدهیم مرتکب شویم و خوشحال و راضی باشیم که نمازمان را می خوانیم. این روش درست نیست. چون دین به معنی راه، روش و سلوک است. دستورات دینی می گوید که انسانها چگونه زندگی کنند، چگونه خودشان را به تعالی برسانند و چگونه رشد کنند.
در مورد نماز خواندن کودکان، اگر آنها در سنی هستند که می توانند مطالعه کنند، کتاب به آنها معرفی کنیم. به آنها بگوییم مطالعه کنند و آنها را همراهی کنیم. پسر یازده ساله ای که انجام فرایض هنوز به او واجب نشده، ممکن است که یک روز نمازش را بخواند و یک روز نخواند. در ابتدا اشکالی ندارد. همین که تشویق و ترغیب شود و این نکته را درک کند که اگر خدا به من گفته نماز بخوانم، برای این است که به او نزدیک شوم و تقرب پیدا کنم، به این نتیجه خواهد رسید که از این طریق از بهداشت روانی بالاتری برخوردار خواهد شد و آرامش پیدا می کند. بنابراین قطعة نماز می خواند. ولی زور و تهدید روشهایی نیست که نتیجه بخش باشد.
منبع: پاسخ به والدین، دکتر سیما فردوسی، تهران: انتشارات صابرین، چاپ سیزدهم، 1394.
