تعداد و نحوه انتخاب اعضای شورای نگهبان
پرسش :
اعضای شورای نگهبان چند نفرند و چگونه انتخاب می‌شوند؟
پاسخ :
مطابق اصل نود و یکم قانون اساسی، شورای نگهبان دارای 12 عضو می‌باشد که این تعداد متشکل از 6 فقیه و 6 حقوقدان است.
مطابق اصل (91) قانون اساسی فقهای شورای نگهبان توسط مقام معظم رهبری انتخاب و منصوب می شوند. همچنین حقوقدانان شورای نگهبان با معرفی رییس قوه قضاییه و رای نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب می‌شوند. رئیس قوه قضائیه موظف است به تعداد بیش از افراد مورد نیاز برای حقوقدانان شورای نگهبان افرادی را به مجلس شورای اسلامی معرفی کند و مجلس نیز مکلف است میان افراد معرفی شده رای‌گیری کرده حقوقدانان شورای نگهبان را انتخاب کند.
مطابق ماده (6) «آیین نامه داخلی شورای نگهبان» (مصوب 1379) «دبیر شورا ۴۰ روز قبل از پایان مدت عضویت اعضائی که عضویتشان در شرف انقضاء است طی نامه‌ای مراتب را در مورد فقهاء به مقام معظم رهبری و در مورد حقوقدانان به رییس قوه قضاییه اعلام می نماید.»
همچنین رییس قوه قضاییه تنها مکلف است به تعداد بیشتر از افراد مورد نیاز حقوقدانانی را به مجلس معرفی کند و نصاب خاصی برای این تعداد قرار داده نشده است. مثلاً اگر سه عضو لازم بود، مکلف است که حداقل چهار نفر را به مجلس معرفی کند و تکلیفی به معرفی بیش از این تعداد نفرات ندارد. این موضوع در نظر تفسیری شماره 80/21/1683 مورخ 1380/4/10 شورای نگهبان نیز به نحوی منعکس شده است:
«مطابق بند 2 اصل 91 قانون اساسی اختیار معرفی حقوقدانان شورای نگهبان به تعداد بیش از افراد مورد نیاز به عهده رییس قوه قضاییه می باشد و مجلس شورای اسلامی موظف است فقط از میان افراد معرفی شده، تعداد لازم را انتخاب نماید.»[1]
نکته دیگر آنکه مطابق ماده (121) «قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی» نصاب لازم برای انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان «اکثریت نسبی» در نظر گرفته شده است. [2]
پی نوشت‌ها:
[1] پژوهشکده شورای نگهبان، مجموعه قوانین و مقررات شورای نگهبان، انتشارات پژوهشکده شورای نگهبان، چاپ اول، 1394، ص97
[2] ماده(121) آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی مقرر می دارد: «نصاب رأى گیری در مجلس، کمیسیون، کمیته و شعبه در موارد مختلف به شرح زیر می باشد: ... ز- اکثریت نسبى: 2- انتخاب اعضای حقوقدان شورای نگهبان.»
پرسش و پاسخ های مرتبط:
صلاحیت های قانونی شورای نگهبان چیست؟
آیا نظارت شورای نگهبان بر انتخابات مجلس شورای اسلامی بر اساس قانون است؟
انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی چگونه نظارت می‌شد؟
شورای نگهبان در قانون اساسی مشروطه دارای چه پیشینه ای بود؟
در پیش نویس قانون اساسی شورای نگهبان به چه صورت پیش بینی شده بود؟
آیا نام «شورای نگهبان» دارای پسوند «قانون اساسی» است؟
نظارت بر دوره اول انتخابات ریاست جمهوری به چه صورت بوده است؟
مرجع تعیین شرایط لازم برای رییس جمهور کیست؟
مبانی نظر شرعی شورای نگهبان پیرامون تبصره 1 ماده 26 قانون تشکیلات و وظایف شوراهای اسلامی چیست؟
مطابق اصل (91) قانون اساسی فقهای شورای نگهبان توسط مقام معظم رهبری انتخاب و منصوب می شوند. همچنین حقوقدانان شورای نگهبان با معرفی رییس قوه قضاییه و رای نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب می‌شوند. رئیس قوه قضائیه موظف است به تعداد بیش از افراد مورد نیاز برای حقوقدانان شورای نگهبان افرادی را به مجلس شورای اسلامی معرفی کند و مجلس نیز مکلف است میان افراد معرفی شده رای‌گیری کرده حقوقدانان شورای نگهبان را انتخاب کند.
مطابق ماده (6) «آیین نامه داخلی شورای نگهبان» (مصوب 1379) «دبیر شورا ۴۰ روز قبل از پایان مدت عضویت اعضائی که عضویتشان در شرف انقضاء است طی نامه‌ای مراتب را در مورد فقهاء به مقام معظم رهبری و در مورد حقوقدانان به رییس قوه قضاییه اعلام می نماید.»
همچنین رییس قوه قضاییه تنها مکلف است به تعداد بیشتر از افراد مورد نیاز حقوقدانانی را به مجلس معرفی کند و نصاب خاصی برای این تعداد قرار داده نشده است. مثلاً اگر سه عضو لازم بود، مکلف است که حداقل چهار نفر را به مجلس معرفی کند و تکلیفی به معرفی بیش از این تعداد نفرات ندارد. این موضوع در نظر تفسیری شماره 80/21/1683 مورخ 1380/4/10 شورای نگهبان نیز به نحوی منعکس شده است:
«مطابق بند 2 اصل 91 قانون اساسی اختیار معرفی حقوقدانان شورای نگهبان به تعداد بیش از افراد مورد نیاز به عهده رییس قوه قضاییه می باشد و مجلس شورای اسلامی موظف است فقط از میان افراد معرفی شده، تعداد لازم را انتخاب نماید.»[1]
نکته دیگر آنکه مطابق ماده (121) «قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی» نصاب لازم برای انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان «اکثریت نسبی» در نظر گرفته شده است. [2]
پی نوشت‌ها:
[1] پژوهشکده شورای نگهبان، مجموعه قوانین و مقررات شورای نگهبان، انتشارات پژوهشکده شورای نگهبان، چاپ اول، 1394، ص97
[2] ماده(121) آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی مقرر می دارد: «نصاب رأى گیری در مجلس، کمیسیون، کمیته و شعبه در موارد مختلف به شرح زیر می باشد: ... ز- اکثریت نسبى: 2- انتخاب اعضای حقوقدان شورای نگهبان.»
پرسش و پاسخ های مرتبط:
صلاحیت های قانونی شورای نگهبان چیست؟
آیا نظارت شورای نگهبان بر انتخابات مجلس شورای اسلامی بر اساس قانون است؟
انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی چگونه نظارت می‌شد؟
شورای نگهبان در قانون اساسی مشروطه دارای چه پیشینه ای بود؟
در پیش نویس قانون اساسی شورای نگهبان به چه صورت پیش بینی شده بود؟
آیا نام «شورای نگهبان» دارای پسوند «قانون اساسی» است؟
نظارت بر دوره اول انتخابات ریاست جمهوری به چه صورت بوده است؟
مرجع تعیین شرایط لازم برای رییس جمهور کیست؟
مبانی نظر شرعی شورای نگهبان پیرامون تبصره 1 ماده 26 قانون تشکیلات و وظایف شوراهای اسلامی چیست؟
